Trong bối cảnh nền kinh tế toàn cầu có dấu hiệu yếu đi kéo theo nhu cầu năng lượng có xu hướng giảm và sản lượng khai thác dầu đá phiến của Mỹ tăng vọt, có thể thấy động thái của OPEC trước tiên hướng tới giữ giá dầu ổn định. Ngoài ra, OPEC cũng muốn kiểm soát nguồn cung dầu của thế giới để đối phó với tình trạng dư cung trên thị trường.

Tại hội nghị của OPEC và các đối tác vừa diễn ra ở Vienna (Áo) ngoài việc thống nhất gia hạn thỏa thuận cắt giảm sản lượng nhằm “giữ” giá dầu, các bên đã nhất trí duy trì sự ổn định của thị trường dầu thế giới, bảo đảm lợi ích chung trong khi vẫn đủ nguồn cung toàn cầu.

Xuất khẩu các sản phẩm dầu mỏ của Mỹ đã đạt mức cao kỉ lục trong năm 2018 và là năm thứ 16 tăng liên tiếp, đạt mức trung bình là 5,6 triệu thùng/ngày. Sản lượng dầu của Mỹ đã tăng đáng kể trong 10 năm qua nhờ hoạt động khai thác dầu đá phiến. Cơ quan Thông tin năng lượng Mỹ (EIA) dự báo sản lượng dầu của Mỹ sẽ tiếp tục tăng trong năm 2019 và 2020, đạt mức 12,3 - 13 triệu thùng/ngày.

Chủ tịch OPEC, Bộ trưởng dầu mỏ Venezuela Manuel Quevedo (giữa) phát biểu tại lễ khai mạc Hội nghị lần thứ 176 của OPEC và hội nghị lần thứ 6 các nước trong và ngoài OPEC ở Vienna, Áo, ngày 1/7/2019.

OPEC và các đối tác, với Saudi Arabia và Nga đóng vai trò chủ chốt, tin rằng việc cắt giảm sản lượng dầu có thể giúp duy trì giá dầu ở mức 70 USD/thùng, một mức giá được cho là hợp lí đối với hầu hết các nhà xuất khẩu dầu và có thể giúp khôi phục trạng thái cân bằng của thị trường.

Trước đó, Saudi Arabia và một loạt cường quốc dầu mỏ trong OPEC được cho là phải chịu sức ép tăng sản lượng để bù đắp phần thiếu hụt dòng chảy dầu mỏ từ Iran.

Chính Tổng thống Mỹ Donald Trump khi đó nói rằng, đã nhận được cam kết từ các nước sản xuất, trong đó có Saudi Arabia và Các Tiểu vương quốc Arập thống nhất (UAE) về việc sẵn sàng tăng sản lượng để bù vào phần sụt giảm từ phía Iran.

Những diễn biến này được dự báo khiến Saudi Arabia và nhiều nước xuất khẩu dầu OPEC gặp khó khăn hơn trong việc duy trì thỏa thuận cắt giảm nguồn cung mà các bên nhất trí từ cuối năm 2016.

Bên cạnh đó, giới phân tích cho rằng Saudi Arabia cũng chịu sức ép trực tiếp từ đồng minh Mỹ trong vấn đề giá dầu. Ông chủ Nhà Trắng đã cho thấy sự ủng hộ của mình đối với giá dầu tiêu chuẩn ở mức dưới 70 USD/thùng.

Trên thực tế, Mỹ đang ngày càng trở thành một nhà sản xuất và tiêu thụ xăng dầu lớn, vì thế tác động chính của việc thay đổi giá “vàng đen” sẽ làm giá xăng tăng ở Mỹ, đồng nghĩa tác động tới "hầu bao" của những người tiêu dùng và các khu công nghiệp ở vùng Trung Tây nước Mỹ, vốn là nhóm cử tri đã góp phần giúp ông Trump giành thắng lợi trong cuộc bầu cử tổng thống hồi năm 2016 và giờ có thể quyết định khả năng ông tái đắc cử trong cuộc bầu cử năm 2020.

Tuy nhiên, Saudi Arabia cần giá dầu ở ngưỡng trên 70 USD/thùng, thậm chí cao hơn 80 USD/thùng để củng cố ngân sách của chính phủ, đầu tư cho những kế hoạch chuyển đổi nền kinh tế và giúp bù đắp cho cán cân thanh toán quốc gia, củng cố vị thế tài chính của mình.

Ngoài ra, mối lo ngại nhu cầu sử dụng năng lượng trên toàn cầu sẽ suy giảm do hậu quả từ cuộc tranh chấp thương mại giữa Mỹ và Trung Quốc cũng đã phần nào tác động tới các quyết sách của OPEC và các đối tác.

Cũng cần nhắc tới vai trò nổi bật của Nga thông qua các quyết sách của OPEC+. Chính Nga cùng với Saudi Arabia đã đóng vai trò quyết định trong những bước đi của OPEC+, góp phần xây dựng cơ chế hợp tác theo hướng các bên cùng có lợi, xét về khía cạnh bình ổn giá dầu. Giới quan sát đánh giá rằng chỉ có Nga mới có khả năng giúp OPEC hạn chế những sức ép từ Washington, qua đó góp phần ổn định chính sách chung của OPEC+.

Quyết định của OPEC+ về mặt lí thuyết có thể đẩy giá dầu thô đi lên. Tuy nhiên, Mỹ nhiều khả năng sẽ có hành động nào đó để có thể “điều chỉnh” giá dầu xuống mức mà ông chủ Nhà Trắng mong muốn, bao gồm tăng sản lượng khai thác của mình.

Những diễn biến vừa qua cho thấy nguồn cung trên thị trường dầu mỏ vẫn đang và sẽ tiếp tục được thắt chặt với mục tiêu “bình ổn” giá, nhưng chỉ cần xảy ra một cú sốc nguồn cung nữa là giá dầu lại biến động khôn lường.