Nhiều cái nhìn lạ lùng, ngờ vực: “Chẳng nhẽ doanh nghiệp này sống bằng không khí và nước lã!?”. Chắc chủ doanh nghiệp phải yêu Việt Nam lắm lắm nên cứ mải miết rót tiền vào đầu tư cốt chỉ để tạo công ăn việc làm và mang đến một thứ đồ uống lạ cho dân Việt... Họ là Coca-Cola Việt Nam!

Gần đây, khi Tổng Cục Thuế công bố Coca-Cola Việt Nam bị truy thu và phạt hơn 821 tỉ đồng tiền thuế thì mọi người mới “ngã ngửa”. Hoá ra không phải họ tốt quá mà ta đã “quá tốt” với họ hàng chục năm ròng!

Từ lâu ngành thuế có câu khẩu hiệu “nộp thuế là yêu nước”. Tuy nhiên đó là với người Việt, người nước ngoài đến đây trước tiên là tìm lợi nhuận, không ai có thể bắt họ phải yêu nước ta.

Nhưng nếu kinh tế nước chủ nhà tăng trưởng tốt thì họ cũng sẽ có lợi lâu bền trong kinh doanh, chắc các doanh nghiệp FDI cũng hiểu điều đó.

Một điểm yếu của cơ quan quản lí thuế của ta là chưa nắm hết được các công đoạn đầu tư, sản xuất kinh doanh của doanh nghiệp FDI, nhất là chi phí đầu vào. Chỉ cần một vài nguyên liệu, công nghệ phải nhập từ nước ngoài ta chưa rõ giá cả, chi phí là không thể biết họ kinh doanh lãi hay lỗ. Khi lỗ triền miên, lẽ thường với mọi doanh nghiệp đều đau đầu, “méo mặt”! Nhưng đây thì không, họ vẫn “hồ hởi” tiếp tục mở rộng sản xuất kinh doanh như nhằm mục tiêu… lỗ nhiều hơn nữa! Điều bất thường ấy chắc chắn ngành thuế phải biết. Và dư luận không khỏi nghi ngờ cả cơ quan quản lí khi điều bất thường này cứ kéo dài.

Phải đến năm 2017, ngành thuế mới tham mưu để Chính phủ ban hành Nghị định 20/2017/NĐ-CP quy định về quản lí thuế đối với doanh nghiệp có giao dịch liên kết, góp phần bịt bớt “lỗ hổng” chính sách sau nhiều năm bị doanh nghiệp FDI lợi dụng. Tiếc rằng nghị định này cũng chưa thật hoàn hảo, đã đánh đồng nhiều doanh nghiệp nội có quan hệ “mẹ con” giống như FDI khiến một vài công ty lớn của ta cũng lao đao.

Một thời gian dài Việt Nam thu hút đầu tư bằng mọi giá, ưu đãi về thuế là điểm hấp dẫn nhất cùng với nguồn nhân công giá rẻ. Đến nay ta đã nhận ra cần nâng cao tiêu chí thu hút đầu tư nhằm có được những công nghệ hiện đại, hạn chế gây hại môi trường sống đồng thời quan tâm hơn tới quyền lợi của người lao động. Thực trạng ô nhiễm môi trường đã đến mức báo động bởi nền công nghiệp của ta đang sở hữu quá nhiều công nghệ lạc hậu. Sẽ có lúc ta phải “ngã ngửa ra” với con số chi phí xử lí môi trường sau những năm dài dễ dãi FDI!

Cần sớm thay đổi cách nghĩ, thay đổi kịp thời về chính sách, luật pháp để dòng vốn FDI chảy vào Việt Nam thực sự “trong lành”, mang lại hiệu quả cho cả hai bên. Không thể để những doanh nghiệp kinh doanh mãi thua lỗ tồn tại trong nền kinh tế, mà tệ hại hơn khi họ lại tiếp tục mở rộng… “thua lỗ”.