Tờ Strait Times ngày 12/10 dẫn các nguồn tin phương Tây cho biết, mới hai tuần trước, Mỹ và Pháp đã yêu cầu ngừng bắn ngay lập tức trong 21 ngày để ngăn chặn cuộc tấn công của Israel vào Liban. Nỗ lực này đã bị gián đoạn khi Israel ám sát lãnh đạo Hezbollah là ông Syed Hassan Nasrallah, mở cuộc tấn công trên bộ ở miền Nam Liban ngày 1/10 và các cuộc không kích của Israel đã xóa sổ phần lớn ban lãnh đạo của nhóm này.

Hiện nay, các quan chức Mỹ đã ngừng đưa ra yêu cầu ngừng bắn, cho rằng tình hình đã thay đổi. Người phát ngôn Bộ Ngoại giao Mỹ Matthew Miller nói trong cuộc họp báo hồi đầu tuần: “Chúng tôi ủng hộ Israel thực hiện các cuộc tấn công trên bộ này để làm suy yếu cơ sở hạ tầng của Hezbollah, từ đó cuối cùng chúng ta có thể đạt được giải pháp ngoại giao”.

Thay đổi này phản ánh các mục tiêu mâu thuẫn của Mỹ: Vừa muốn kiềm chế cuộc xung đột ngày càng lan rộng ở Trung Đông, vừa muốn làm suy yếu đáng kể Hezbollah. Cách tiếp cận mới này vừa thực tế vừa mạo hiểm.

Mỹ và Israel sẽ có lợi nếu tiêu diệt được kẻ thù chung là Hezbollah - lực lượng gây ra mối nguy hiểm cho biên giới phía Bắc của Israel. Tuy nhiên, nếu Mỹ khuyến khích chiến dịch quân sự ngày càng mở rộng của Israel thì có nguy cơ dẫn đến cuộc xung đột không thể kiểm soát.

Tổng thống Mỹ Joe Biden phát biểu tại Nhà Trắng.

Ông Jon Alterman, cựu quan chức Bộ Ngoại giao Mỹ, cho rằng Mỹ muốn Hezbollah suy yếu nhưng cũng phải cân nhắc rủi ro tạo ra một khoảng trống ở Liban hoặc kích động một cuộc chiến tranh khu vực.

Cuộc chiến mới nhất của Israel với Hezbollah bắt đầu khi nhóm này bắn tên lửa vào các vị trí của Israel ngay sau vụ Hamas tấn công Israel ngày 7/10/2023, khơi mào cho cuộc chiến ở Dải Gaza. Từ đó đến nay, Hezbollah và Israel đã liên tục nã đạn vào nhau.

Khi các cuộc đàm phán ngừng bắn gián tiếp giữa Israel và Hamas trong nhiều tháng không mang lại kết quả, vào tháng 9, Israel đã bắt đầu tăng cường ném bom Hezbollah và giáng những đòn mạnh vào nhóm này, bao gồm việc kích nổ từ xa các máy nhắn tin và bộ đàm của Hezbollah, khiến hàng ngàn thành viên của nhóm bị thương.

Ông Aaron David Miller, cựu nhà đàm phán của Mỹ tại Trung Đông cho rằng, Mỹ ít hi vọng kiềm chế được Israel và nhận thấy tiềm năng lợi ích từ chiến dịch này. Đối với Mỹ, chiến dịch của Israel có thể mang lại ít nhất hai lợi ích. Thứ nhất, làm suy yếu Hezbollah - nhóm tay súng mạnh nhất thân Iran, từ đó hạn chế ảnh hưởng của Tehran trong khu vực và giảm mối đe dọa đối với Israel và các lực lượng Mỹ. Ngoài ra, Mỹ cũng cho rằng áp lực quân sự có thể buộc Hezbollah phải hạ vũ khí, mở đường cho cuộc bầu cử chính phủ mới ở Liban mà chính phủ này sẽ loại bỏ phong trào Hezbollah vốn đã là một thế lực đáng kể ở Liban trong nhiều thập kỉ.

Theo các quan chức Mỹ, mục tiêu cuối cùng là thực thi nghị quyết 1701 của Hội đồng Bảo an Liên Hợp Quốc. Nghị quyết này ủy nhiệm cho một sứ mệnh gìn giữ hòa bình của Liên Hợp Quốc (gọi tắt là UNIFIL) để giúp quân đội Liban bảo đảm khu vực biên giới phía Nam với Israel không có vũ khí hoặc không có ai được vũ trang ngoài lực lượng của nhà nước Liban.

Ngoài nguy cơ xảy ra một cuộc chiến có thể lôi kéo Mỹ tham gia, còn có nỗi lo Liban sẽ trở thành một Gaza. Một năm hoạt động quân sự của Israel đã biến vùng đất Gaza thành một hoang mạc và giết chết ít nhất 42.000 người. Các quan chức Mỹ đã công khai cảnh báo rằng, chiến dịch tấn công của Israel ở Liban không được giống với Dải Gaza.

Bất chấp những nguy cơ đó, chuyên gia Alterman cho rằng, ngoại giao khó có thể ngăn chặn các cuộc giao tranh trong thời gian tới. Ông nói: "Ông Netanyahu thấy tất cả những canh bạc của mình đang thành công và có vẻ như đây là thời điểm khó để Israel cảm thấy nên dừng lại và ngừng lợi dụng ưu thế của mình”…