Đồng hành với tôi là ông Phạm Văn Hòa, Chủ tịch Hội NCT thị trấn Mộc Châu; ông Đào Hải An, Chi hội trưởng Tiểu khu 10 thị trấn; sự dõi theo cổ vũ, hỗ trợ cả vật chất, tinh thần của một vài người bạn.

Tặng quà gia đình cụ Đinh Văn Dớn

Sau chuyến xe đêm kéo dài hơn 5 giờ đồng hồ, chúng tôi lên chiếc xe bán tải của ông Đào Hải An rồi từ thị trấn Mộc Châu theo đường sang Vân Hồ thêm 3 giờ nữa. Núi chồng núi, đèo tiếp đèo. Bên vực thẳm, bên dốc cao. Những khúc cua tay áo, những ổ gà ổ voi không ngăn nổi bước chân chúng tôi. Dọc hai bên đường, hoa mận, hoa mơ, hoa đào nở trắng, nở hồng điểm tô cho nàng tiên núi rừng xinh đẹp, những cây anh đào hồng rực cả góc trời đang giục giã mùa Xuân cựa mình thức giấc. Đâu đây, hơi thở nồng nàn đang tiếp sức cho những cành cây khẳng khiu chất chứa bao nhiêu tinh túy để chỉ vài ngày nữa thôi sẽ bật ra muôn triệu nụ lộc non tơ chúm chím. Thanh bình quá!

Ông Vì Văn Hân, Phó Chủ tịch UBND xã đón chúng tôi tại cổng trụ sở Ủy ban. Hôm nay là ngày nghỉ, lại chuẩn bị cho Tết ông Công ông Táo nên công sở yên ắng lạ thường. Các phòng cửa khóa im ỉm, đến cầu dao điện cũng ngắt để bảo đảm an toàn và tiết kiệm. Chúng tôi cùng nhau đến thăm gia đình cụ Dớn.

Chủ tịch Hội NCT xã Song Khủa Đinh Hồng Hưng và tác giả

Tiếp chúng tôi là ba người (hai đàn bà và một người đàn ông) không bình thường kể từ hình dạng đến tác phong, ngôn ngữ. Một chị khuôn mặt biến dạng bởi phần thịt thừa chảy xệ dài dễ đến cả gang tay làm méo mó phần mặt phải. Chị kia thì phải hỏi đến mấy lần, mới phát âm vài tiếng mà chúng tôi lắng tai mãi cũng chẳng hiểu chị muốn nói gì. Người đàn ông vẻ mặt ngô nghê với ánh mắt, điệu cười ngây dại. Bên cạnh họ là hai đứa trẻ chừng dăm bảy tuổi nom có vẻ khả dĩ hơn các bậc phụ huynh của chúng, song hỏi gì chúng cũng chỉ cười. Căn phòng trống huơ trống hoác không có thứ tài sản gì gọi là có giá trị quy ra đến nổi vài chục nghìn.

Ông Hân cho biết: Người phụ nữ dị dạng kia tên là Đinh Thị Đang. Bà Đang mắc chứng u limpho tế bào vùng da mặt bẩm sinh và không có tiền chạy chữa nên cứ sống chung với nó như vậy. Còn người đàn bà "đơ đơ" kia là chị, tên gọi Đinh Thị Chứng, năm nay mới ngoài 50 mà nhìn như đã 60-70 tuổi rồi. Anh Đinh Văn Đon, sinh năm 1981, hỏng một bên mắt, cũng từng xây dựng gia đình, song người vợ đã không chịu nổi gia cảnh nhà chồng mà đành dứt áo ra đi. Năm 2014, thấy gia cảnh quá khó khăn, lãnh đạo địa phương và bà con xóm giềng đã góp sức, góp công xây cho gia đình ngôi nhà "3 cứng", nhưng cũng chỉ để che nắng che mưa, những tiện nghi đơn giản nhất cũng chưa hề có.

