Tuần trước, Israel đã tấn công vào khu vực mà nước này cho là các mục tiêu của Iran ở Syria để đáp trả cuộc không kích của Iran nhằm vào các vị trí của Israel ở cao nguyên Golan (thuộc lãnh thổ Syria).

Diễn biến leo thang mới nhất trong cuộc đối đầu kéo dài nhiều thập kỷ qua giữa Iran và Israel diễn ra trong bối cảnh Mỹ tuyên bố rút khỏi thỏa thuận hạt nhân Iran và sau khi Israel tiết lộ điều mà họ nói là bằng chứng về chương trình vũ khí hạt nhân bí mật của Tehran.

Không bên nào muốn xung đột quân sự chính thức

Ông Eran Etzion, Giám đốc điều hành Diễn đàn Đối thoại Chiến lược (FSD) có trụ sở ở Tel Aviv, đồng thời là cựu Phó Chủ tịch Hội đồng An ninh Quốc gia Israel nói rằng: “Chúng ta đang bước vào giai đoạn mới trong lịch sử quan hệ Iran-Israel, từ một cuộc xung đột ngầm, không trực tiếp sang một cuộc xung đột trực tiếp và quy mô lớn hơn. Cuộc xung đột này nhiều khả năng sẽ không chỉ giới hạn trong chiến trường Syria mà còn trên cả các mặt trận khác, trong đó chắc chắn là có ngoại giao và kinh tế”.

Theo ông Eran Etzion, chính phủ Iran và Israel đều tạo ra sự nhận thức về mối đe dọa hiện hữu từ cả 2 phía. Cả sự nghiệp chính trị của Thủ tướng Israel Benjamin Netanyahu đều muốn chống lại Iran, trong khi các nhà lãnh đạo Iran lại khắc họa hình ảnh Israel như “Satan nhỏ” có mối quan hệ mật thiết với “Satan lớn” là Mỹ.

Cả hai bên đều chỉ muốn một cuộc xung đột hạn chế. Iran đang ở giai đoạn cuối cùng hoàn thành “cây cầu mặt đất” lịch sử qua Iraq, Syria và Lebanon và tới cả Địa Trung Hải. Iran sẽ không bị ngăn chặn bởi Israel và sẽ sẵn sàng tham gia vào một cuộc đối đầu trực tiếp để bảo vệ “sự đầu tư chiến lược” này của mình.

Hơn nữa, Iran cần Tổng thống Syria Bashar Assad vẫn tiếp tục nắm quyền lực, do đó họ sẽ tiếp tục hỗ trợ quân sự đối với chính quyền Syria trong cuộc nội chiến đang diễn ra ở quốc gia Trung Đông này.

“Israel kiên quyết chống lại việc Iran triển khai quân sự tại Syria và đã chứng minh Tel Aviv sẵn sàng và có thể phá hủy các căn cứ của Iran”, ông Etzion nói. Tuy nhiên, chuyên gia này cũng nói rằng, quy mô của cuộc xung đột quân sự có thể xảy ra giữa Israel và Iran vẫn là một câu hỏi để ngỏ.

Trong khi đó, ông Ahmad Khalid Majidyar, Giám đốc dự án Giám sát Iran tại Viện Trung Đông có trụ sở ở Washington, nói rằng, Israel không muốn Iran mở rộng sự hiện diện của Lực lượng Vệ binh Cách mạng Iran cũng như các đồng minh của Tehran trong khu vực tại Syria. Bởi Syria có thể là nơi dấy lên cuộc chiến nhằm vào Israel. Trong khi đó, Iran và các bên ủy nhiệm trong khu vực nói rằng họ sẽ không sớm rời khỏi Syria.

Xung đột Iran-Israel nhiều khả năng leo thang trên nhiều mặt trận khác chứ không chỉ giới hạn là một phần cuộc nội chiến ở Syria. Ảnh minh họa: AFP

Mối quan hệ thiết yếu cho sự ổn định của Trung Đông

“Trung Đông đang bị chi phối bởi 3 nước phi Arab là Thổ Nhĩ Kỳ, Iran và Israel. Các mối quan hệ song phương trong bộ 3 này có tầm quan trọng rất lớn đối với sự ổn định khu vực. Trong khi các cường quốc như Mỹ, Trung Quốc và Nga theo đuổi những mục tiêu riêng của mình, thì các nước lớn trong khu vực sẽ trở thành yếu tố quan trọng nhất định hình tương lai của Trung Đông”, ông Etzion nói.

Chuyên gia này cũng nói rằng, căng thẳng giữa Iran và Israel sẽ vẫn tiếp diễn ít nhất là chừng nào chính quyền hiện nay còn tại vị. “Sự thay đổi thực sự trong các mối quan hệ sẽ chỉ khả thi nếu có sự thay đổi chế độ ở Iran và nếu chính quyền Israel thời điểm đó nhận ra cơ hội cho một cuộc đối thoại xây dựng”, ông Etzion cho biết.

Còn theo quan điểm của ông Majidyar, căng thẳng Iran và Israel có thể sẽ hạ xuống ở chừng mực nào đó sau khi Syria tìm được sự ổn định chính trị.

Việc Mỹ rút khỏi thỏa thuận hạt nhân Iran có thể sẽ làm căng thẳng ở Syria gia tăng, vì chính phủ Israel có vẻ như sẽ có cách tiếp cận gây hấn hơn để chống lại mối đe dọa Iran ở Syria trong khi Iran sẽ không còn kiềm chế đáp trả Israel.

Ông Etzion cho rằng, Nga có thể là bên thứ 3 tốt nhất trong việc xử lý các vấn đề với Iran và Israel để ngăn chặn hai nước này tham gia vào một cuộc xung đột chính thức vì Moscow chắc chắn phải bảo vệ lợi ích của mình tại Syria./.

VOV.VN