Các cuộc đình công và biểu tình làm rung chuyển Israel ngày 27/3 khi tổng thống nước này cảnh báo một cuộc cải cách tư pháp gây tranh cãi do chính phủ lên kế hoạch sẽ đe dọa nền kinh tế và an ninh quốc gia, làm dấy lên nghi ngờ về tương lai của liên minh cầm quyền do Thủ tướng Benjamin Netanyahu lãnh đạo. Tổng thống Israel Isaac Herzog đã kêu gọi ông Netanyahu ngay lập tức dừng cuộc cải cách tư pháp và chính phủ liên minh gác lại những toan tính chính trị vì lợi ích quốc gia…

Những diễn biến trên xảy ra sau khi ông Netanyahu hôm 26/3, sa thải Bộ trưởng Quốc phòng Israel Yoav Gallant, người đã kêu gọi thủ tướng tạm dừng cuộc cải cách luật. Vụ việc khiến hàng trăm nghìn người Israel xuống đường biểu tình trên khắp cả nước, nhiều người tuần hành tụ tập bên ngoài nhà của ông Netanyahu ở Jerusalem và đốt lửa trên đường cao tốc chính của Tel Aviv. Từ đường phố Tel Aviv đến hội trường quốc hội, ông Netanyahu đang phải đối mặt với một sự phản đối mạnh mẽ về đề xuất đại tu tư pháp có nguy cơ khiến chính phủ của ông sụp đổ.

Tình trạng bất ổn ở Israel gia tăng khi Liên đoàn lao động quốc gia kêu gọi đình công trên toàn quốc, các chuyến bay bị đình chỉ.

Là một phần của cuộc tổng đình công, các ngân hàng, văn phòng chính phủ, công ty tiện ích và một số trường học cũng đóng cửa, người phát ngôn của Histadrut, công đoàn lớn nhất của Israel cho biết. Đây là cuộc đình công đầu tiên như vậy ở nước này trong hơn một thập kỉ.

Trong ba tháng qua, có tới nửa triệu người Israel xuống đường biểu tình vào mỗi cuối tuần tại quốc gia có 9 triệu dân này. Vào cuối ngày 26/3, tình trạng bất ổn gia tăng sau khi Thủ tướng Netanyahu sa thải ông Gallant, người đã cảnh báo luật này đang gây nguy hiểm cho an ninh quốc gia - khi liên minh cầm quyền chuẩn bị chuyển nó lên quốc hội trong tuần này.

Rất nhiều quân nhân của Israel, từ phi công ưu tú đến sĩ quan tình báo, cho biết họ sẽ từ chối phục vụ nếu cuộc đại tu tư pháp được thông qua, phá vỡ một điều cấm kị sâu xa ở một quốc gia coi nghĩa vụ quân sự là nghĩa vụ quốc gia thiêng liêng.

Các quan chức quân sự, an ninh Israel cảnh báo, cuộc khủng hoảng có thể gây thiệt hại nghiêm trọng cho quân đội Israel, vốn chủ yếu dựa vào khả năng của lực lượng vũ trang, trong bối cảnh căng thẳng gia tăng với các đối thủ trong khu vực như Iran và với các chiến binh Palestine ở Bờ Tây và Gaza bị chiếm đóng.

Tuy nhiên, việc đình chỉ kế hoạch cải cách tư pháp lại có nguy cơ làm sụp đổ liên minh của Thủ tướng Netanyahu, vì một số đồng minh của ông kiên quyết thúc đẩy việc thông qua dự luật. Các đồng minh cực hữu của ông Netanyahu từ đảng Religious Zionism và Jewish Power cho biết, họ phản đối việc dừng dự luật. Nếu ông Netanyahu mất sự ủng hộ của một trong hai đồng minh này, ông sẽ mất sự ủng hộ của đa số trong quốc hội. Khi tình trạng bất ổn dân sự lan rộng khắp Israel vào tối 26/3, hai đảng trên tuyên bố sẽ ủng hộ Thủ tướng Netanyahu, cho dù ông có chọn dừng dự luật hay không.

Kể từ khi cuộc cải cách được công bố cách đây ba tháng, nó đã bị các nhà kinh tế hàng đầu, giới công nghệ, luật gia cấp cao và quan chức an ninh phản đối, kéo theo hàng trăm nghìn người Israel biểu tình rầm rộ. Họ cho rằng nó sẽ làm suy yếu sự giám sát và cân bằng của đất nước và trao quyền lực gần như không bị kiểm soát cho liên minh cầm quyền. Ở nước ngoài, các đồng minh quan trọng của Israel như Mỹ và Đức đã bày tỏ lo ngại về tính độc lập của ngành tư pháp Israel nếu các sửa đổi được thông qua.

Trong bối cảnh áp lực gia tăng cả trong và ngoài nước, liên minh của ông Netanyahu quyết định sửa đổi một phần kế hoạch cải cách dự kiến sẽ được bỏ phiếu vào tuần này, mà như ban đầu sẽ trao cho liên minh gần như toàn quyền trong việc đề cử các thẩm phán. Thay vào đó, liên minh sẽ chỉ bổ nhiệm hai thẩm phán Tòa án Tối cao đầu tiên trong nhiệm kì của mình. Phần còn lại sẽ thỏa hiệp với các nhà lập pháp hoặc thẩm phán đối lập…