Luật Đầu tư công có hiệu lực từ ngày 1/1/2020. Luật là một bước tiến lớn, bảo đảm công khai, minh bạch, hạn chế tình trạng xin - cho trong quản lí, sử dụng nguồn lực của Nhà nước, góp phần và tạo điều kiện để đẩy mạnh công cuộc phòng chống tham nhũng, lãng phí và thực hành tiết kiệm trong đầu tư xây dựng cơ bản.

Tuy nhiên, sau nhiều năm thực hiện, Luật Đầu tư công năm 2019 bộc lộ một số khó khăn, hạn chế, vướng mắc, cần thiết nghiên cứu, trình Quốc hội xem xét sửa đổi nhằm tiếp tục nâng cao hiệu quả quản lí đầu tư công, khắc phục những tồn tại, hạn chế, vướng mắc phát sinh trong quá trình thực hiện Luật.

Kì họp thứ 8, Quốc hội Khoá XV

Dự thảo Luật gồm 7 Chương, 109 Điều (sửa đổi 44 điều, trong đó có 16 điều chỉ sửa đổi, bổ sung từ ngữ nhằm quy định rõ, tạo sự thống nhất, đồng bộ trong triển khai, không làm thay đổi nội hàm chính sách so với Luật Đầu tư công năm 2019; bổ sung 15 điều; bãi bỏ 7 điều). Luật được sửa đổi với 5 nhóm vấn đề lớn, nhằm đẩy mạnh phân cấp, phân quyền; nâng cao chất lượng chuẩn bị đầu tư; thúc đẩy thực hiện và giải ngân kế hoạch vốn ODA và vốn vay ưu đãi của nhà tài trợ nước ngoài; đơn giản hóa trình tự, thủ tục và bảo đảm tính đồng bộ, thống nhất của hệ thống pháp luật.

Để thúc đẩy thực hiện hiệu quả Luật Đầu tư công, ĐB Trần Chí Cường (TP Đà Nẵng) cho rằng: Việc bổ sung một số quy định mới như tách công tác giải phóng mặt bằng thành dự án độc lập sử dụng các nguồn vốn ngoài vốn đầu tư công cho công tác chuẩn bị đầu tư, phân cấp điều chỉnh kế hoạch đầu tư công, phân cấp quyết định chủ trương đầu tư các nhóm dự án sẽ góp phần rút ngắn thời gian trong việc triển khai thực hiện dự án đầu tư công. Tuy nhiên, vấn đề quy trình, thủ tục thực hiện đầu tư dự án công cần phải được nghiên cứu, rà soát, điều chỉnh nhằm rút ngắn hơn nữa thời gian thực hiện dự án. Thủ tục đầu tư không chỉ được quy định trong Luật Đầu tư công mà còn được quy định trong nhiều luật khác nhau như Luật Đất đai, Luật Xây dựng, Luật Môi trường, Luật Chuyển giao công nghệ, Luật Phòng cháy chữa cháy...

Nhất trí với việc cần đẩy mạnh phân cấp, trao quyền tạo chủ động, linh hoạt trong công tác quản lí đầu tư công, ĐB Nguyễn Thị Tuyết Nga (Quảng Bình) cho rằng, cần phải bảo đảm nguyên tắc phân công, phối hợp kiểm soát quyền lực theo quy định của Hiến pháp, pháp luật; nâng cao hiệu quả hoạt động của bộ máy trong quản lí đầu tư công. Phân cấp, phân quyền phải phù hợp với vai trò, chức năng, nhiệm vụ và khả năng, điều kiện tổ chức thực hiện.

ĐB Nguyễn Thị Tuyết Nga (Quảng Bình) phát biểu ý kiến

Về phân cấp thẩm quyền quyết định chủ trương đầu tư dự án nhóm B, nhóm C do địa phương quản lí từ HĐND cho UBND cùng cấp (điều 18). ĐB Nga đề nghị cần nghiên cứu kĩ, đánh giá tác động kĩ, toàn diện, đây là một thay đổi lớn. Bởi HĐND là cơ quan quyết định về ngân sách, cơ quan quyền lực Nhà nước và thực hiện quyền giám sát nên việc HĐND quyết định chủ trương đầu tư, sau đó Chủ tịch UBND quyết định đầu tư, một quy trình chặt chẽ, biện pháp để kiểm soát quyền lực như luật hiện hành là phù hợp.

Ngoài ra, trong trường hợp HĐND địa phương thấy có những dự án cần phân cấp, ủy quyền cho UBND thì khoản 7, Điều 17 Luật Đầu tư công hiện hành đã quy định về trường hợp cần thiết “HĐND có thể giao UBND cùng cấp quyết định chủ trương đầu tư”. Quy định như vậy là mở, phù hợp với mục tiêu, định hướng phát triển, khả năng tài chính cũng như đặc điểm cụ thể của địa phương. Việc quyết định chủ trương đầu tư và quyết định đầu tư thì nên cho 2 cơ quan khác nhau thực hiện để bảo đảm tính giám sát và tính kiểm soát quyền lực. Do đó, ĐB Nguyễn Thị Tuyết Nga đề nghị theo hướng giữ thẩm quyền này của HĐND như Luật hiện hành…

Chiều cùng ngày, Quốc hội thảo luận ở hội trường về dự án Luật sửa đổi, bổ sung một số điều của Luật Quy hoạch, Luật Đầu tư, Luật đầu tư theo phương thức đối tác công tư và Luật Đấu thầu…/.