Nguồn gốc, biến động sử dụng đất hoán đổi

Theo Văn bản số: 345/UBND-VP ngày 24/8/2023, về việc cung cấp thông tin, tài liệu để ban hành quyết định thanh tra liên quan đến việc hoán đổi đất của Công ty TNHH MTV Lâm nghiệp Bà Rịa - Vũng Tàu và một số hộ dân tại xã Bông Trang”, của UBND xã Bông Trang, huyện Xuyên Mộc gửi Thanh tra tỉnh Bà Rịa - Vũng Tàu, có nội dung như sau:

Về căn cứ UBND xã thực hiện việc thu hồi GCNQSDĐ của các hộ dân trên cơ sở: Sau khi Công ty TNHH MTV Lâm nghiệp Bà Rịa-Vũng Tàu (sau đây gọi là Công ty) và các hộ dân tự nguyện và thống nhất hoán đổi đất, phần đất của các hộ dân đã giao cho Công ty sử dụng và Công ty cũng giao đất cho các hộ dân sử dụng ổn định từ năm 2011 cho đến nay. Các hộ dân đã tự nguyện giao 19 GCNQSDĐ cho Công ty.

Trên cơ sở Công ty bàn giao lại cho UBND xã Bông Trang bằng biên bản đối với 19 GCNQSDĐ của các hộ dân xin trả lại đất tại Công ty vào ngày 21/2/2013. UBND xã lập Tờ trình số: 29/TTr-UBND ngày 12/3/2013 đề nghị thu hồi GCNQSDĐ gửi UBND huyện Xuyên Mộc thu hồi GCNQSDĐ.

Bà Nguyễn Thị Thu Thủy đang chăm sóc Thanh Long tại ấp Tranh Định xã Bông Trang, Xuyên Mộc

Đối với 19 diện tích đất của Công ty giao cho các hộ dân sử dụng ổn định, ranh giới rõ ràng, không phát sinh khiếu nại tranh chấp. Các hộ dân đã liên hệ Chi nhánh Văn phòng đăng kí đất huyện Xuyên Mộc đo đạc chỉnh lí theo hiện trạng sử dụng đất, để cấp GCNQSDĐ. Sau khi đã xác lập diện tích, số thửa, số tờ trên bản đồ địa chính, các hộ dân có đơn đề nghị cấp GCNQSDĐ nộp tại Bộ phận tiếp nhận và trả kết quả UBND xã Bông Trang.

UBND xã tiếp nhận và thụ lí của 16 hộ dân gồm 21 thửa đất với 150.320,0m2 đối với diện tích nhận chuyển đổi; hiện các hồ sơ trên đã tạm ngưng xét cấp giấy theo Thông báo kết luận số: 04/TB-TNMT ngày 17/10/2017 của ông Huỳnh Bách Thắng, Trưởng phòng Tài nguyên và Môi trường (TN&MT) tại cuộc họp giao ban cuối năm 2017.

Những căn cứ để UBND xã xác nhận là đất hoán đổi

- Quyết định số: 2515/QĐ-UBND ngày 15/11/2012 của UBND tỉnh thu hồi 93,4ha đất tại xã Bông Trang, huyện Xuyên Mộc do Công ty không sử dụng và tự nguyện giao trả lại đất cho Nhà nước.

- Công văn số: 56/CTLN ngày 10/12/2012 của Công ty báo cáo diện tích đất thu hồi chuyển giao địa phương.

- Quyết định số: 3645/QĐ-UBND ngày 21/12/2016 của UBND tỉnh phê duyệt phương án sử dụng đất thu hồi của các Lâm trường giao cho UBND huyện Xuyên Mộc quản lí.

- Công văn số: 92/CTLN ngày 16/8/2017 của Công ty vềdiện tích đất thu hồi giao địa phương.

- Biên bản về việc hoán đổi vị trí đất giữa các hộ dân và Công ty.

