Hỏi: Ngược đãi ông bà, cha mẹ là một trong những hành vi trái đạo đức đáng lên án. Vậy con cái ngược đãi ông bà, cha mẹ bị xử lí thế nào?

Nguyễn Thị Ngân, 65 tuổi

(Huyện Bình Lục, tỉnh Hà Nam)

Trả lời: Theo khoản 7.1 Thông tư liên tịch số01/2001/TTLT-BTP-BCA-TANDTC-VKSNDTC, hành vi ngược đãi, hành hạ thông thường được thể hiện qua các hành động:

Đối xử tồi tệ về ăn, mặc, ở và về các mặt sinh hoạt hằng ngày, hoặc có hành vi bạo lực xâm phạm thân thể người bị hại như: Đánh đập, giam hãm,... làm cho người bị hại bị đau đớn về thể xác và tinh thần.

Hành vi ngược đãi ông bà, cha mẹ là trái pháp luật. Người thực hiện hành vi này có thể bị xử phạt hành chính hoặc truy cứu trách nhiệm hình sự.

Xử phạt vi phạm hành chính

Điều 50 Nghị định 167/2013/NĐ-CP quy định, phạt tiền từ 1,5 - 2 triệu đồng đối với một trong những hành vi sau đây:

- Đối xử tồi tệ với ông bà, cha mẹ như: Bắt nhịn ăn, nhịn uống, bắt chịu rét, mặc rách, không cho hoặc hạn chế vệ sinh cá nhân;

- Bỏ mặc không chăm sóc ông bà, cha mẹ là người già, yếu, tàn tật.

Ngoài ra, người vi phạm buộc xin lỗi công khai ông bà, cha mẹ khi có yêu cầu.

Truy cứu trách nhiệm hình sự

Người thực hiện hành vi ngược đãi ông bà, cha mẹ có thể bị truy cứu trách nhiệm hình sự với một trong các tội sau:

Tội ngược đãi hoặc hành hạ ông bà, cha mẹ

Tại Điều 185 Bộ luật Hình sự 2015 quy định như sau:

- Phạt cảnh cáo, phạt cải tạo không giam giữ đến 3 năm hoặc phạt tù từ 6 tháng đến 3 năm khi đối xử tồi tệ hoặc có hành vi bạo lực xâm phạm thân thể ông bà, cha mẹ mình thuộc một trong những trường hợp sau đây:

· Thường xuyên làm cho nạn nhân bị đau đớn về thể xác, tinh thần;

· Đã bị xử phạt vi phạm hành chính về hành vi này mà còn vi phạm.

- Phạt tù từ 2 năm đến 5 năm khi phạm tội thuộc một trong các trường hợp sau đây:

· Đối với người già yếu;

· Đối với người khuyết tật nặng, khuyết tật đặc biệt nặng hoặc người mắc bệnh hiểm nghèo.

Tội cố ý gây thương tích hoặc gây tổn hại cho sức khỏe

Căn cứ vào khoản 22, Điều 1 Luật sửa đổi Bộ luật Hình sự 2017, nếu hành vi cố ý ngược đãi, hành hạ dẫn đến việc sức khỏe của ông bà, cha mẹ bị tổn hại dưới 11% thì người phạm tội còn có thể bị phạt cải tạo không giam giữ đến 3 năm hoặc phạt tù từ 6 tháng đến 3 năm.

Ngoài ra, nếu tỉ lệ gây thương tích nặng hơn thì phải chịu các mức phạt như sau:

- Phạt tù từ 2 năm đến 6 năm nếu tỉ lệ thương tíchtừ 11% - 30%;

- Phạt tù từ 5 năm đến 10 năm nếu tỉ lệ thương tích từ 31% - 60%;

- Phạt tù từ 7 năm đến 14 năm nếu tỉ lệ thương tích trên 61%;

- Phạt tù từ 12 năm đến 20 năm hoặc tù chung thân nếu phạm tội với 2 người là cha, mẹ, ông, bà đều có tỉ lệ thương tích trên 61%.

Như vậy, trong trường hợp hành hạ, ngược đãi ông bà, cha mẹ bằng hành vi bạo lực gây thương tích cho người bị bạo hành thì người phạm tội có thể bị phạt tù đến 20 năm, tù chung thân hoặc tử hình.