Nội dung vụ án

Tại đơn khởi kiện các ngày 20/12/2018; 7/3/2019 và trong quá trình xét xử, Công ty Thành Bưởi (nguyên đơn) trình bày: Công ty Thành Bưởi và VBI kí kết các hợp đồng bảo hiểm:

Hợp đồng bảo hiểm xe cơ giới số 001.KD03.HD.XE.16.07936 ngày 23/6/2016; đối tượng bảo hiểm: Ôtô khách, hãng xe THACO; biển số: danh sách đính kèm; số chỗ: 46 chỗ; năm sản xuất: 2016; số lượng xe: 10 xe theo danh sách đính kèm; thời hạn bảo hiểm: 1 năm kể từ 15 giờ ngày 23/6/2016 đến 15 giờ ngày 23/6/2017.

Hợp đồng bảo hiểm xe cơ giới số 001.KD03.HD.XE. 16.07984 ngày 27/6/2016: Đối tượng bảo hiểm: Ôtô khách, hãng xe THACO; biển số: danh sách đính kèm; năm sản xuất: 2016; số lượng xe: 10 xe theo danh sách đính kèm; thời hạn bảo hiểm: 6 tháng kể từ 15 giờ ngày 27/6/2016 đến 15 giờ ngày 27/12/2016.

Một phần Bản án số: 1239/2019/KDTM-ST ngày 19/11/2019 về việc tranh chấp “Tranh chấp về hợp đồng bảo hiểm” của TAND quận 3.

Hợp đồng bảo hiểm xe cơ giới số 001.KD03.HD.XE.16.18539 ngày 22/12/2016: Đối tượng bảo hiểm: Ôtô khách, hãng xe THACO; biển số: danh sách đính kèm; năm sản xuất: 2016; số lượng xe: 10 xe theo danh sách đính kèm; thời hạn bảo hiểm: 6 tháng kể từ 15 giờ ngày 27/12/2016 đến 15 giờ ngày 27/6/2017.

Trong thời hạn bảo hiểm, xe ô tô biển số 51B-207.48 do tài xế Nguyễn Long Hưng điều khiển đã xảy ra các vụ tai nạn vào ngày 31/7/2016; 8/3/2017; 19/3/2017 và 26/3/2017. Sau đó, Công ty Thành Bưởi đã liên hệ và cung cấp toàn bộ hồ sơ yêu cầu bồi thường cho VBI TP Hồ Chí Minh theo quy định. Ngày 25/7/2018, VBI TP Hồ Chí Minh ban hành Văn bản số 1419/CV-VBI3 về việc từ chối bồi thường đối với các trường hợp liên quan đến lái xe Nguyễn Long Hưng với các lí do: “... Nguyễn Long Hưng (sinh năm 1961) sử dụng Giấy phép lái xe (GPLX) số 680953681325 cấp cho Nguyễn Long Hưng (sinh năm1964) là không phù hợp, thuộc vào điểm loại trừ bảo hiểm tại Thông tư 22/2016/TT-BTC và điểm loại trừ của Quy tắc Bảo hiểm tự nguyện xe cơ giới, ban hành theo Quyết định số 353/QĐ-VBI6... .

Tuy nhiên, nguyên nhân mà VBI từ chối bồi thường là không đúng quy định, không đúng với kết luận của cơ quan nhà nước có thẩm quyền và không đúng với Hợp đồng bảo hiểm đã kí kết, bởi các lí do sau:

Một, các vụ tai nạn liên quan đến lái xe Nguyễn Long Hưng không thuộc một trong các điều khoản bị loại trừ bảo hiểm tại Điều 12 Thông tư 22/2016/TT-BTC ngày 16//2/2016 của bảo hiểm. Điều 11 của Quy tắc bảo hiểm tự nguyện xe cơ giới ban hành kèm theo Quyết định số 353/QĐ-VBI6 ngày 23/4/2015, căn cứ Điều 4 Hợp đồng bảo hiểm vật chất và Điều 4 Hợp đồng bảo hiểm dân sự.