- Danh sách các hộ dân xin hoán đổi đất ở xã Bông Trang, có các ông, bà: Nguyễn Tất Hiền, Trần Văn Thu, Vũ Thị Phan, Nguyễn Văn Hải, Võ Quốc Hưng, Nguyễn Văn Miên, Nguyễn Văn Liên, Nguyễn Tấn Hương, Nguyễn Thị Thanh Thu, Nguyễn Văn Quế, Nguyễn Tông Hạ, Nguyễn Tấn Hải, Nguyễn Văn Quang, Nguyễn Văn Đồng, Đinh Quang Sơn, Nguyễn Thị Đồng (hộ gia đình ông Nguyễn Văn Bảy, ấp Trang Định đã có GCNQSDĐ), Nguyễn Tất Hiệp, Nguyễn Văn Hiếu, ông Phan Văn Hùng.

Và hồ sơ còn thể hiện việc hoán đổi vị trí đất giữa các hộ dân và Công ty, ở xã Bưng Riềng có các ông, bà: Nguyễn Văn Thịnh, Ngô Quang Thành, Nguyễn Thị Bảy.

Chưa có chủ trương hoán đổi đất

Theo Văn bản số: 3355/UBND-TNMT ngày 13/6/2022 của UBND huyện: UBND huyện Xuyên Mộc đang giải quyết hồ sơ xin cấp GCNQSDĐ cho các hộ dân tại Tiểu khu 48, xã Bông Trang. Đất này có nguồn gốc là đất Công ty hoán đổi với người dân vào năm 2010, với tổng số 17 hộ/37,35ha (trong đó đất của dân đã được cấp GCNQSDĐ trước khi hoán đổi là 10 hộ/ 9,3ha).

Vườn cây thanh long trên phần đất của ông Nguyễn Văn Liên nhận hoán đổi của công ty lâm nghiệp

Tuy nhiên, việc hoán đổi đất của Công ty với các hộ dân là chưa có chủ trương của các cấp có thẩm quyền. Hiện nay, phần đất của người dân hoán đổi thì Công ty đã được cấp CNQSDĐ, còn phần đất Công ty hoán đổi với người dân thì chưa được cấp CNQSDĐ (diện tích này nằm trong Quyết định số: 2515/QĐ-UBND ngày 15/11/2012 của UBND tỉnh Bà Rịa - Vũng Tàu về việc thu hồi 93,40ha đất tại xã Bông Trang, do Công ty đang quản lí nhưng thực tế không sử dụng và tự nguyện giao trả lại đất cho Nhà nước và được UBND tỉnh phê duyệt phương án sử dụng đất tại Quyết định số: 3645/QĐ-UBND ngày 21/12/2016, để xét cấp CNQSDĐ cho các hộ dân).

Vì vậy, UBND huyện Xuyên Mộc đề nghị Sở NN&PTNT xem xét tổ chức thanh tra làm rõ việc hoán đổi đất của Công ty với các hộ dân nêu trên.

Liên quan trách nhiệm của nhiều cơ quan

Theo Văn bản số: 5058/SNN-TTr ngày 8/12/2022 của Sở NN&PTNT, thể hiện:

Ngày 8/6/1993, UBND tỉnh Bà Rịa - Vũng Tàu có Quyết định số: 06/QĐ-UBT thành lập Lâm trường Xuyên Mộc. Lâm trường Xuyên Mộc là doanh nghiệp Nhà nước do UBND tỉnh quản lí. Năm 2005, Lâm trường Xuyên Mộc được chuyển đổi thành Công ty theo Quyết định số: 5337/QĐ-UBND ngày 30/12/2005 của UBND tỉnh, thẩm quyền quản lí thuộc UBND tỉnh Bà Rịa - Vũng Tàu. Do đó, việc thanh tra việc hoán đổi đất nói trên không thuộc thẩm quyền của Sở NN&PTNT.

