Tự kỉ là một loạt các rối loạn phát triển lan tỏa với nhiều mức độ khác nhau, từ nhẹ đến nặng, phát triển sớm trong những năm đầu đời ở trẻ. Rối loạn phổ tự kỉ ảnh hưởng trực tiếp đến 3 khía cạnh: Giao tiếp, hành vi và tương tác xã hội của một người. Dù không phải là bệnh nhưng tự kỉ kéo dài đến hết đời, gây ra rất nhiều khó khăn trong cuộc sống cho người không may mắc hội chứng này.

Làm thế nào để nhận biết đúng các biểu hiện trẻ tự kỉ?

Những biểu hiện trẻ tự kỉ

Như đã đề cập ở trên, các biểu hiện của trẻ tự kỉ tập trung chủ yếu ở 3 lĩnh vực, gồm: Thiếu hụt kĩ năng giao tiếp, giảm tương tác xã hội và hành vi bất thường.

Thiếu hụt kĩ năng giao tiếp

Trẻ tự kỉ có khuynh hướng tránh tiếp xúc và ít biểu lộ sự chú ý đến giọng nói của người khác. Đồng thời, trẻ tự kỉ thường chậm nói hoặc nói những từ không có nghĩa, đi kèm với một số các biểu hiện về ngôn ngữ khác. Cụ thể:

Chậm phát triển ngôn ngữ.

Giọng nói khác thường, không có nhịp điệu.

Lặp đi lặp lại một từ hoặc cụm từ nhất định nhưng không hiểu bản thân đang nói gì.

Không hiểu các câu hỏi của người khác.

Không dùng lời nói để chỉ ra nhu cầu hoặc mong muốn của mình.

Không nói được từ đơn khi 16 tháng tuổi.

Không phản ứng khi được gọi tên hoặc các âm thanh khác.

Không muốn và không có nhu cầu giao tiếp với mọi người xung quanh.

Không bắt đầu hoặc không thể tiếp tục một cuộc trò chuyện thông thường.

Có thể mất ngôn ngữ hoặc bất kì kĩ năng giao tiếp khác (thường trong độ tuổi từ 15-24 tháng).

Ảnh minh hoạ

Giảm tương tác xã hội

Một biểu hiện trẻ tự kỉ đặc trưng là thiếu hụt các kĩ năng tương tác xã hội. Nếu trẻ có những dấu hiệu dưới đây, phụ huynh cần đặc biệt chú ý:

Ít hoặc không giao tiếp bằng mắt.

Thờ ơ, yên lặng, dường như thích ở một mình và không cần sự chăm sóc của người khác.

Tránh tiếp xúc thân thể, không thích ôm, hôn.

Ít hoặc không cười với nụ cười của cha mẹ.

Không có những biểu hiện trên khuôn mặt như vui, buồn…

Không chỉ tay đến đối tượng hoặc sự kiện để gây sự chú ý.

Không tỏ ra đồng cảm với người khác.

Không thể kết bạn.

Hành vi, sở thích bất thường

Sự khác biệt về hành vi là biểu hiện trẻ tự kỉ cũng rất thường gặp. Ngoài ra, trẻ còn có những sở thích không điển hình và lặp đi lặp lại. Trẻ tự kỉ sẽ có những hành vi như:

Lặp đi lặp lại các thói quen, trật tự hay nghi thức và rất khó để thay đổi.

Thích xoay tròn, lắc lư, nhìn ngón tay, đi nhón chân trong thời gian dài.

Chơi với một số bộ phận của đồ chơi thay vì toàn bộ, ví dụ bánh xe, cánh quạt…

Luôn cầm nắm một thứ gì đó trong tay như bút, que, giấy…

Bị ám ảnh bởi một hành động hoặc sự vật bất thường.

Thực hiện những hành động có thể gây hại cho bản thân như cắn, đập đầu vào tường, chạy ra đường mà không biết sợ…

Các biểu hiện của trẻ tự kỉ khác

Nhìn chung, ngoài các biểu hiện cơ bản ở trên, trẻ tự kỉ còn có nhiều triệu chứng khác và cũng rất dễ nhận biết. Những biểu hiện trẻ tự kỉ thường gặp là:

Tăng động giảm chú ý (ADHD): gặp ở 60-70% trẻ tự kỉ. Điểm đặc biệt là trẻ tự kỉ tăng động thường hoạt động liên tục mà không biết mệt, luôn tay luôn chân và rất khó chịu khi phải ngồi im một chỗ.

Nhạy cảm với các kích thích âm thanh, cảm giác, mùi vị.

La hét, ăn vạ, cáu gắt vô cớ.

Khó ngủ, thường xuyên tỉnh giấc giữa đêm.

Động kinh.

Làm thế nào để nhận biết trẻ tự kỉ với trẻ bình thường?

Trên thực tế, không ít trường hợp trẻ tự kỉ phát triển bình thường trong suốt những năm đầu đời. Tuy nhiên, chúng ta vẫn có thể nhận biết được các biểu hiện trẻ tự kỉ sớm theo từng giai đoạn:

Dưới 12 tháng

Một đứa trẻ phát triển theo mức độ điển hình sẽ biết quay đầu lại khi nghe tên của mình. Ngược lại, trẻ bị tự kỉ thường không quay lại nhìn, ngay cả khi điều đó được lặp lại nhiều lần. Lưu ý, trẻ vẫn có thể phản ứng với các âm thanh khác nếu đủ kích thích.

Ngoài ra, trẻ chậm nói đơn thuần cũng khác với tự kỉ qua việc sử dụng cử chỉ hoặc nét mặt biểu cảm để thể hiện nhu cầu của mình.

Trẻ 24 tháng

2 tuổi là khoảng thời gian trẻ phát triển một cách mạnh mẽ về ngôn ngữ, khả năng tiếp nhận và hành vi. Trẻ phát triển bình thường sẽ vui vẻ khi nhìn thấy ảnh của mình và chia sẻ điều đó với những người xung quanh. Thế nhưng, trẻ tự kỉ không quan tâm đến bức ảnh dù trong đó có là ai đi nữa.

Cải thiện sớm các biểu hiện tự kỉ nhờ can thiệp và sử dụng sản phẩm hỗ trợ từ thảo dược

Hiện nay, số lượng trẻ mắc chứng tự kỉ ngày càng gia tăng, gây ra không ít gánh nặng cho gia đình và xã hội. Tuy nhiên, hội chứng này không có thuốc chữa hay bất kì một phương pháp nào có thể điều trị khỏi hoàn toàn. Vì vậy, phát hiện và can thiệp sớm đóng vai trò quan trọng trong việc cải thiện các rối loạn của tự kỉ, hỗ trợ trẻ hòa nhập cộng đồng.

Song song với những chương trình giáo dục, tác động hành vi hay các biện pháp điều trị khác, nhiều chuyên gia cũng khuyến cáo rằng, trẻ tự kỉ cần được bổ sung vitamin, khoáng chất nhằm cải thiện rối loạn ở não bộ, giúp hỗ trợ quá trình can thiệp tốt hơn.

Trên đây là các nội dung về biểu hiện trẻ tự kỉ để các phụ huynh tham khảo. Hi vọng bài viết đã giúp các cha mẹ đang quan tâm đến vấn đề này phần nào hiểu được hội chứng tự kỉ và có thể nhận biết dễ dàng.