Tiến sĩ Mohammed Al-Sulami, Chủ tịch Viện Nghiên cứu Quốc tế về Iran (Rasanah) cho rằng, các chính quyền kế tiếp của Đảng Dân chủ và Đảng Cộng hòa đã làm giảm uy tín của Mỹ ở Trung Đông vì họ thường xuyên cắt giảm nguồn lực và thay đổi chính sách đối với khu vực, đặc biệt là với Iran. Việc đang phải dành nguồn lực kinh tế cho cuộc xung đột ở Ukraine, thất bại trong giải quyết vấn đề Palestine, từng ủng hộ cái gọi là Mùa xuân Arập và sự phân cực chính trị trong nước tiếp tục làm giảm thêm uy tín của Mỹ đối với các nước trong khu vực.

Ngược lại, các khoản đầu tư của Trung Quốc vào những quốc gia ở Trung Đông đã mở đường cho Bắc Kinh chuyển từ quyền lực mềm sang địa kinh tế và địa chính trị trong khu vực. Sự trỗi dậy của Trung Quốc ở Trung Đông phải được hiểu thông qua lăng kính quan hệ đối tác kinh tế của Bắc Kinh với tất cả các nước trong khu vực. Cách tiếp cận kinh tế này rất khác với chính sách của Mỹ trong việc triển khai sức mạnh quân sự chống lại các đối thủ yếu trong khu vực, chẳng hạn như Taliban năm 2001 và chế độ Saddam Hussein năm 2003.

Mối quan hệ giữa Mỹ và Saudi Arabia đang trải qua một trong những giai đoạn khó khăn nhất kể từ khi hai bên thiết lập quan hệ chính thức hơn 70 năm trước

Robert F. Kennedy Jr., người đang chạy đua trong cuộc tranh cử tổng thống Mỹ năm 2024, giải thích trên Twitter: “Trung Quốc đã khéo léo thay thế Mỹ bằng sức mạnh kinh tế. Trong thập kỉ qua, Mỹ đã chi hàng nghìn tỉ USD để ném bom đường sá, bến cảng, cầu cống và sân bay. Trung Quốc đã dành số tiền tương đương để xây dựng lại chúng”.

Ví dụ tại Saudi Arabia, việc Trung Quốc dẫn đầu về phát triển công nghiệp carbon thấp và lĩnh vực công nghệ mới nổi khiến nước này trở thành đối tác quan trọng giúp Saudi Arabia đạt được các mục tiêu năng lượng tái tạo đầy tham vọng. Trong khi đó, mối quan hệ giữa Mỹ và Saudi Arabia đang trải qua giai đoạn khó khăn nhất kể từ khi thiết lập quan hệ chính thức hơn 70 năm trước. Quyết định cắt giảm sản lượng dầu của OPEC+ do Saudi Arabia dẫn đầu trước cuộc bầu cử giữa nhiệm kì ở Mỹ được chính quyền Biden giải thích là một động thái chính trị nhằm làm suy yếu cơ hội của Đảng Dân chủ so với Đảng Cộng hòa. Saudi Arabia kịch liệt bác bỏ cáo buộc này và chỉ ra giá dầu ổn định ngay sau quyết định giảm sản lượng khai thác dầu.

Washington cũng cáo buộc Saudi Arabia đứng về phía Nga qua động thái của nước này vào thời điểm Mỹ và châu Âu đang siết chặt nguồn thu của Moskva liên quan đến xung đột ở Ukraine. Nhà Trắng và các quan chức khác của Mỹ đe dọa sẽ xem xét lại mối quan hệ với Saudi Arabia, đi xa hơn là cảnh báo trừng phạt kinh tế và tài chính.

Ngoài ra, kể từ thời chính quyền Obama (2009-2017), chính sách của Mỹ ở Trung Đông đã gây ra sự nhầm lẫn giữa các đối tác khu vực của Washington. Việc thiếu sự hỗ trợ của Mỹ cho các đồng minh trong cái gọi là Mùa xuân Arập và ý tưởng nối lại quan hệ với Tehran vào thời điểm bất ổn xã hội trong khu vực đã thúc đẩy phần lớn các đồng minh vùng Vịnh tìm một chính sách đối ngoại mới dựa trên quyền tự chủ và đa dạng hóa.

Kể từ khi chính quyền Obama xem xét điều chỉnh chính sách về Iran, đã không có bất kì sự đồng thuận nào giữa Washington và các đồng minh khu vực về các vấn đề Iran. Vì vậy, hiện nay có lo ngại rằng chính sách khu vực của Đảng Dân chủ có xu hướng làm ngược lại những gì cựu Tổng thống Donald Trump đã làm. Do đó, bầu không khí tích cực trong quan hệ giữa Saudi Arabia và Mỹ dưới thời chính quyền Trump trở nên lạnh nhạt và căng thẳng hơn vào thời kì đầu của chính quyền Biden.

Tiến sĩ Mohammed Al-Sulami kết luận, điều này củng cố nhận thức khu vực rằng chính sách Trung Đông của Mỹ đang bị chi phối bởi sự phân cực trong nước. Vì vậy sẽ không có ưu tiên thực sự nào để giải quyết các vấn đề và mối quan tâm ở Trung Đông. Kết quả là, cách tiếp cận lấy Mỹ làm trung tâm này không còn được chú ý đối với các quốc gia trong khu vực…