Nguyên nhân dẫn đến thực trạng trên là do hầu hết các cơ sở sản xuất, kinh doanh thực phẩm vẫn ở quy mô nhỏ lẻ, quy trình sản xuất, chế biến thực phẩm lạc hậu.

Việc quy hoạch và thực hiện quy hoạch giết mổ gia súc, gia cầm tập trung còn chậm. Công tác xây dựng cơ sở kiểm soát an toàn dịch bệnh chưa được chú trọng. Bên cạnh đó, thói quen lạm dụng, sử dụng thuốc bảo vệ thực vật, vật tư nông nghiệp không đúng quy trình, không rõ nguồn gốc còn khá phổ biến. Hoạt động của Ban Chỉ đạo an toàn thực phẩm cấp xã, phường còn rất nhiều bất cập bởi không có thiết bị chuyên dùng để kiểm tra, phát hiện vi phạm về an toàn thực phẩm; năng lực hậu kiểm còn hạn chế, thiếu hụt lực lượng triển khai, nhất là ở cấp quận, huyện, cơ sở…

Tăng cường hậu kiểm an toàn thực phẩm

Nhằm khắc phục những hạn chế nêu trên, trong Thông báo số 16/TB-VPCP ngày 17/1/2024 của Văn phòng Chính phủ về kết luận của Phó Thủ tướng Chính phủ Trần Hồng Hà tại cuộc họp Ban Chỉ huy liên ngành trung ương về an toàn thực phẩm đã nhấn mạnh yêu cầu tăng cường hậu kiểm thay cho tiền kiểm trong công tác quản lí an toàn thực phẩm. Bên cạnh đó, lực lượng quản lí nhà nước cần tập trung thanh tra, kiểm tra trong các lĩnh vực có nguy cơ cao, có thể tác động lớn đối với sức khỏe người dân.

Để thực hiện hiệu quả chỉ đạo của trung ương, thời gian tới, các sở, ngành, địa phương cần tăng cường kiểm tra, hậu kiểm tra về an toàn thực phẩm. Nhiệm vụ này phải làm thường xuyên, liên tục. Công tác thanh tra, kiểm tra cần được triển khai theo hướng tập trung vào những vụ việc, địa bàn cụ thể, hạn chế dàn trải; kịp thời phát hiện, ngăn chặn, xử lí nghiêm vi phạm và công khai kết quả xử lí trên phương tiện thông tin đại chúng để bảo đảm tính răn đe, đồng thời cảnh báo người tiêu đùng.

Cơ quan chức năng cũng cần kịp thời đánh giá việc chấp hành pháp luật về an toàn thực phẩm của các cơ sở sản xuất, kinh doanh, quảng cáo, nhập khẩu, bảo quản, vận chuyển thực phẩm; đặc biệt là đánh giá chất lượng bếp ăn tập thể tại các khu công nghiệp, trường học, cơ sở cung cấp suất ăn sẵn và an toàn thực phẩm tại lễ hội, sự kiện lớn, hộ kinh doanh thức ăn đường phố. Bên cạnh đó, cơ quan chức năng cần tiếp tục rà soát, nghiên cứu, ban hành các quy định, quy trình quản lí, quy chuẩn kĩ thuật nhằm hài hòa với các quy định của quốc tế về bảo đảm an toàn thực phẩm; đề cao và phát huy vai trò tự chịu trách nhiệm của doanh nghiệp, người sản xuất, kinh doanh thực phẩm đối với sản phẩm của mình; có biện pháp hiệu quả trong giám sát, truy xuất nguồn gốc thực phẩm, tuyệt đối không để thực phẩm không bảo đảm an toàn lưu thông trên thị trường cả nước.