Ai cũng biết, muốn xây một căn nhà thì cần có đất. Cá nhân muốn xây và sở hữu căn nhà thì cần có quyền sử dụng đất ở. Tuy nhiên, người sở hữu căn nhà chung cư của ta có triển vọng sẽ chỉ được sở hữu căn nhà trên không trung vì không có quyền sở hữu đất ở!

Trong đề cương Luật Nhà ở (sửa đổi), Bộ Xây dựng đề xuất cấp sổ hồng cho căn hộ chung cư sẽ có thời hạn từ 50 - 70 năm thay vì thời hạn lâu dài như hiện nay. Đề xuất này khiến rất nhiều người dân sinh sống tại các khu chung cư hoặc có nhu cầu mua căn hộ hoang mang bởi sau 50 - 70 năm họ sẽ phải “ra đường”.

Đề xuất trên có lẽ vừa xuất phát từ thực tiễn, vừa căn cứ vào pháp luật khác liên quan.

Ảnh minh hoạ

Thực tiễn đang hiển hiện với hàng nghìn căn chung cư cũ nát “chờ sập” mà không thể cải tạo hay xây mới vì nhiều vướng mắc. Với quy định thời hạn như trên, cơ quan quản lí muốn không tái diễn tình trạng hàng vạn căn chung cư sập xệ tại đô thị trong tương lai. Khi đó không còn tranh chấp trong việc cải tạo, xây dựng lại chung cư cũ. Quy định thời hạn sẽ dễ cho nhà quản lí thu hồi, xây dựng lại chung cư hết thời hạn sử dụng.

Còn tại Điều 126 Luật Đất đai năm 2013 quy định, thời hạn giao đất, cho thuê đất đối với tổ chức thực hiện dự án được xem xét quyết định trên cơ sở dự án đầu tư hoặc đơn xin giao đất, thuê đất nhưng không quá 50 năm và không quá 70 năm (đối với dự án lớn thu hồi vốn chậm hoặc đầu tư tại địa bàn kinh tế khó khăn). Chiểu theo điều luật này thì căn chung cư là nhà ở nhưng lại không có “đất ở” bởi đây là đất thuê có thời hạn.

Giá một căn chung cư tại Hà Nội, TP Hồ Chí Minh hiện có nơi còn đắt hơn mua đất xây nhà trong cùng khu vực, tuy nhiên người mua chung cư lại không được sở hữu đất đai lâu dài như nhà ở cá nhân. Thực tế thì họ đã phải bỏ tiền ra để mua quyền sử dụng đất thông qua chủ đầu tư và đất đó cũng là đất ở. Người ta không thể bỏ tiền ra để chỉ mua “khối bê tông” trên không trung!

Vấn đề cốt yếu đặt ra là sự công bằng giữa căn hộ chung cư và căn hộ không phải là chung cư. Chung cư cần có thời hạn để bảo đảm an toàn nhưng sao phải là 50 năm? Quá thời hạn đó mà căn nhà vẫn tốt, vẫn an toàn thì sao? Còn căn hộ cá nhân xây dựng liệu có cần quy định thời hạn để bảo đảm an toàn hay không? Tuổi thọ mỗi căn hộ phụ thuộc vào thiết kế kiến trúc, kĩ thuật, chất lượng thi công xây dựng và quá trình khai thác sử dụng của con người. Quy định thời hạn sử dụng phải căn cứ vào các yếu tố đó chứ không phải vì tên công trình là chung cư hay nhà ở riêng lẻ.

Và cuối cùng, mỗi người sở hữu một căn nhà ở (chung cư hay nhà riêng lẻ) không thể tách rời quyền sở hữu đất đai. Xây dựng pháp luật phải hướng tới sự công bằng và văn minh chứ không chỉ để… dễ quản lí.