Nội dung vụ án

Vụ án dân sự “Tranh chấp quyền sử dụng đất và quyền sở hữu nhà”, giữa nguyên đơn: Cụ Nguyễn Thị Nhi, sinh năm 1916, trú tại số 1580 đường 30/4 phường 12, TP Vũng Tàu, tỉnh Bà Rịa - Vũng Tàu (cụ Nhi uỷ quyền cho con trai là ông Vũ Viết Phước); bị đơn: Bà Vũ Thị Mai, trú tại 18A ấp Núi Trung, xã Suối Tre, thị xã Long Khánh, tỉnh Đồng Nai.

Người có quyền lợi, nghĩa vụ liên quan: ông Vũ Viết Thanh, ông Trần Hữu Hoành, ông Vũ Viết Phước và Ngân hàng Công thương Việt Nam - Chi nhánh tỉnh Bà Rịa - Vũng Tàu.

Đơn khởi kiện ngày 30/11/2004 và các lời khai của cụ Nhi cho biết: Năm 1963, cụ Nhi và chồng là cụ Vũ Viết Lãnh tạo lập nhà, đất vườn phía sau nhà số 37 Quốc lộ 51A, phường 11, TP Vũng Tàu. Năm 1988, cụ Nhi làm giấy cho con gái là bà Mai 1/2 căn nhà, 1/2 nhà nhượng lại cho ông Cao Sơn Thành, còn lại 510m2 đất vườn phía sau nhà thuộc quyền sử dụng của cụ. Khi nhượng lại nhà, cụ lập giấy cam kết cho ông Phước được quyền hưởng 2/3 đất vườn còn lại, có xác nhận của chính quyền phường. Sau khi bán nhà, cụ được con trai là Vũ Viết Thanh (Việt kiều sống ở Nhật) cho 4.000 USD để cụ sửa nhà cùng ở với bà Mai. Năm 1998, cụ bàn với ông Thanh mua nhà của ông Thành (bên cạnh nhà cụ cho bà Mai); ông Thành bán giá 43 lượng vàng, với điều kiện cụ giao 510m2 đất nói trên trị giá 11 lượng vàng cho ông Thành, còn lại trả bằng vàng. Cụ và ông Thanh giao cho bà Mai làm thủ tục mua bán, nhưng phải đứng tên cụ. Sau khi mua xong, cụ dọn sang nhà số 36 ở từ đó. Đầu năm 2003, cụ bỏ tiền ra sửa nhà hết hơn chục triệu đồng. Đến tháng 7/2003, cụ thấy cơ quan thi hành án đến phát mãi ngôi nhà của cụ. Lúc đó cụ biết bà Mai tự ý làm thủ tục ngôi nhà 36 cho bà Mai đứng tên và thế chấp nhà này vay tiền Ngân hàng.

Di chúc của cụ Nguyễn Thị Nhi.

Nay cụ yêu cầu nhà đất số 36 là thuộc quyền sở hữu, sử dụng của cụ; xác định không chuyển nhượng phần đất vườn phía sau cho bà Mai và cũng không nhận 2 lượng vàng của bà Mai từ việc chuyển nhượng này.

Bà Vũ Thị Mai trình bày: Tháng 3/1998, bà mua nhà đất số 36 Nam Bình, Quốc lộ 51A của vợ chồng ông Đỗ Văn Thành, bà Vũ Thị Liễu, với giá 42 lượng vàng. Bà trực tiếp giao cho ông Thành 31 lượng vàng, còn 11 lượng vàng bà giao mảnh đất 510m2 phía sau nhà 37 cho ông Thành. Nguồn gốc đất đổi này là của cha mẹ bà. Được sự đồng ý của cụ Nhi nên bà mang đổi cho ông Thành, trị giá miếng đất là 11 lượng. Bà đã giao cho cụ Nhi 2 lượng, không có giấy tờ. Do đất này trước đây cụ Nhi đồng ý cho ông Vũ Viết Phước 2/3, nên phần còn lại bà giữ để giao cho ông Phước. Sau khi trả tiền, bà đã làm thủ tục sang tên và năm 2001 bà được cấp Giấy chứng nhận quyền sở hữu nhà ở và quyền sử dụng đất ở. Bà thừa nhận sau khi mua, cụ Nhi đề nghị được tự đứng ra sửa nhà và bà cũng đồng ý, nghe mẹ bà nói sửa hết 2.000 USD. Việc làm ăn buôn bán giữa bà và ông Thanh (anh trai bà) từ Nhật là có, nhưng tiền hàng không liên quan tới việc trả tiền nhà. Nay nhà bà đã bán lại cho ông Trần Hữu Hoành từ tháng 5/2005. Tháng 12/2005, ông Hoành bảo lãnh cho bà để vay tiền ngân hàng. Nay bà không đồng ý trả nhà cho cụ Nhi.

