Khi môi trường quốc tế thay đổi, Nga và Ấn Độ đang thực hiện các bước để làm sâu sắc hơn nữa “quan hệ đối tác chiến lược đặc biệt” được thiết lập vào năm 2010. Sự hợp tác của họ liên quan đến nhiều chủ đề, bao gồm năng lượng, quốc phòng và an ninh, thương mại và đầu tư, giáo dục và văn hóa, khoa học và công nghệ, các vấn đề toàn cầu và khu vực, cũng như kết nối.

Cải tiến mới nhất là cơ chế "2 + 2" với sự tham gia của bộ trưởng quốc phòng và ngoại giao của cả hai bên. Cuộc họp đầu tiên dưới định dạng này tổ chức tại Delhi năm 2021. Hai nước cũng hợp tác với nhau theo các khuôn khổ đa phương của Tổ chức Hợp tác Thượng Hải (SCO), BRICS, RIC (Nga-Trung Quốc-Ấn Độ), G20 và Liên Hợp Quốc. Ấn Độ cũng đã bắt đầu thảo luận về hiệp định thương mại tự do với Liên minh kinh tế Á-Âu do Nga đứng đầu.

Tổng thống Nga Vladimir Putin (trái) và Thủ tướng Ấn Độ Narendra Modi tại cuộc gặp bên lề Hội nghị thượng đỉnh Tổ chức Hợp tác Thượng Hải (SCO) ở Samarkand, Uzbekistan, ngày 16/9/2022.

Nhờ sự hợp tác này, mối quan hệ song phương đã phát triển mạnh mẽ hơn. Thương mại hai chiều được dự báo vượt 50 tỉ USD giai đoạn 2023-2024. Nga hiện là đối tác thương mại lớn thứ tư của Ấn Độ. Cả hai bên cũng đặt mục tiêu đầu tư song phương là 50 tỉ USD vào năm 2025. Nga đã nổi lên là nhà cung cấp dầu thô hàng đầu cho Ấn Độ, đặc biệt kể từ khi nổ ra xung đột ở Ukraine. Ấn Độ là nhà cung cấp dược phẩm lớn cho Nga. Nga đang xây dựng 6 nhà máy điện hạt nhân ở Ấn Độ, hai trong số đó đã được đưa vào vận hành và hai nhà máy còn lại sắp hoàn thành.

Hợp tác quốc phòng là trụ cột chính trong quan hệ Ấn Độ-Nga trong nhiều thập kỉ. Mối quan hệ đang thay đổi từ người mua-người bán sang quan hệ đối tác trong việc cùng sản xuất và cùng phát triển phần cứng quân sự. Hiện Ấn Độ đang sản xuất máy bay chiến đấu SU30 MKI và xe tăng T90 ở Ấn Độ theo giấy phép của Nga.

Điều đáng chú ý là mối quan hệ của Ấn Độ với Nga vẫn phát triển ổn định bất chấp các lệnh trừng phạt của phương Tây đối với Nga. Thực hiện quyền tự chủ chiến lược, Ấn Độ - bất chấp sự thất vọng từ phương Tây - đã không công khai chỉ trích các hành động quân sự của Nga ở Ukraine.

Bất chấp những bước phát triển tích cực này trong quan hệ song phương, phải thừa nhận rằng tiềm năng của quan hệ Ấn Độ-Nga vẫn chưa được phát huy tối đa do thiếu sự kết nối giữa hai nước. Để tạo thêm động lực cho quan hệ song phương, điều quan trọng là hội nghị thượng đỉnh truyền thống hàng năm giữa lãnh đạo Ấn Độ và Nga, vốn bị gián đoạn vào năm 2022, phải được khôi phục. Có một số vấn đề về cơ cấu mà hai bên cần giải quyết để đưa quan hệ lên một tầm cao mới. Nga và Ấn Độ cần bảo đảm với nhau rằng, mối quan hệ của họ với nước thứ ba không tác động tiêu cực đến quan hệ song phương.

Sau khi phương Tây áp đặt các biện pháp trừng phạt đối với Nga, cơ chế thanh toán để giải quyết các giao dịch thương mại được cho là chưa đầy đủ. Mặc dù Ấn Độ đã mua số lượng lớn dầu của Nga nhưng cơ chế thanh toán ổn định vẫn chưa được hình thành. Vấn đề này cần được giải quyết khẩn trương, linh hoạt để quan hệ song phương không bị ảnh hưởng tiêu cực.

Tóm lại, trong thế giới đa cực, một quốc gia có chủ quyền có nhiều lựa chọn - nhưng không có gì bảo đảm rằng một thế giới như thế này nhất thiết sẽ hòa bình và ổn định. Nga và Ấn Độ cùng với các nước khác có thể và nên đóng góp vào sự phát triển của một thế giới đa cực hòa bình, ổn định dựa trên ý tưởng hài hòa trong đa dạng, pháp quyền, hợp tác và thích nghi, trong đó khát vọng an ninh và tăng trưởng vì tất cả đều được tính đến…