Lí do Mỹ - NATO “bất an” vì tình hình Belarus
Quốc tế 25/08/2020 08:46
Phương Tây bất an việc Nga kiểm soát tình hình Belarus
Thứ trưởng Ngoại giao Mỹ Stephen Biegun đang chuẩn bị kế hoạch thăm Litva, sau đó sẽ đến Nga để thảo luận về tình hình Belarus. Động thái sốt sắng này cho thấy, Mỹ và các đồng minh lo về tình hình ở Belarus còn hơn cả Nga - quốc gia vốn là đồng minh và là láng giềng “liền giậu, liền sân” với Belarus. Washington và các đồng minh lo ngại Tổng thống Putin sẽ tái áp dụng cơ chế biến sự sụp đổ của Liên Xô thành thảm họa với Mỹ- phương Tây vào giải quyết bất ổn tại Belarus sau bầu cử tổng thống lần thứ 6.
Có thể nhận định rằng, chiến lược đối ngoại “chỉ ưu tiên xây đối tác, không chú trọng kết đồng minh” của Tổng thống Putin đã tạo điều kiện giúp cho Mỹ và các đồng minh nhanh chóng phá băng trongquan hệ với Belarus. Và cũng chính điều này đã khiến cho chính quyền Minsk và Tổng thống Lukashenko có những chuyển động được nhận diện là lệch pha với Moscow, khiến cho “gió Tây” thổi ngày càng mạnh vào đời sống chính trị và đời sống xã hội Belarus.
Trong bối cảnh ấy, cuộc bầu cử tổng thống Belarus lần thứ 6 được cho là cơ hội để Washington và đồng minh kéo Minsk ra xa Moscow hơn nữa. Có thể thấy, những chuyển động chính trị tại Belarus đã khiến Mỹ và các đồng minh chủ quan nên vội vàng thực hiện chiêu trò “qua cầu rút ván”với Lukashenko, mà việc không cử quan sát viên đến giám sát cuộc bầu cử đã thể hiện rõ điều đó.
Biểu tình sau bầu cử ở Belarus. Ảnh: Reuters |
Song Washington và đồng minh đã thất bại trong toan tính “ăn non” vì Tổng thống Lukashenko nhận thấy nguy cơ từ “những người bạn mới” đe dọa nghiêm trọng đến sinh mệnh chính trị, thậm chí cả tính mạng của ông, nên đã kêu gọi Nga giúp đỡ. Đáp lời, Tổng thống Putin cam kết Nga sẽ đứng bên cạnh Belarus, thậm chí Kremlin có thểcan thiệp quân sựđể bảo đảm an ninh và ổn định cho Belarus theo thỏa ước giữa hai nước và theo thỏa ước an ninh tập thể mà Nga và Belarus cùng tham gia.
Lời kêu gọi của ông Lukashenko gửi tới Nga được xem là một bước ngoặt đầy kịch tính. Bởi trong mọi tình huống, Moscow đều đạt được theo tính toán và việc Belarus phải liên kết với Nga hay cho phép Nga đặt căn cứ quân sự. Và nếu để Tổng thống Putin thực hiện được các tính toán trong vấn đề Belarus thì đó là thảm họa với Mỹ-NATO.
Nguy cơ Nga“lấy gió Biển Đen để bẻ măng Baltic”
Belarus có một vị trí chiến lược rất trọng yếu, ngăn cách phần lãnh thổ chính của Nga với Ba Lan và Litva đồng thời bao bọc lối vào phía Bắc của Kiev - Thủ đô của Ukraine.
Trong khi đó Kaliningrad - phần lãnh thổ tách biệt của Nga nằm trên bờ biển Baltic giữa Ba Lan và Litva, được ngăn cách với Belarus bằng một hành lang rộng khoảng 64 km được gọi là khoảng trống Suwalki. Các lực lượng bộ binh và hậu cần của NATO phải sử dụng hành lang này nếu muốn đến được vùng Baltic. Hiện nay việc đi lại của NATO qua khoảng trống Suwalki bị cho là gặp nhiều thách thức do Nga đã triển khai nhiều vũ khí tại Kaliningrad.
Nếu Nga tiếp tục giành được quyền đưa các lực lượng phòng không và bộ binh tới đồn trú ở phía bên kia khoảng trống Suwalki, trong lãnh thổ Belarus, thì khả năng Mỹ-NATO hỗ trợ các lực lượng ở vùng Baltic sẽ cực kì khó khăn.
Như vậy, nếu Mỹ-NATO “việt vị” trước Putin trong ván cờ Belarus, Kaliningrad sẽ trở nên lợi hại vô cùng. Đặc biệt, vấn đề càng trở nên nguy hại với Mỹ-NATO khi khoảng trống Suwalki sẽ giúp làm tăng mức độ lợi hại của vòng cung Crimea-Kaliningrad, vốn đã khiến Mỹ-NATO đứng ngồi không yên.
Mỹ-phương Tây đã rất thất vọng để mất Crimea, song khi Nga liên tục làm căng dây cung Crimea-Kaliningrad trong khả năng công-thủ, khiến các mũi tên được đẩy đi từ dây cung này đạt công lực tối đa.
Mỹ-NATO đã liên tục điều chiến hạm tới “quậy” Biển Đen nhằm làm giãn dây cung Crimea-Kaliningrad, phá thế cờ của Putin ở Crimea. Tuy nhiên, cho đến nay những hành động của Mỹ - NATO vẫn chưa thể làm thay đổi tình hình. Vì vậy, nếu chậm chân trong ván cờ Belarus, Washington-Brussels hoàn toàn có nguy cơ phải đứng nhìn Putin “lấy gió Biển Đen bẻ măng Baltic”.