Đại diện Ngân hàng Công thương - Chi nhánh tỉnh Bà Rịa - Vũng Tàu trình bày: Ngày 13/12/2005, Ngân hàng cho bà Mai vay 2 tỉ đồng, bà Mai thế chấp nhà 36, 37A Nam Bình, thời hạn vay 12 tháng, nay chưa trả, yêu cầu bà Mai dùng tài sản khác để trả nguyên đơn hoặc trả nợ thì mới trả giấy tờ.

Ông Thanh và ông Phước thống nhất lời khai của cụ Nhi. Ông Thanh xác định ông trực tiếp giao dịch mua bán nhà với ông Thành chứ không phải bà Mai. Sau đó, ông uỷ quyền cho bà Mai làm giấy tờ đứng tên mẹ ông là cụ Nhi, nhưng bà Mai lại không làm. Nay, các ông yêu cầu bà Mai trả nhà đất để cụ Nhi sở hữu, sử dụng.

Các quyết định của Toà án

Bản án dân sự sơ thẩm số: 32/2006/DSST ngày 12/5/2006 của TAND TP Vũng Tàu quyết định: Nhà đất số 36 Quốc lộ 51A phường 11 TP Vũng Tàu, diện tích xây dựng 74m2 trên lô đất 187m2 nay là nhà đất toạ lạc tại giữa nhà số 1580 và nhà số 1582 đường 30/4, phường 12, TP Vũng Tàu thuộc quyền sở hữu và sử dụng của cụ Nguyễn Thị Nhi;

Chi nhánh Ngân hàng Công thương tỉnh Bà Rịa - Vũng Tàu giao trả cho cụ Nguyễn Thị Nhi Giấy chứng nhận quyền sở hữu nhà ở và quyền sử dụng đất ở số: 7201110221 do UBND tỉnh Bà Rịa - Vũng Tàu cấp cho bà Vũ Thị Mai ngày 8/11/2001;

Kiến nghị UBND TP Vũng Tàu huỷ bỏ việc chuyển nhượng quyền sở hữu nhà ở và quyền sử dụng đất ở số 36 Quốc lộ 51A, phường 11, TP Vũng Tàu từ bà Vũ Thị Mai sang cho ông Trần Hữu Hoành;

Cụ Nguyễn Thị Nhi được quyền liên hệ với các cơ quan Nhà nước có thẩm quyền để làm thủ tục chuyển quyền sở hữu nhà đất số 36 Quốc lộ 51A, phường 11, TP Vũng Tàu từ tên bà Vũ Thị Mai sang tên cụ Nguyễn Thị Nhi.

Bản án dân sự phúc thẩm số 93/2006/DSPT ngày 15/8/2006 của TAND tỉnh Bà Rịa - Vũng Tàu quyết định: Sửa toàn bộ bản án sơ thẩm.

Quyết định Giám đốc thẩm số 314/2007/DS-GÐT ngày 25/10/2007 của Toà Dân sự TAND Tối cao, nhận định:

Khi cụ Nhi đã có đơn kiện bà Mai tại Toà án (ngày 30/11/2004), nhưng sau đó bà Mai và Phòng công chứng vẫn làm thủ tục mua bán nhà đất giữa bà Mai và ông Trần Hữu Hoành (ngày 24/5/2005) là trái pháp luật. Có cơ sở xác định, nhà đất tranh chấp là do cụ Nhi đứng ra mua bằng tiền của ông Thanh cho và đất đổi thuộc quyền sử dụng của cụ Nhi và ông Phước; nay ông Thanh và ông Phước đồng ý để cụ Nhi đứng tên sở hữu thì quyền sở hữu xác định là cụ Nhi, như Toà án cấp sơ thẩm đã xác định là có cơ sở. Toà án cấp phúc thẩm chỉ căn cứ vào việc bà Mai đứng tên trên giấy tờ để xác định nhà đất mua thuộc sở hữu của bà Mai là chưa có căn cứ. Quyết định: Huỷ bản án dân sự phúc thẩm số 93/2006/DSPT ngày 15/8/2006 của TAND tỉnh Bà Rịa - Vũng Tàu. Giao hồ sơ vụ án về cho TAND tỉnh Bà Rịa - Vũng Tàu xét xử lại theo thủ tục phúc thẩm. (Còn nữa)