Dưới góc độ pháp lí, luật sư Nguyễn Văn Đồng, Văn phòng Luật sư Nhân Chính, Đoàn Luật sư TP Hà Nội cho biết, Quy định số: 96-QĐ/TW ngày 2/2/2023 của Bộ Chính trị (Quy định 96) quy định, đối tượng lấy phiếu tín nhiệm là cán bộ giữ chức danh, chức vụ lãnh đạo, quản lí của các tổ chức, cơ quan, đơn vị trong hệ thống chính trị từ trung ương đến cấp có đơn vị trực thuộc.

Theo đó, Quy định 96 nêu rõ 2 tiêu chí lấy phiếu tín nhiệm, bao gồm: Phẩm chất chính trị, đạo đức, lối sống, ý thức tổ chức kỉ luật; kết quả thực hiện chức trách, nhiệm vụ được giao (tính từ đầu nhiệm kì đến thời điểm lấy phiếu).

Về phẩm chất chính trị, đạo đức, lối sống, ý thức tổ chức kỉ luật, Quy định 96 nhấn mạnh, tiêu chí về lập trường, quan điểm, bản lĩnh chính trị trong thực hiện chủ trương, đường lối của Đảng, chính sách, pháp luật của Nhà nước, giữ gìn phẩm chất chính trị, đạo đức, lối sống…

Ảnh minh họa

Bên cạnh đó là ý thức tổ chức kỉ luật, việc chấp hành các nguyên tắc tổ chức và hoạt động của Đảng, nhất là nguyên tắc tập trung dân chủ, tự phê bình và phê bình…

Ngoài ra phạm vi lấy phiếu tín nhiệm còn tập trung vào kết quả lãnh đạo, chỉ đạo thực hiện chủ trương của Đảng về đấu tranh phòng, chống tham nhũng, tiêu cực, những điều đảng viên không được làm và trách nhiệm nêu gương; sự gương mẫu của bản thân và vợ, chồng, con trong việc chấp hành chính sách, pháp luật của Nhà nước.

Về tiêu chí kết quả thực hiện chức trách, nhiệm vụ được giao, theo luật sư Nguyễn Văn Đồng, Quy định 96 cũng nêu rõ, đó là yếu tố tính năng động, đổi mới, sáng tạo, quyết đoán, dám nghĩ, dám làm, dám chịu trách nhiệm trong thực hiện nhiệm vụ được giao và kết quả lãnh đạo công tác tổ chức, cán bộ; đấu tranh phòng, chống tham nhũng, tiêu cực...

Đáng chú ý, theo Quy định 96, sau khi lấy phiếu tín nhiệm, cán bộ tín nhiệm thấp trên 50% sẽ phải từ chức, trên 2/3 sẽ bị miễn nhiệm.

Đối với những trường hợp có trên 50% nhưng dưới 2/3 số phiếu tín nhiệm thấp, ngoài việc đưa ra khỏi quy hoạch các chức vụ cao hơn thì xem xét cho thôi giữ chức vụ đang đảm nhiệm, bố trí công tác khác hoặc cho từ chức hoặc tiến hành bỏ phiếu tín nhiệm theo quy định.

Đối với trường hợp có từ 2/3 số phiếu tín nhiệm thấp trở lên, cấp có thẩm quyền thực hiện miễn nhiệm chức vụ đang đảm nhiệm và bố trí công tác khác thấp hơn mà không chờ đến hết nhiệm kì, hết thời hạn bổ nhiệm.

Luật sư Nguyễn Văn Đồng cho biết thêm: “Theo Nghị quyết số: 96/2023/QH15 của Quốc hội tháng 6 vừa qua, kết quả lấy phiếu tín nhiệm được sử dụng để đánh giá cán bộ, làm cơ sở cho công tác quy hoạch, điều động, bổ nhiệm, giới thiệu cán bộ ứng cử, miễn nhiệm và thực hiện chế độ, chính sách đối với cán bộ.

Nghị quyết này của Quốc hội cũng nêu rõ, người được lấy phiếu tín nhiệm có quá nửa đến dưới 2/3 tổng số phiếu đánh giá tín nhiệm thấp, có thể xin từ chức; trường hợp không xin từ chức, Ủy ban Thường vụ Quốc hội trình Quốc hội, Thường trực HĐND trình HĐND tiến hành bỏ phiếu tín nhiệm tại kì họp đó hoặc kì họp gần nhất; trường hợp một người đã được lấy phiếu tín nhiệm cùng một lần với nhiều chức vụ, việc bỏ phiếu tín nhiệm được thực hiện một lần đối với các chức vụ đó.

Người được lấy phiếu tín nhiệm có từ 2/3 tổng số phiếu đánh giá tín nhiệm thấp trở lên, cơ quan hoặc người có thẩm quyền giới thiệu người đó để Quốc hội, HĐND bầu hoặc phê chuẩn có trách nhiệm trình Quốc hội, HĐND tiến hành miễn nhiệm hoặc phê chuẩn đề nghị miễn nhiệm tại kì họp đó hoặc kì họp gần nhất; trường hợp một người đã được lấy phiếu tín nhiệm cùng một lần với nhiều chức vụ thì thực hiện việc miễn nhiệm hoặc phê chuẩn đề nghị miễn nhiệm đối với các chức vụ đó”n