Vậy là người con gái giả trai, Bà mẹ Việt Nam anh hùng Trần Thị Mẫn đã về cõi vĩnh hằng. Từ nay, đồng chí, đồng đội, người thân không còn được nghe má kể chuyện đuổi Tây, đánh Mỹ. Sự ra đi của má để lại niềm tiếc thương vô hạn cho đồng chí, đồng đội và người thân.

Tình yêu nước nồng nàn, lòng căm thù giặc sâu sắc đã hun đúc nhiệt huyết của người con gái xứ Giồng Riềng, mới tuổi 17, Trần Thị Mẫn trở thành đội viên Vệ quốc đoàn.

Để được tham gia Vệ quốc đoàn, Trần Thị Mẫn quyết định đóng giả con trai. Má bỏ chữ “Thị” trong tên lót của mình và thêm chữ “Quang” để thành Trần Quang Mẫn. Má cắt tóc cua, quấn chặt ngực, tập dáng đi khệnh khạng, phơi nắng, dầm mưa cho nước da đen; đào một cái lỗ dưới đất ngày nào cũng úp mặt xuống gào hết cỡ cho bể giọng, nói được tiếng khàn đục như con trai. Chưa hết, để chắc chắn không bị phát hiện má tập uống rượu, hút thuốc rê phì phèo, làm những việc của đàn ông như: Lợp lá, sửa nhà. Năm 1946, má trở thành tân binh của trung đội 1, đại đội 70, chi đội 124 của Bộ đội Huỳnh Thủ, hoạt động ở Vĩnh Thuận (vùng U Minh Thượng, tỉnh Kiên Giang).

Mẹ Trần Thị Quang Mẫn và cô con gái Ngọc Hân.

Má đã lập được nhiều chiến công hiển hách, khiến kẻ thù phải khiếp sợ. Báo chí ở Sài Gòn khi đó gọi nữ Việt cộng ở Rạch Giá là “Nữ chúa miền Tây”. Một trong những chiến công chói lọi của má là tiêu diệt tên chỉ huy khu An Phước (Vĩnh Thuận) Lâm Quang Phòng, 1 trong 7 tên ác ôn khét tiếng mang danh “Người hùng chống Cộng miền Tây”.

Tháng 7/1958, Tỉnh ủy Rạch Giá ra nghị quyết trừ khử tên Lâm Quang Phòng. Nhiệm vụ được giao cho đơn vị của má và má xin được trực tiếp thực hiện. Biết nhà tên Phòng sắp tổ chức đám xả tang người cô của hắn, má Sáu Mẫn giả làm người giúp việc đám tang. Tiệc xong, tên Phòng thấm mệt, nằm lim dim trên võng, má Sáu Mẫn rút dao, dồn hết sức mạnh căm thù chém vào cổ hắn. Chiếc áo ka ki quá dày, lưỡi dao lại vướng cái võng, hắn chỉ bị sướt trên mặt, rồi lăn xuống đất, chui vào gầm giường cạnh đó trốn. Má Sáu Mẫn lao theo, chém tiếp mấy nhát vào sườn, vào cổ hắn. Tên Phòng la ú ớ, thất thanh. Cả trung đội bảo vệ tên Phòng vây thành vòng tròn bắt má Mẫn. Bọn giặc không nổ súng vì quyết bắt sống má. Bọn địch thì đông, má Sáu Mẫn đuối sức dần. Một tên ném chiếc ghế trúng tay má làm dao rơi xuống đất. Bọn giặc lao đến đấm đá túi bụi thân thể mảnh mai của má.

Má bị địch xử và kết án 7 năm tù khổ sai, 5 năm biệt xứ. Những năm bị địch giam cầm, chúng liên tục đưa má đi khắp các nhà tù: Rạch Giá, Chương Thiện, Tân Hiệp, Chí Hoà, Côn Đảo. Đi đến nhà tù nào má cũng bị bọn địch tra tấn dã man làm chết đi sống lại nhiều lần, nhưng má quyết không khai căn cứ cách mạng. Trong tù, má vận động chị em đoàn kết, đấu tranh, chống lại những hành vi đàn áp người tù dã man.

Sau khi ra tù má tiếp tục tham gia kháng chiến với nhiều cương vị khác nhau: Đại đội trưởng công tác dân quân tỉnh Rạch Giá; Đại đội trưởng công tác trợ lí Phòng Dân quân Quân khu 9; trợ lí Chính sách, Phòng Chính sách, Cục Chính trị Quân khu 9 và đến tháng 5/1977, má nghỉ hưu theo chế độ.

Với 75 năm tuổi Đảng, giữ nhiều cương vị, chức vụ khác nhau, má luôn hoàn thành xuất sắc mọi nhiệm vụ được giao, được đồng đội và Nhân dân yêu quý. Trong thời gian lâm bệnh, mặc dù đã được tổ chức, gia đình và các bác sĩ tận tình chăm sóc cứu chữa, nhưng vì tuổi cao, sức yếu; bệnh nặng, má đã từ trần hồi 9 giờ, ngày 23/3/2021 (tức ngày 11/2 Tân Sửu), hưởng thọ 95 tuổi. Di hài má được an nghỉ tại nghĩa trang liệt sĩ huyện Giồng Riềng, nơi chồng và con má an nghỉ.

Người con anh hùng của quê hương Kiên Giang đã về cõi vĩnh hằng trong niềm tiếc thương vô hạn của Đảng bộ, chính quyền, Nhân dân và lực lượng vũ trang tỉnh. Kiên Giang mất đi Bà mẹ Việt Nam anh hùng, biểu tượng bất khuất của người phụ nữ Việt Nam trong thời đại mới. Bạn bè, đồng chí, đồng đội mất đi một người bạn chiến đấu, người chỉ huy dày dạn kinh nghiệm và nhân hậu.