Từ đó có thể thấy, trên cơ sở nội dung vụ việc, kiến nghị của UBND huyện Xuyên Mộc và ý kiến của Sở NN&PTNT cho thấy vụ việc nêu trên là phức tạp có liên quan trách nhiệm của nhiều cơ quan như:

- Trách nhiệm của Sở TN&MT trong việc tham mưu cấp GCNQSDĐ cho Công ty;

- Trách nhiệm của UBND huyện Xuyên Mộc trong việc tham mưu thủ tục cấp GCNQSDĐ cho các hộ dân tại Tiểu khu 48, xã Bông Trang, huyện Xuyên Mộc;

- Trách nhiệm của Sở NN&PTNT trong việc quản lí, bảo vệ rừng và các nhiệm vụ khác có liên quan;

- Trách nhiệm của Công ty trong việc quản lí, sử dụng đất đã được UBND tỉnh cấp Giấy chứng nhận và quản lí, bảo vệ rừng theo quy định pháp luật.

- Đồng thời, liên quan đến doanh nghiệp Nhà nước (Lâm trường Xuyên Mộc, sau đó chuyển thành Công ty) do UBND tỉnh Bà Rịa-Vũng Tàu thành lập tại Quyết định số: 06/QĐ-UB ngày 8/6/1993 và Quyết định số: 5337/QĐ-UBND ngày 30/12/2005 là thuộc thẩm quyền tham mưu, giải quyết của Thanh tra tỉnh theo quy định tại Khoản 1, Điều 20 Luật Thanh tra năm 2010; điểm b, Khoản 6 Điều 2 Thông tư liên tịch số: 03/2014/TTLT-TTCP-BNV ngày 8/9/2014 của Thanh tra Chính phủ và Bộ Nội vụ (hướng dẫn chức năng, nhiệm vụ, quyền hạn và cơ cấu tổ chức của Thanh tra tỉnh, thành phố trực thuộc Trung ương, Thanh tra huyện, quận, thị xã, thành phố thuộc tỉnh) và Khoản 1, Điều 1 Quyết định số: 2877/QĐ-UBND ngày 26/11/2015 của UBND tỉnh Bà Rịa - Vũng Tàu.

Đề nghị thanh tra việc hoán đổi đất

Tại Văn bản số: 642/STNMT-TTr ngày 13/2/2023 về việc hoán đổi đất của Công ty và một số hộ dân của Sở TN&MT tỉnh Bà Rịa - Vũng Tàu gửi UBND tỉnh Bà Rịa - Vũng Tàu, có nội dung: “Ngày 21/12/2022, UBND tỉnh có Văn bản số: 16339/UBND giao Sở TN&MT chủ trì, phối hợp với các sở, ngành liên quan rà soát đề nghị của Sở NN&PTNT tại Văn bản số: 5058/SNN-TTr ngày 8/12/2022 và Văn bản số: 3355/UBND-TNMT ngày 13/6/2022 của UBND huyện Xuyên Mộc, tham mưu, đề xuất trình UBND tỉnh giải quyết theo quy định. Kính đề nghị UBND tỉnh giao Thanh tra tỉnh tham mưu, giải quyết kiến nghị của UBND huyện Xuyên Mộc về việc thanh tra việc hoán đổi đất của Công ty và một số hộ dân theo thẩm quyền, chức năng, nhiệm vụ quy định.

GCNQSDĐ của một gia đình ở ấp Trang Định trước khi thực hiện việc hoán đổi đất với Công ty.

Thực hiện chỉ đạo của Chủ tịch UBND tỉnh Bà Rịa - Vũng Tàu tại Công văn số: 2101/UBND-VP ngày 2/3/2023 và Công văn số: 4167/UBND-VP ngày 11/4/2023 về tổ chức thanh tra việc hoán đổi đất của Công ty và một số hộ dân ở xã Bông Trang và xã Bưng Riềng, huyện Xuyên Mộc. Thanh tra tỉnh có Văn bản số: 1393/TTr-NV2 ngày 9/8/2023 về việc yêu cầu cung cấp thông tin, tài liệu để ban hành quyết định thanh tra, gửi UBND xã Bông Trang, huyện Xuyên Mộc, có nội dung:

