Rộn ràng vào vụ

Tây Nguyên vào tháng 10, tháng 11 là vào mùa gió chướng. Những cơn gió se lạnh ban sáng và cuối chiều cùng làn sương lãng đãng phủ trên những nương rẫy triền đồi, người ý ới gọi nhau cho mùa thu hoạch. Vụ thu hoạch chỉ kéo dài hơn 1 tháng và đó cũng là khoảng thời gian để nhiều người tranh thủ làm công và có nguồn thu nhập đáng kể.

Ông Đặng Thanh Trung (47 tuổi), chủ vườn cà phê ở huyện Ia Grai bộc bạch: “Cả năm lao động vất vả chỉ trông chờ vào một vụ thu hoạch. Nếu thời tiết không thuận lợi, sâu bệnh, thiếu nước... thì tiền đầu tư cả trăm triệu cho mỗi héc ta cà phê sẽ đổ sông đổ bể, người trồng thua lỗ nặng. Đó là chưa kể đến việc giá cà phê xuống thấp thì người trồng càng thiệt hại nhiều hơn nữa”.

Nụ cười của những người thu hoạch cà phê.

Vụ mùa năm nay, với hơn 4ha cà phê, ông Trung đầu tư gần 400 triệu đồng. Sản lượng khoảng 3,5 tấn cà phê nhân/ha. Ông Trung cho biết, vườn cà phê của gia đình ông chỉ ở mức trung bình, có nhiều vườn cà phê được đầu tư khoa học kĩ thuật, sử dụng các giống cà phê mới cho năng suất cao từ 4 tấn nhân/ha. Không chỉ tại Ia Grai, hay huyện Chư Păh (Gia Lai) các huyện Đăk Hà, Đăk Tô...(Kon Tum), hay Cmga, Ea Hleo...(Đăk Lăk), Đăk Min (Đăk Nông)... đều là những vùng chuyên canh cà phê lớn, với sản lượng cao đang tất bật cho vụ thu hoạch sau một năm trời đầu tư, chăm bón.

Tại Đăk Hà (Kon Tum) và khoảng thời gian đầu tháng 11, khi những vườn cà phê đã có quả chín trên cây khoảng 60-70% là có thể cho thu hái. Ông Vũ Văn Thành (54 tuổi) chủ vườn cà phê cũng vừa thuê 6 nhân công, cùng với 4 người trong gia đình tổng cộng là 10 người hái cà phê. Ông Thành cho biết, để thu hái theo kiểu “cuốn chiếu”, tránh sót cây nên sẽ phải hái theo hàng ngang để dễ kéo bạt qua các cây. Cứ hai người một cây, trải bạt vòng kín gốc. Mang bao tay, cứ thế vặn tuốt từng chùm mặc cho quả rơi xuống đã có bạt hứng bên dưới.

Với nhiều người, việc hái cà phê tưởng chừng đơn giản, nhưng không hẳn như vậy. Những người không quen chỉ tuốt chừng vài cây đã mỏi nhừ các ngón tay, bị các mắt cây cào xước, hoặc bị côn trùng như kiến lửa, rắn… trên cây tấn công. Chưa hết, khi thu hái cà phê cũng cần rất cẩn thận, tránh làm gãy những cành sẽ cho quả mùa sau. Khi hái xong một vài cây, tùy vào lượng quả cà phê trong bạt nhiều hay ít, người hái cà phê sẽ mang ra trút bao. Việc đóng và khâu miệng bao đã có người khác làm.

Bữa cơm chung đạm bạc của những người hái cà phê và chủ vườn không phân biệt.

Những nụ cười nương rẫy

Cả vùng Tây Nguyên rộng lớn này tất cả 5 tỉnh đều trồng cà phê với diện tích khoảng 577.000ha cà phê (chiếm hơn 90% diện tích cà phê của cả nước). Cà phê là một trong số ít những cây trồng chủ đạo của người dân Tây Nguyên, cùng với hồ tiêu, cao su. Cà phê Tây Nguyên hiện được xuất khẩu tới trên 80 quốc gia và vùng lãnh thổ, góp phần đưa Việt Nam trở thành nước sản xuất, xuất khẩu cà phê lớn thứ 2 trên thế giới (sau Braxin), tạo việc làm cho hàng triệu lao động.

Mùa gió chướng về, cũng là lúc bạt ngàn cà phê Tây Nguyên vào vụ thu hoạch kéo dài hơn 1 tháng. Từ cuối tháng 10 tới đầu tháng 12 là thu hoạch xong. Theo thống kê, giá cà phê đầu tháng 11/2021, tại các vùng trồng trọng điểm trong nước khoảng 40,3 - 41,2 nghìn đồng/kg, ổn định hơn so với các niên vụ trước.

Cà phê được giá, người trồng cà phê cũng mừng vui, người hái cà phê cũng sung sướng bởi tiền công nhận được có thể cao hơn chút đỉnh. Sự phân công rõ ràng của từng công đoạn thu hái cà phê khiến cho công việc từng ngày diễn ra thật trôi chảy.

Có nhiều chủ vườn vào vụ thu hoạch đã làm việc với đại lí thu mua nông sản, nên đến chiều tối các đại lí này sẽ cho xe tải vào tận rẫy cà phê cân đong, hai bên kí nhận số lượng cà phê hái trong ngày, có thể trả tiền tại chỗ hoặc tổng kết vào cuối vụ thu hoạch. Với nhiều gia đình khác, họ sẽ không “bán tươi” ngay tại chỗ mà mang cà phê về nhà để phơi khô hoặc xay vỏ và bán cà phê nhân. Với cách thức này, giá sẽ cao hơn bán tươi nhưng cũng sẽ vất vả hơn vì công phơi phóng, cất ủ, xay vỏ cần sân bãi, cộng với đó là nhân lực và công nghệ nhiều hơn.

Năm nay, giá cà phê “tạm ổn” như cách nói của ông Trung, ông Thái, nên người trồng cà phê vui mừng, khi công sức một năm bỏ ra hiệu quả thấy rõ. Nếu tính từ thời hoàng kim của cà phê năm 1995 đến nay, người trồng cà phê Tây Nguyên đã qua nhiều cuộc “bể dâu” do giá cả thất thường. Song đến nay cà phê vẫn tiếp tục khẳng định vai trò là một trong các loại cây trồng chủ lực của Tây Nguyên, mang lại cuộc sống ổn định và tạo thu nhập khá cao cho người lao động.

Cứ thế, những ngày gió chướng trên đất Tây Nguyên này, tiếng rào rào của cà phê vụ thu hái hòa lẫn với tiếng cười nói cứ xôn xao cả một góc trời. Năm nay cà phê được mùa, lại không mất giá, một vụ mùa hiếm thấy ở Tây Nguyên.