C.Mác và Ph.Ăng-ghen. Ảnh: Tư liệu.

Hai phát minh vĩ đại nhất

Có thể nói, những cống hiến vĩ đại của C.Mác được thể hiện trên nhiều phương diện, ở cả lý luận và thực tiễn. Theo đánh giá của Ph.Ăng-ghen, Mác có hai phát minh vĩ đại nhất: Một là phát minh về tiến trình lịch sử của nhân loại, hai là kinh tế học với học thuyết giá trị thặng dư.

Nếu như trước đó chưa ai phát hiện ra quy luật vận động khách quan của lịch sử, thì Mác đã có phát minh về tiến trình lịch sử nhân loại, được diễn ra theo 5 hình thái kinh tế xã hội: Chế độ cộng sản nguyên thủy, chế độ chiếm hữu nô lệ, chế độ phong kiến, chế độ tư bản và thứ 5 là sự tất yếu đi tới chủ nghĩa cộng sản, mà giai đoạn đầu là chủ nghĩa xã hội.

C.Mác đã dùng tư duy biện chứng khách quan, kế thừa những phương pháp luận khoa học, hạt nhân hợp lý của triết học cổ điển trước đây để phân tích, nhìn nhận lịch sử loài người. Chủ nghĩa duy vật biện chứng của Mác là một thế giới quan khoa học, một cách nhìn nhận khoa học đầy đủ nhất, toàn diện nhất, khắc phục được những khuyết điểm trước đó để đánh giá về lịch sử nhân loại.

Cho đến nay, lý thuyết về chủ nghĩa duy vật lịch sử ấy vẫn hoàn toàn khoa học, hoàn toàn đứng vững. Mỗi hình thái kinh tế xã hội khi phát triển đều có sự kế thừa và phát triển, từ đó đi đến kết luận về quy luật lịch sử, loài người tất yếu sẽ đi tới chủ nghĩa xã hội, chủ nghĩa cộng sản.

Từ đó, các đảng cộng sản trên thế giới vận dụng lý thuyết ấy mà thúc đẩy quá trình cách mạng xã hội, để xóa bỏ áp bức bất công của chủ nghĩa tư bản, tạo lập và xây dựng một xã hội tốt đẹp, đó là chủ nghĩa xã hội. Cách mạng Việt Nam cũng như vậy. Bác Hồ đã tiếp nhận tư tưởng ấy và chỉ ra đường hướng phát triển của Cách mạng Việt Nam là phải giành cho được độc lập dân tộc. Đó là tiền đề quan trọng để tiến tới xây dựng chủ nghĩa xã hội.

Có thể khẳng định, đây là di sản đặc biệt quan trọng và lớn nhất của C.Mác. Gắn liền với quá trình ấy phải tiến hành một cuộc cách mạng xã hội, chuyển biến căn bản từ xã hội cũ sang xã hội mới mà chúng ta đang tiến hành hiện nay.

Di sản thứ hai, cũng là phát minh vĩ đại của Mác, đó là Mác đã phân tích, mổ xẻ bản chất kinh tế của chế độ tư bản chủ nghĩa. Nghiên cứu từ bản chất kinh tế và kể cả sự cống hiến của chủ nghĩa tư bản, đặc biệt là bản chất chiếm hữu tư nhân về tư liệu sản xuất, rồi quy luật vận động trong lòng xã hội tư bản… Từ đó, Mác đã phát hiện ra quy luật, học thuyết về giá trị thặng dư trong chủ nghĩa tư bản. Sau này, đến thời đại đế quốc, lý thuyết về giá trị thặng dư tiếp tục phát triển. Đến nay, lý thuyết này vẫn còn nguyên giá trị.

Trong điều kiện của chủ nghĩa tư bản hiện nay, người ta càng đi vào sâu để nghiên cứu học thuyết giá trị thặng dư của Mác. Trong sự vận động sản xuất xã hội hiện nay cũng làm rõ thêm học thuyết lý luận của Mác về giá trị thặng dư.

Thiên tài dự báo

Ngoài hai phát minh vĩ đại trên, Mác cùng Ph.Ăng-ghen khởi xướng thành lập một chính đảng cách mạng, tức đảng cộng sản, với bản tuyên ngôn ra đời vào năm 1848. Đảng cộng sản ấy đã tiên phong trong sự phát triển của phương thức sản xuất xã hội, đó là giai cấp vô sản, xóa bỏ áp bức bất công, xây dựng một xã hội hoàn toàn mới.

