Phóng viên: Thông thường hợp đồng tín dụng phải đi kèm tài sản thế chấp, nhưng tại dự án Bavico Nha Trang và Bavico Đà Lạt, hai hợp đồng này được kí cách nhau 3 năm (2014 – 2017). Theo các luật sư, việc làm này liệu có vấn đề gì bất thường?

Luật sư Lê Tuấn Khanh, Phó Chủ nhiệm Đoàn luật sư TP Cần Thơ và luật sư Đào Thanh Tuấn, Công ty luật T&D, Đoàn luật sư Khánh Hòa: Theo quy định của Luật Ngân hàng, khi vay tiền phải có tài sản thế chấp. Nhưng với dự án như Bavico Nha Trang hay Bavico Đà Lạt, khi phát sinh nhu cầu vay, chủ đầu tư chưa có tài sản hiện hữu để thế chấp, mà tài sản đó đang ở dạng sẽ hình thành trong tương lai. Để bảo đảm số lượng tiền vay lên đến hàng trăm tỉ đồng, Ngân hàng Đầu tư CP Quân đội (MB) đã giữ các giấy tờ pháp lí của Công ty Bạch Việt ở hai dự án. Đến năm 2017, khi tài sản hình thành trong tương lai đã hiện hữu, thì MB và Công ty Bạch Việt mới kí Hợp đồng thế chấp và Biên bản định giá tài sản bảo đảm tiền vay. Mặc dù không đúng quy định của Luật Ngân hàng, nhưng có thể chấp nhận được, nếu mọi việc thuận buồm xuôi gió. Thông qua việc kí kết các hợp đồng thế chấp tài sản bảo đảm tiền vay, thể hiện quá trình hình thành tài sản của Công ty Bạch Việt là rõ ràng, hợp pháp. Biên bản định giá tài sản thể hiện giá trị tài sản thế chấp, do MB thiết lập vào năm 2017, xấp xỉ tiền vay của cả MB và nhà đầu tư thứ cấp cộng lại. Thực tế, khi Bavico Nha Trang hoàn chỉnh, năm 2019, giá trị tài sản đã lớn gấp gần 2 lần các khoản tiền vay của MB và các nhà đầu tư thứ cấp. Số tiền vay chỉ khoảng 600 tỉ đồng, nhưng giá trị tài sản là khách sạn Bavico Nha Trang lên tới hơn một nghìn tỉ đồng, theo định giá của Công ty CP Đầu tư và thẩm định quốc tế Đông Dương. Hơn nữa, trong năm đầu tiên (2017) khi Bavico Nha Trang đi vào hoạt động, Công ty Bạch Việt đã thực hiện hợp đồng trả lãi và gốc cho MB được 100 tỉ đồng, ăn chia một phần lãi cho các nhà đầu tư thứ cấp. Như vậy, việc MB và Cơ quan điều tra hình sự Bộ Quốc phòng cho rằng, Công ty Bạch Việt và ông Đinh Tiến Sử lừa đảo, để chiếm đoạt tài sản của MB và các nhà đầu tư thứ cấp, trong việc mua bán căn hộ condotel, là không có căn cứ. Hợp đồng tín dụng dài hạn có thời gian 10 năm, nhưng mới 3 năm MB đã “lật kèo”, là việc làm không tốt, thiếu đàng hoàng, nghiêm túc, nếu không muốn nói là vi phạm.

Nhưng giả dụ có tranh chấp, thì đây là tranh chấp dân sự, nên phải giải quyết bằng Bộ luật Dân sự, như chỉ đạo của Quân ủy Trung ương, Viện KSND Tối cao, Quân Khu V, UBND tỉnh Khánh Hòa và Công an Khánh Hòa, chứ không thể hình sự hóa một vụ án dân sự, như Cơ quan điều tra hình sự Bộ Quốc phòng đã áp dụng đối với ông Đinh Tiến Sử.

Nền tảng pháp lí để Công ty Bạch Việt và các nhà đầu tư thứ cấp đàm phán, thương lượng và kí kết hợp đồng mua bán căn hộ du lịch và hợp tác kinh doanh là Bộ luật Dân sự, Luật Nhà ở, Luật Kinh doanh bất động sản và các văn bản pháp lí khác của Chính phủ, của Tỉnh ủy và UBND tỉnh Khánh Hòa…

Luật sư Nguyễn Hồng Hà, Đoàn luật sư Khánh Hòa

Hồ sơ vụ án cho thấy, ông Đinh Tiến Sử không có dấu hiệu gian dối, cố ý đưa ra thông tin không đúng sự thật, che giấu sự thật để lừa dối nhà đầu tư thứ cấp, hoặc cố ý tạo ra và cung cấp các thông tin, chứng từ, hợp đồng giả mạo, số liệu khống, không trung thực về tình hình tài chính, về khả năng kinh doanh, trả lợi nhuận cam kết, cũng như các giấy tờ tài liệu về tính khả khi của dự án đầu tư, kế hoạch kinh doanh… để được nhà đầu tư thứ cấp đồng ý và ký hợp đồng đầu tư, mua bán căn hộ condotel và hợp tác kinh doanh. Quá trình liên doanh trong năm đầu tiên và năm thứ 2, Công ty Bạch Việt đã thực hiện được một phần các nghĩa vụ của mình với các nhà đầu tư thứ cấp, theo quy định của hợp đồng mua bán căn hộ du lịch và hợp tác đầu tư, cụ thể:

- Bàn giao tài sản là căn hộ condotel cho nhà đầu tư thứ cấp, để họ được toàn quyền sở hữu, sử dụng và thực hiện các giao dịch đối với căn hộ condotel đã mua theo quy định của pháp luật.

