Ngày 4/4/1949, tại xóm Bờ Rạ (nay thuộc xã Tân Thái), huyện Đại Từ, tỉnh Thái Nguyên đã diễn ra lễ khai giảng khóa học đầu tiên. Do hoàn cảnh kháng chiến, Trường dạy làm báo Huỳnh Thúc Kháng chỉ tổ chức được duy nhất một khóa học ngắn hạn cho 42 học viên là cán bộ chính trị, quân sự, báo chí của cả nước. Hơn 30 giảng viên là những lãnh đạo giàu kinh nghiệm thực tiễn, lí luận chính trị phong phú và những nhà hoạt động văn hóa văn nghệ có tên tuổi như Trường Chinh, Võ Nguyên Giáp, Hoàng Quốc Việt, Lê Quang Đạo, Tố Hữu, Nguyễn Thành Lê, Quang Đạm, Nguyễn Đình Thi, Nguyễn Huy Tưởng, Xuân Diệu, Nam Cao, Thế Lữ, Nguyễn Tuân…

Đón nhận Bằng công nhận di tích lịch sử quốc gia Trường dạy làm báo Huỳnh Thúc Kháng. Ảnh IT

Ba tháng "dùi mài kinh sử", học viên được lĩnh hội chương trình đồ sộ cả về lí thuyết và thực hành. Từ bài học đơn giản là khái niệm báo chí, điều kiện của người làm báo đến các kĩ năng viết bài phóng sự điều tra, phỏng vấn, tiểu thuyết, thơ ca, tùy bút, nhạc kịch; cách loan tin, viết tin. Học viên cũng nắm vững cơ cấu tổ chức của một tòa soạn báo, công tác phát hành, in ấn… và có sản phẩm theo tổ sau thời gian đi thực tế. Giảng viên được phân công phụ trách chuyên đề, theo dõi và đánh giá quá trình lên lớp, kết quả học tập của học viên. Trong đó, đồng chí Trường Chinh phụ trách chuyên đề xã luận, đồng chí Võ Nguyên Giáp hướng dẫn viết tin chiến sự, ông Trần Đình Thọ truyền đạt kĩ năng lên trang…

Cắt băng khai trương triển lãm. Ảnh IT

Chủ tịch Hồ Chí Minh rất quan tâm đến lớp học đặc biệt này, đã 2 lần Người gửi thư khen, cổ vũ, khích lệ đội ngũ giáo viên, học viên. Người căn dặn: "Muốn viết báo thì cần gần gũi dân chúng. Khi viết xong bài thì phải xem lại ba, bốn lần. Luôn gắng học hỏi, luôn cầu tiến bộ", v.v. Những lời dặn dò của Chủ tịch Hồ Chí Minh đã trở thành cẩm nang cho người làm báo cách mạng, là giáo trình chuẩn mực của mọi giáo trình cho đến mãi về sau.

Từ mái trường lá nứa tranh tre giữa đại ngàn Việt Bắc, hàng chục học viên tỏa đi muôn nẻo, có mặt ở vùng sâu núi cao, từ miền rừng đến vùng biển. Chiến trường ác liệt, mặt trận nóng bỏng và phức tạp cũng không làm chùn bước chân các nhà báo chiến sĩ. Những cái tên Trần Kiên (Báo Nhân dân); Mai Thanh Hải, Mai Hồ (Báo Cứu quốc); đạo diễn Bành Bảo, nhà văn Hữu Mai, nhà thơ Việt Phương (Từ Bích Hoàng)… xuất hiện liên tục trên mặt báo, đem đến cho bạn đọc những tin tức nóng hổi, những món ăn tinh thần giá trị.

Từ lớp học ban đầu năm ấy, đến nay cả nước đã có hơn chục cơ sở đào tạo cán bộ báo chí các loại hình báo in, báo phát thanh, báo hình và báo điện tử; trình độ học viên từ cử nhân đến tiến sĩ. Năm 1949, nước ta có khoảng chục tờ báo với 300 cán bộ, phóng viên, biên tập viên… thì đến nay đã có hơn 900 cơ quan báo chí với 5 vạn người làm báo, góp phần tích cực vào sự nghiệp xây dựng và bảo vệ Tổ quốc trong giai đoạn mới.

Nhân dịp kỉ niệm 70 năm Trường dạy làm báo Huỳnh Thúc Kháng, Bảo tàng Báo chí Việt Nam (Hội Nhà báo Việt Nam) đã xin ý kiến Bộ Văn hóa, Thể thao và Du lịch, tỉnh Thái Nguyên để sưu tầm, hoàn thiện và lập hồ sơ xin công nhận di tích lịch sử. Được sự giúp đỡ của các cơ quan chức năng, ngày 4/4/2019, tại xã Tân Thái, huyện Đại Từ, Hội Nhà báo Việt Nam phối hợp với Tỉnh ủy, UBND tỉnh Thái Nguyên tổ chức trang trọng lễ đón nhận danh hiệu Di tích Quốc gia Trường dạy làm báo Huỳnh Thúc Kháng, là một phần quan trọng trong tổng thể quy hoạch khu du lịch quốc gia Hồ Núi Cốc đã được Chính phủ phê duyệt.