Để chuẩn bị tiến hành thanh tra, Thanh tra tỉnh kính đề nghị UBND xã Bông Trang, huyện Xuyên Mộc cung cấp thông tin, tài liệu liên quan như sau: Về thông tin đề nghị cung cấp: Danh sách các hộ dân xin hoán đổi đất, trong đó nêu rõ: Diện tích đất các hộ dân xin hoán đổi; loại đất theo hồ sơ địa chính qua các thời kì; diện tích đất đã được cấp GCNQSDĐ, chưa được cấp GCNQSDĐ. Đối với phần diện tích chưa được cấp GCNQSDĐ: Căn cứ để UBND xã Bông Trang xác nhận là đất của dân. Căn cứ để UBND xã Bông Trang thực hiện việc thu hồi GCNQSDĐ của các hộ dân. Tình hình quản lí, sử dụng đối với diện tích đất của Công ty giao cho các hộ dân cho đến nay; tình hình tiếp nhận hồ sơ xin cấp GCNQSDĐ của các hộ dân đối với diện tích nhận chuyển đổi. Về hồ sơ, tài liệu đề nghị cung cấp: Cung cấp toàn bộ hồ sơ, tài liệu liên quan đến việc hoán đổi đất (Hồ sơ, tài liệu cung cấp đề nghị lập danh mục và có đóng dấu xác nhận của đơn vị). Để kịp thời tiến hành thanh tra, Thanh tra tỉnh kính đề nghị UBND xã Bông Trang quan tâm phối hợp thực hiện, kịp thời cung cấp tài liệu và thông tin bằng văn bản gửi về Thanh tra tỉnh trước ngày 23/8/2023.

Người có thẩm quyền nói gì?

Về nội dung các hộ dân phản ánh, bà Hoàng Thị Duyên, Chủ tịch UBND xã Bông Trang cho biết: Ngày 24/8, UBND xã có văn bản gửi Thanh tra tỉnh, khẳng định sau khi Công ty và các hộ dân tự nguyện thống nhất hoán đổi đất, phần đất của các hộ dân đã giao Công ty sử dụng và Công ty cũng giao đất cho các hộ dân sử dụng ổn định đến nay, không tranh chấp. Các hộ dân tự nguyện giao GCNQSDĐ cho Công ty, sau đó Công ty bàn giao lại cho UBND xã. Ngày 12/3/2013, UBND xã Bông Trang lập Tờ trình gửi UBND huyện Xuyên Mộc, thu hồi 19 GCNQSDĐ trên theo thẩm quyền. Sau khi xác lập diện tích, số thửa, số tờ trên bản đồ địa chính, các hộ dân có đơn đề nghị cấp GCNQSDĐ. Tuy nhiên, hồ sơ đất của các hộ dân này đang tạm dừng xử lí. Việc kiến nghị của người dân, đang chờ kết quả giải quyết từ các cấp có thẩm quyền.

Biên bản về việc hoán đổi vị trí đất

Ông Phan Văn Mạnh, Phó Giám đốc Sở TN&MT cho biết, việc hoán đổi đất nói trên là tự nguyện, chưa có chủ trương của cấp có thẩm quyền. Hiện phần đất của người dân hoán đổi, Công ty được cấp GCNQSDĐ. Riêng phần đất người dân nhận hoán đổi từ Công ty thì chưa được cấp GCNQSDĐ. Sự việc nêu trên là khá phức tạp và có liên quan trách nhiệm của nhiều cơ quan. Sở TN&MT báo cáo vụ việc lên UBND tỉnh để xem xét, giải quyết. Hiện, các cơ quan liên quan đang chờ kết luận của thanh tra và ý kiến chỉ đạo của UBND tỉnh để có hướng giải quyết cho người dân.