Hai, tại Văn bản số 657/SGTVT-PT&NL ngày 31/5/2018, Sở Giao thông Vận tải (GTVT) tỉnh Lâm Đồng kết luận: “Kể từ ngày 17/4/2017, GPLX số 680953681325 không có giá trị sử dụng”. Như vậy, GPLX số 680953681325 của ông Nguyễn Long Hưng được Sở GTVT tỉnh Lâm Đồng cấp ngày 14/4/2016 vẫn có giá trị sử dụng trước ngày 17/4/2017 là khoảng thời gian xảy ra các vụ tai nạn.

Vì vậy, Công ty Thành Bưởi khởi kiện, yêu cầu Tòa án buộc VBI bồi thường số tiền bảo hiểm của 4 vụ tai nạn là 1.786.590.000 đồng.

Bị đơn VBI, trình bày: Việc kí kết các Hợp đồng bảo hiểm theo như Công ty Thành Bưởi trình bày là đúng. Xe ô tô BKS 51B-207.48 đã xảy ra tổn thất 4 lần vào các ngày 31/7/2016; 8/3/2017; 19/3/2017 và 26/3/2017, khi nhận được yêu cầu của Công ty Thành Bưởi, VBI TP Hồ Chí Minh đều xem xét, xử lí hồ sơ bồi thường trách nhiệm dân sự và vật chất xe.

Ngày 16/11/2017, VBI TP Hồ Chí Minh gửi Công văn số 211/CV-VBI HCM đến Sở GTVT tỉnh Lâm Đông về việc xác nhận thông tin về GPLX của Nguyễn Long Hưng. Ngày 22/11/2017, Sở GTVT tỉnh Lâm Đồng có Công văn số 1499/SGTVT-PT&NL, xác nhận: “Ngày 17/4/2017, Sở GTVT tỉnh Lâm Đồng đã ban hành Quyết định số 191/QĐ-QLSH thu hồi GPLX số 680953681325 của ông Nguyễn Long Hưng và đã đề nghị Tổng cục Đường bộ Việt Nam xóa dữ liệu GPLX của ông Nguyễn Long Hưng trên trang thông tin điện tử của Tổng cục Đường bộ Việt Nam. Vì vậy GPLX số 680953681325 không có giá trị sử dụng”. Căn cứ quyết định thu hồi GPLX và các văn bản đã ban hành của Sở GTVT tỉnh Lâm Đồng thì GPLX số 680953681325 cấp ngày 14/4/2016 đã bị thu hồi ngày 17/4/2017 và hiệu lực GPLX gần nhất là GPLX cũ cấp ngày 11/6/2013. Do đó, tại thời điểm điểu khiển xe gây ra thiệt hại, lái xe Nguyễn Long Hưng không có giấy phép lái xe hợp lệ nên thuộc trường hợp loại trừ bảo hiểm.

Yêu cầu của Công ty Thành Bưởi, VBI không đồng ý bồi thường.

Nhận định của tòa án

Về hình thức: Hợp đồng bảo hiểm xe cơ giới số KD03.HD.XE.16.07936 ngày 23/6/2016, Hợp đồng bảo hiểm xe cơ giới số 001.KD03.HD.XE.16.07984 ngày 27/6/2016 và Hợp đồng bảo hiểm xe cơ giới số 001.KD03.HD.XE.16.18539 ngày 22/12/2016 có hình thức, nội dung đúng quy định, không trái pháp luật và đạo đức xã hội nên có giá trị pháp lí ràng buộc quyền, nghĩa vụ giữa các bên.

Về nội dung: Căn cứ vào các tài liệu chứng cứ và thừa nhận giữa các bên, Hội đồng xét xử có cơ sở xác định: Trong thời hạn bảo hiểm, xe ô tô tải BKS 51B- 207.48 do lái xe Nguyễn Long Hưng (có GPLX số 680953681325 cấp ngày 14/4/2016) điều khiển đã xảy ra tai nạn vào các ngày 31/7/2016; 8/3/2017; 19/3/2017 và 26/3/2017.

