Tết Trung thu theo âm lịch là ngày Rằm tháng 8 hằng năm, đây là ngày Tết của trẻ em và còn được gọi là Tết hoa đăng, Tết trông Trăng, Tết Đoàn viên. Trẻ em thường trông đợi ngày này vì thường được người lớn tặng đèn ông sao, đèn cá chép, đèn kéo quân, mặt nạ và phá cỗ Trung thu.

Tết Trung thu năm 2022 sẽ diễn ra vào ngày 15/8/2022 âm lịch, theo lịch dương thì sẽ là ngày 10/9/2022.

Theo quan niệm dân gian, ngày 15/8 là chính giữa mùa thu được coi là ngày "lành" để làm lễ tế Thần Mặt trăng, là dịp để người xưa tiên đoán mùa màng và cũng là dịp Tết vui chơi của trẻ nhỏ.

Nguồn gốc ngày Tết Trung thu

Trung thu là giữa mùa thu. Tết Trung thu như tên gọi là ngày giữa mùa thu, tức là vào Rằm (ngày 15) tháng 8 âm lịch. Tết Trung thu tại Việt Nam không biết có tự bao giờ, không có sử liệu nào nói rõ về gốc tích của ngày lễ Rằm tháng 8.

Theo tích xưa, Tết Trung thu bắt đầu từ đời nhà Ðường, thời vua Duệ Tôn, niên hiệu Văn Minh. Năm ấy vào đêm khuya Rằm tháng 8, gió mát, trăng tròn thật đẹp, trong khi ngự chơi ngoài thành nhà vua gặp một vị Tiên giáng thế trong lốt một ông lão đầu bạc phơ như tuyết.

Vị Tiên hóa phép tạo một chiếc cầu vồng, một đầu giáp cung trăng, một đầu chạm mặt đất, và Nhà Vua trèo lên cầu vồng đi đến cung trăng dạo chơi nơi cung Quảng. Trở về trần thế, Vua luyến tiếc cảnh cung trăng đầy thơ mộng nên đặt ra tết Trung thu.

Ngày Tết này sau đó du nhập vào Việt Nam. Trong ngày Tết Trung thu người ta thường bày cỗ với bánh trái hình mặt trăng, treo đèn kết hoa, nhảy múa ca hát, múa lân rất tưng bừng.

Nhiều nơi có những cuộc thi cỗ, thi làm bánh. Trẻ em có những cuộc rước đèn và nhiều nơi có mở cuộc thi đèn. Nhiều gia đình bày cỗ riêng cho trẻ em và trong mâm cỗ xưa thường có ông Tiến sĩ giấy đặt ở nơi cao đẹp nhất, xung quanh là bánh trái hoa quả...

Theo các nhà khảo cổ học thì Tết Trung thu ở Việt Nam có từ thời xa xưa, đã được in trên mặt trống đồng Ngọc Lũ. Còn theo văn bia chùa Đọi năm 1121 thì từ đời nhà Lý, Tết Trung thu đã được chính thức tổ chức ở kinh thành Thăng Long với các hội đua thuyền, múa rối nước, rước đèn, là dịp mà Vua Lý muốn tạ ơn Thần Rồng đã mang mưa tới cho mùa màng bội thu, cho con dân ấm no. Đến đời Lê - Trịnh thì Tết Trung thu được tổ chức cực kỳ xa hoa trong phủ Chúa mà “Tang thương ngẫu lục” đã miêu tả.

Học giả P.Giran (trong Magiet Religion, Paris, 1912) khi nghiên cứu về nguồn gốc Tết Trung thu đã chỉ ra rằng, từ xa xưa, ở Á Đông người ta đã coi trọng Mặt Trăng và Mặt Trời như một cặp vợ chồng.

Tết Trung thu tại tỉnh Tuyên Quang.

Họ quan niệm Mặt Trăng chỉ sum họp với Mặt Trời một lần mỗi tháng (vào cuối tuần trăng). Sau đó, từ ánh sáng của chồng, nàng trăng mãn nguyện đi ra và dần dần nhận được ánh dương quang - trở thành trăng non, trăng tròn, để rồi lại đi sang một chu kỳ mới. Do vậy, trăng là âm tính, chỉ về nữ và đời sống vợ chồng.

Và ngày Rằm tháng 8 là ngày mà nàng trăng đẹp nhất, lộng lẫy nhất nên dân gian làm lễ mở hội ăn Tết mừng trăng. Còn theo sách “Thái Bình hoàn vũ ký” thì: “Người Lạc Việt cứ mùa thu tháng 8 mở hội, trai gái giao duyên, ưng ý nhau thì lấy nhau”. Như vậy, mùa thu là mùa của lứa đôi, mùa của thành hôn.

Việt Nam là một nước nông nghiệp nên nhân lúc tháng 8 gieo trồng đã xong, thời tiết mát mẻ, là lúc “muôn vật thảnh thơi” (bia chùa Đọi 1121), người ta mở hội cầu mùa, ca hát vui chơi Tết Trung Thu

Ý nghĩa ngày Tết Trung thu

Trải qua hàng ngàn năm, con người luôn cho rằng có mối liên hện giữa cuộc đời và vầng trăng. Trăng tròn và trăng khuyết, niềm vui nỗi buồn, sự đoàn tụ, sum họp hay chia tay. Cũng từ đó trăng tròn là biểu tượng của sum họp và Tết Trung thu cũng được gọi là Tết Đoàn viên.

Trong ngày này, theo phong tục người Việt, tất cả các thành viên trong gia đình đều mong muốn quây quần bên nhau cùng làm cỗ cúng gia tiên.

Khi đêm xuống, mặt đất ngập tràn ánh trăng vàng, xóm làng cùng nhau tụ họp uống nước chè xanh, ăn bánh, ngắm trăng và bày hoa quả, bánh kẹo cho trẻ em vui chơi, rước đèn, múa lân, trông trăng, phá cỗ...

Ngoài ý nghĩa vui chơi cho trẻ em và người lớn, Tết Trung thu còn là dịp để người ta ngắm trăng tiên đoán mùa màng và vận mệnh quốc gia. Nếu trăng thu màu vàng thì năm đó sẽ trúng mùa tằm tơ, nếu trăng thu màu xanh hay lục thì năm đó sẽ có thiên tai, và nếu trăng thu màu cam trong sáng thì đất nước sẽ thịnh trị.

Lời chúc cha mẹ ngày lễ Vu Lan ý nghĩa nhất Ngày Vu Lan báo hiếu của Phật giáo đã trở thành ngày lễ mang đậm nét nhân văn, làm rạng rỡ đạo lý đền ơn ...

Nguồn gốc, ý nghĩa ngày lễ Vu Lan báo hiếu Ngày Vu Lan báo hiếu của Phật giáo đã trở thành ngày lễ mang đậm nét nhân văn, làm rạng rỡ đạo lý đền ơn ...

Những điều kiêng kỵ trong tháng cô hồn Dân gian Việt Nam quan niệm, tháng 7 âm lịch là "tháng cô hồn". Đặc biệt, người xưa còn cho rằng, đây là thời điểm...