- Nhận bàn giao căn hộ condotel từ nhà đầu tư thứ cấp để khai thác kinh doanh.

- Hợp tác, hỗ trợ nhà đầu tư thứ cấp thực hiện các quyền lợi của mình đối với căn hộ condotel như: nghỉ dưỡng hàng năm 12 - 15 ngày/năm, không những tại Bavico Nha Trang, Đà Lạt mà còn hỗ trợ và chi trả cho các nhà đầu tư khi đi nghỉ dưỡng tại các điểm du lịch khác như Phú Quốc, Mũi Né, Vũng Tàu… và cả ở nước ngoài.

- Triển khai hoạt động vận hành, khai thác kinh doanh, thanh toán đầy đủ lợi nhuận cam kết 15% năm đầu tiên và một phần lợi nhuận cam kết của năm thứ hai cho các nhà đầu tư thứ cấp.

Phóng viên: Thử đặt một tình huống có thể: Vụ án “Lừa đảo chiếm đoạt tài sản” đã xảy ra tại Công ty Bạch Việt. Vậy vụ án đó sẽ thuộc thẩm quyền thụ lí của Cơ quan điều tra hình sự Bộ Quốc phòng, hay Cơ quan điều tra ngành công an thưa luật sư?

Luật sư Nguyễn Hồng Hà: Khoản 2, Điều 163 Bộ luật Tố tụng hình sự quy định về thẩm quyền điều tra: Cơ quan Điều tra trong Quân đội Nhân dân điều tra các tội phạm thuộc thẩm quyền xét xử của Tòa án quân sự. Điều 49 Luật Tòa án, năm 2015 quy định nhiệm vụ, quyền hạn của Tòa án Quân sự: Các Tòa án quân sự được tổ chức trong Quân đội Nhân dân Việt Nam, để xét xử những vụ án mà bị cáo là quân nhân tại ngũ và những vụ án khác theo quy định của pháp luật.

Điều 272, Bộ Luật Tố tụng hình sự quy định thẩm quyền xét xử của Tòa án quân sự: (1) Vụ án mà bị cáo là quân nhân tại ngũ, công chức, công nhân, viên chức quốc phòng, quân nhân dự bị trong thời gian tập trung huấn luyện, hoặc kiểm tra tình trạng sẵn sàng chiến đấu, dân quân tự vệ trong thời gian tập trung huấn luyện, hoặc phối thuộc với quân đội trong chiến đấu, phục vụ chiến đấu, công dân được điều động trưng tập hoặc hợp đồng vào phục vụ trong Quân đội (2) Vụ án có liên quan đến bí mật quân sự hoặc gây thiệt hại đến tính mạng, sức khỏe, tự do, danh dự, nhân phẩm của những người nêu trên hoặc gây thiệt hại đến tài sản được Quân đội cấp cho những người này, để thực hiện nhiệm vụ quân sự, hoặc gây thiệt hại đến tài sản, danh dự, uy tín, của Quân đội hoặc phạm tội trong doanh trại quân đội, hoặc khu vực quân sự do Quân đội quản lí, bảo vệ.

Như vậy, cả về mặt con người, tài sản và địa điểm trong vụ án này nếu được xử lí hình sự, cũng không thuộc thẩm quyền của Cơ quan điều tra hình sự Bộ Quốc phòng, thuộc Cơ quan điều tra ngành công an. Nhưng như trên đã phân tích và chứng minh, vụ án về tranh chấp Hợp đồng thế chấp tài sản giữa Công ty Bạch Việt và MB, là tranh chấp dân sự, nên phải dược xem xét giải quyết bằng Bộ luật Dân sự.

Phóng viên: Cảm ơn sự tham gia phân tích, chứng minh của các luật sư về mặt pháp lí của vụ án!

Tóm lại, như phản ánh của chúng tôi, cũng như qua sự phân tích, chứng minh, đánh giá của các luật sư, thấy việc xử lí hình sự đối với ông Đinh Tiến Sử trong vụ án này còn có cái gì đó chưa thật thỏa đáng. Do đó, một lần nữa, đề nghị Cơ quan điều tra hình sự Bộ Quốc phòng xem xét, lựa chọn giải pháp thấu tình, đạt lí hơn, vừa bảo đảm quyền và nghĩa vụ của mỗi bên, bảo đảm kỉ cương pháp luật của Nhà nước; vừa tạo điều kiện để doanh nghiệp có cơ hội tồn tại, đầu tư phát triển theo quy định của pháp luật, góp phần xây dựng đất nước.