Cùng với đó, Mác đã có những dự báo rất quan trọng, ví dụ như dự báo về sự phát triển như vũ bão của khoa học và công nghệ. Khi nghiên cứu trong chủ nghĩa tư bản, với sự phát triển cuộc cách mạng công nghiệp lần thứ nhất, từ đó ông đã dự báo sự phát triển mạnh mẽ của khoa học công nghệ trong tương lai.

Với dự báo này, từ cuối thế kỷ 19 đến nay, nhân loại đã trải qua 4 cuộc cách mạng công nghiệp: Cách mạng cơ khí hóa, điện khí hóa, cách mạng máy tính và tự động hóa và hiện nay là cuộc cách mạng công nghiệp lần thứ tư - cách mạng 4.0 dựa trên sự phát triển của trí tuệ nhân tạo, IoT, Robot, dữ liệu lớn. Có thể nói Mác là một thiên tài khi đưa ra dự báo về sự phát triển lịch sử nhân loại.

Ngoài ra còn một dự báo nữa cũng rất lý thú. Trong Tuyên ngôn của Đảng cộng sản, Mác cũng từng dự báo với sự phát triển của sản xuất, tìm kiếm thị trường, thì sự phát triển của thị trường sẽ ngày càng mạnh mẽ hơn. Từ đó sẽ phá vỡ rào cản biên giới các quốc gia, trở thành thị trường thế giới.

Thực tế cho thấy, từ thế kỷ 19, các nước phương Tây đã mở rộng thị trường, tìm kiếm thuộc địa, ra đời chính sách thực dân, tìm kiếm thị trường mới. Đến bây giờ đã trở thành thị trường thế giới, thị trường toàn cầu. Dự báo đó báo hiệu các ranh giới giữa các quốc gia, dân tộc sẽ bị phá vỡ khi nền kinh tế thị trường ngày càng phát triển. Ngày nay, với xu hướng toàn cầu hóa, sự phát triển thị trường thế giới đã chứng minh cho luận điệu đó của Mác.

Được biết, trong dịp kỷ niệm 200 ngày sinh C.Mác, tại quê hương ông sẽ khánh thành tượng đài Mác. Đó là cách ghi nhận công lao và những đóng góp của ông. C.Mác cũng được xếp vào 1 trong 10 nhà khoa học lớn nhất của thế giới trong thiên niên kỷ thứ hai của nhân loại.

Tái bản cuốn “Tuyên ngôn của Đảng cộng sản”

Nhân kỷ niệm 200 năm ngày sinh C.Mác (5/5/1818- 5/5/2018) và kỷ niệm 170 năm ra đời cuốn Tuyên ngôn của Đảng Cộng sản do C.Mác chấp bút (1848- 2018), ngày 3/5 NXB Trẻ cho biết vừa tái bản cuốn Tuyên ngôn của Đảng Cộng sản. Đây là cuốn sách được in bằng song ngữ Anh - Việt đã được giới thiệu nhiều lần tại Việt Nam nhưng với lần xuất bản này, NXB Trẻ đã tập hợp thêm các lời tựa bằng tiếng Đức, tiếng Nga, tiếng Ba Lan từ những lần xuất bản cách đây trên 100 năm. Với bản in lần này, NXB Trẻ đã tổ chức in dưới dạng sách bỏ túi (Khổ 9x12) để tạo thuận tiện cho người đọc có thể mang theo bất cứ nơi đâu. Cũng nhân dịp này, NXB Trẻ tái bản cuốn Đọc tuyên ngôn của Đảng Cộng sản do PGS - TS Vũ Tình (nguyên Phó Hiệu trưởng Trường ĐHKHXH-NV TPHCM, Nguyên Giám đốc Trung tâm Lý luận chính trị Đại học Quốc gia TPHCM) thực hiện với nội dung giới thiệu và hướng dẫn cách đọc, cách hiểu về Tuyên ngôn của Đảng Cộng sản cũng như cách ứng dụng Tuyên ngôn vào với thực tế tại Việt Nam.

Tiền Phong