Xét, khi sự kiện bảo hiểm xảy ra thì bên bảo hiểm phải trả tiền bảo hiểm cho bên được bảo hiểm theo Điều 567, Điều 571 Bộ luật Dân sự nhưng phải đáp ứng đủ các điều kiện của hợp đồng bảo hiểm và không trái quy định pháp luật. Tại phiên tòa, bị đơn trình bày nguyên nhân bảo hiểm từ chối bồi thường vì thuộc trường hợp: “GPLX không phù hợp đối với loại xe cơ giới bắt buộc phải có GPLX” theo quy định tại Khoản 3, Điều 11 Quy tắc bảo hiểm tự nguyện xe cơ giới ban hành theo Quyết định số 353/QD-VBI6 ngày 23/4/2015 của Tổng Giám đốc VBI. Như vậy, tại thời điểm xảy ra các vụ tai nạn thì ông Nguyễn Long Hưng có sử dụng GPLX phù hợp đối với loại xe cơ giới bắt buộc phải có GPLX hay không, Hội đồng xét xử cần xem xét và làm rõ.

Thứ nhất, về giá trị pháp lí của GPLX số 680953681325 ngày 14/4/2016 do Sở GTVT tỉnh Lâm Đồng cấp cho ông Nguyễn Long Hưng: Ngày 14/4/2016, Sở GTVT tỉnh Lâm Đồng cấp GPLX số 680953681325 cho ông Nguyễn Long Hưng (sinh năm 1964) có giá trị đến ngày 19/4/2019. Ngày 17/4/2017, Sở GTVT tỉnh Lâm Đồng ban hành Quyết định số 191/QĐ-QLSH về việc thu hồi hồ sơ và GPLX số 680953681325 cấp ngày 14/4/2016 mang tên Nguyễn Long Hưng, với lí do ông Hưng đã có hành vi cố tình gian dối để được cấp GPLX nói trên.

Tại Khoản 3 Điều 41 Thông tư 58/TT-BGTVT ngày 20/10/2015 quy định “Sở GTVT chịu trách nhiệm quản lí sát hạch, cấp GPLX trong phạm vi tỉnh, thành phố trực thuộc Trung ương”. Khoản 13, 14 Điều 45 Thông tư 58/TT-BGTVT ngày 20/10/2015 quy định: “13. GPLX hợp lệ là GPLX do Tổng cục Đường bộ Việt Nam hoặc Sở GTVT cấp, có số phôi GPLX trùng với số phôi trong hệ thống thông tin quản lí GPLX. Người tẩy xoá, làm sai lệch các thông tin trên GPLX; sử dụng GPLX hoặc hồ sơ lái xe giả; có hành vi gian dối khác để được đổi, cấp lại, cấp mới GPLX, ngoài việc bị cơ quan quản lí GPLX ra quyết định thu hồi GPLX và hồ sơ gốc còn phải chịu trách nhiệm trước pháp luật và không được cấp GPLX trong thời hạn 5 năm, kể từ ngày phát hiện hành vi vi phạm, nếu có nhu cầu cấp lại GPLX phải học và sát hạch như trường hợp cấp giấy phép lái xe lần đầu”.

Xét, GPLX số 680953681325 ngày 14/4/2016 được Sở GTVT tỉnh Lâm Đồng cấp và có số phôi giấy phép lái xe trùng với số phôi trong hệ thống thông tin quản lí GPLX nên có cơ sở xác định là GPLX hợp lệ theo quy định Khoản 13 Điều 45 Thông tư 58/TT- BGTVT ngày 20/10/2015. Do đó, GPLX này có giá trị pháp lí và là một trong những giấy tờ bắt buộc mà người điều khiển xe phải mang theo khi tham gia giao thông. Do ông Hưng có hành vi gian dối là tẩy xóa, thay đổi năm sinh để được cấp lại GPLX nên Sở GTVT tỉnh Lâm Đồng ban hành quyết định thu hồi GPLX số 680953681325 ngày 14/4/2016, nhưng không ghi thời điểm trước khi thu hồi thì hiệu lực pháp lí của giấy phép này là như thế nào? (Còn nữa)