Chụp ảnh lưu niệm cùng lãnh đạo UBND, Hội NCT xã và gia đình cụ Dớn

Qua câu chuyện chắp nhặt, rồi chúng tôi nối lại được thông tin thành chuỗi về cuộc đời gian khó, nhọc nhằn của vợ chồng cụ Dớn. Họ yêu thương, đến với nhau và lấy nhau trong cảnh túng quẫn bởi cuộc sống lam lũ, chật vật tưởng như đến tận cùng của khổ hạnh. Cũng bởi thiếu đủ thứ nên cứ phải bóp mồm bóp miệng, khi cụ bà mang thai không đủ dinh dưỡng nên những đứa trẻ sinh ra đều yếu ớt, bệnh tật. Cụ bà rời cõi trần dễ đến hai chục năm có lẻ. Cách đây hai năm, cụ ông cũng theo vợ về với ông bà tổ tiên, phó mặc số phận đàn con cho trời đất. Và họ, những con người khốn khổ ấy không thể tự làm việc nuôi sống bản thân mà sống phụ thuộc vào tiêu chuẩn hộ nghèo và sự giúp đỡ của những tấm lòng hảo tâm, bà con xóm giềng sẻ chia miếng cơm, manh áo.

Theo Chủ tịch Hội NCT xã Đinh Hồng Hưng: Song Khủa là nơi sinh sống đoàn kết của đồng bào các dân tộc Mường, Thái, Kinh, Dao; hiện còn đến trên 50% hộ nghèo. Hội NCT xã hoạt động khó khăn do địa phương nghèo không có khả năng hỗ trợ. Báo Người cao tuổi là khát khao của 387 cán bộ, hội viên nơi đây. Trong vai trò người đứng đầu tổ chức Hội cơ sở, ông Hưng phải vất vả lắm, phải hi sinh lắm mới có được phong trào như ngày nay. Cuộc sống bà con nghèo, ăn còn không đủ no, nói gì đến sinh hoạt cộng đồng, xã hội!

Sau nhiều lần vận động, đến nay Hội NCT xã đã có vài bốn trăm hội viên. Các loại quỹ được lãnh đạo cấp ủy, chính quyền và Nhân dân địa phương chung tay hỗ trợ, đóng góp. Chỉ tính năm 2018, có 30 hội viên được chúc thọ mừng thọ. Tất cả NCT đủ tiêu chuẩn được hưởng bảo trợ xã hội theo quy định của Luật NCT. Hội viên ốm đau được thăm hỏi động viên, NCT qua đời được phúng viếng tiễn đưa chu đáo, nghĩa tình. Trong "Tháng hành động vì NCT Việt Nam", 30 hội viên có hoàn cảnh đặc biệt khó khăn được tặng quà. Hội cũng cố gắng thành lập CLB Cờ tướng ở Chi hội Lóng Khủa, 2 đội văn nghệ của NCT bản Co Súc và Tà Lạc tạo sân chơi về tinh thần, cải thiện sức khỏe cho NCT. Với khát vọng của lớp người cây cao bóng cả, NCT còn sức khỏe vẫn tiếp tục lao động sản xuất, phát triển kinh tế gia đình; chung tay xây dựng nông thôn mới, xây dựng hệ thống chính trị vững mạnh, khuyến học khuyến tài…

Trong rưng rưng của những ngày cuối năm, trong tận cùng sự giao hòa của đất trời mà hơn cả là sự sẻ chia sâu sắc, đồng hành của bạn bè, tôi trân trọng trao 1,5 triệu đồng tiền mặt và phần quà để bà Đang, bà Chứng thắp hương cho bố mẹ mình. Đồng thời trao tặng Hội NCT xã 700 nghìn đồng để cùng sự hỗ trợ của chính quyền địa phương đặt mua Báo Người cao tuổi, giúp cán bộ, hội viên nơi đây kịp thời nắm bắt tình hình, kinh nghiệm hoạt động ở các địa phương trong cả nước, góp phần thỏa mãn cơn khát món ăn tinh thần của cán bộ, hội viên khi mùa Xuân đang đến.

Thật ấm áp, tình nghĩa khi được giao lưu với đồng bào Mường, Thái ở Song Khủa, chụp những kiểu ảnh lưu niệm trên đất Vân Hồ, Mộc Châu khi mùa Xuân đang đến thật gần... Và… chúng tôi đang nối dài hành trình nhân ái đến với NCT nghèo ở khắp nơi trong cả nước. Trước mắt, bạn bè hãy chung tay cùng chúng tôi có thêm thật nhiều sự hỗ trợ đối với gia đình cụ Đinh Văn Dớn, vì lẽ, tất cả họ đều không có khả năng lao động nên thuộc hộ nghèo bền vững và rất cần sự chung tay của xã hội.