Nguyện vọng của người cao tuổi

Trao đổi với phóng viên, các hộ dân, trong đó có nhiều người cao tuổi cho biết: Trước đây đất canh tác của chúng tôi xen kẽ với đất của Công ty. Năm 2010, Công ty này chuyển đổi trồng cây tràm sang cây cao su nên vận động người dân hoán đổi đất với cách thức đổi đúng diện tích. Mục đích giúp Công ty có đất liền đất, thửa liền thửa, các hộ dân tập trung về một khu vực. Do đó, mọi người đều đồng ý và có sự xác nhận của chính quyền địa phương. Trong số đất hoán đổi có một số đã được cấp GCNQSDĐ. Sau khi nhận đất hoán đổi của Công ty, người dân đã trồng tràm, thanh long và một số cây khác, canh tác ổn định đến nay. Sau 3 năm hoán đổi đất, UBND huyện có cho cán bộ địa chính đến đo đạc đất và thu tiền đo đất, tiền thuế đất. Một người dân cho biết: “Toàn bộ các phần đất Công ty nhận của chúng tôi, nay đều đã được cấp “sổ đỏ”. Như vậy, nếu không hoán đổi đất, thì đất của tất cả các hộ dân chúng tôi đều đã được Nhà nước cấp “sổ đỏ”. Nhưng vì thực hiện việc hoán đổi công khai, có chính quyền xác nhận, mà 13 năm nay chúng tôi chưa được cấp “sổ đỏ”. Thậm chí, có hộ dân đem đất đã có GCNQSDĐ để hoán đổi nhận đất của Công ty, nay đất nhận này cũng chưa được cấp GCNQSDĐ là thể hiện hộ dân này có thiệt hại về quyền sử dụng đất. Sự việc này thể hiện rõ ràng quyền lợi hợp pháp, chính đáng của chúng tôi đang bị ảnh hưởng, chúng tôi trông chờ quý lãnh đạo có thẩm quyền nhanh chóng giải quyết cấp GCNQSDĐ cho tất cả các hộ dân đã hoán đổi cho Công ty”.

Đơn của các hộ dân người cao tuổi mong muốn được cấp có thẩm quyền xem xét, giải quyết cấp Giấy chứng nhận QSDĐ

Ông Nguyễn Văn Bảy, ở ấp Trang Định cho biết: “Năm 2010, gia đình tôi đồng ý đổi đất và bàn giao “sổ đỏ” cho Công ty. 13 năm nay, dù nhiều lần liên hệ và kiến nghị lên các cấp nhưng vẫn chưa được cấp “sổ đỏ”; gia đình tôi không thể chuyển mục đích sử dụng để xây nhà, không thể chia QSDĐ cho con cái, không thể thế chấp vay vốn ngân hàng...”.

Tương tự, ông Trần Văn Thu, ở xã Bông Trang cho biết, năm 2010 gia đình ông hoán đổi 1,5 ha đất nông nghiệp với Công ty. Và gia đình chỉ nhận lại từ Công ty 1ha; mặc dù khu đất hoán đổi này xa hơn, giá trị thấp hơn khu đất cũ, diện tích nhỏ hơn nhưng gia đình vẫn đồng ý hoán đổi để tạo thuận lợi cho Công ty. Nhưng, 13 năm qua, quyền lợi của các hộ dân có đất hoán đổi như ông chưa được bảo đảm. “Mong muốn gia đình tôi và các hộ dân ở đây là chính quyền các cấp xem xét cấp “sổ đỏ” cho chúng tôi để bảo đảm quyền lợi sử dụng đất, ổn định sinh sống”, ông Thu nêu nguyện vọng.

Thực hiện Điều 5 Luật Người cao tuổi năm 2009, game bài đổi thưởng tiền that trân trọng kính đề nghị Chủ tịch UBND tỉnh Bà Rịa - Vũng Tàu xem xét, giải quyết nguyện vọng của các hộ dân cao tuổi trên đây; thông báo kết quả để Tạp chí trả lời các hộ dân và bạn đọc theo quy định.