“Khoán hộ” làm thay đổi cuộc sống của nông dân

Từ những năm 1963-1996, dưới sự lãnh đạo của Đảng, nhân dân Vĩnh Phúc (sau đó là Vĩnh Phú) đã vượt qua muôn vàn khó khăn, gian khổ mà vinh quang, kháng chiến chống Mỹ cứu nước và thực hiện đường lối đổi mới đất nước đạt được nhiều thành tích vẻ vang, được Đảng, Nhà nước phong tặng danh hiệu Anh hùng Lực lượng vũ trang thời kỳ kháng chiến chống Mỹ cứu nước.

Hòa chung khí thế quyết tâm đánh thắng đế quốc Mỹ, quân dân Vĩnh Phúc với truyền thống cách mạng vẻ vang đã siết chặt đội ngũ trong tư thế “Tay cày, tay súng”, “Tay búa, tay súng”, thanh niên hăng hái trong phong trào “3 sẵn sàng”, phụ nữ “3 đảm đang” quyết tâm bảo vệ vững chắc những thành quả xây dựng chủ nghĩa xã hội, đồng thời tích cực chi viện sức người, sức của cho chiến trường miền Nam.

Trong bối cảnh chiến tranh diễn ra khốc liệt, nhưng sản xuất nông nghiệp của tỉnh vẫn tiếp tục phát triển và đạt kết quả cao… Đáng phấn khởi là từ năm 1963 đến năm 1965, Vĩnh Phúc là một trong những tỉnh dẫn đầu toàn miền Bắc về sản xuất lương thực, trồng cây, làm thủy lợi và phong trào hợp tác hóa nông nghiệp, đặc biệt là về năng suất lúa.

Trước tình hình đó, ngày 10/9/1966, Ban Thường vụ Tỉnh ủy Vĩnh Phúc đã ra Nghị quyết số 68-NQ/TU “Về một số vấn đề quản lý lao động trong HTX nông nghiệp hiện nay” đánh dấu sự ra đời chủ trương “Khoán hộ” (tiến hành khoán việc cho lao động, cho hộ, cho nhóm trong HTX nông nghiệp) ở Vĩnh Phúc, đã tạo động lực mới giúp nhiều HTX vươn lên đạt năng suất cao, trở thành điển hình tiên tiến của tỉnh.

Tổng kết năm 1967, Ủy ban hành chính tỉnh công bố bảng vàng đạt hơn 6 tấn thóc/ha cả năm gồm các huyện Vĩnh Tường (10 HTX), Yên Lạc (5 HTX) và Tam Dương (2 HTX). Bảng vàng 7 tấn gồm 4 HTX của xã Tuân Chính, huyện Vĩnh Tường.

Nhiều HTX được chọn làm điểm về “Khoán hộ” để nhân rộng, giới thiệu với các địa phương khác trong toàn tỉnh đến thăm và học tập. Do nhiều HTX đạt năng suất cao, đến năm 1967, tổng sản lượng lương thực quy thóc đạt 222.000 tấn, tăng so với năm 1966 hơn 4.000 tấn.

Tỉnh ủy Vĩnh Phúc đón Thủ tướng Phạm Văn Đồng (giữa) lên thăm và làm việc năm 1967, sau “khoán hộ” một năm ở Vĩnh Phúc. Ông Kim Ngọc (bên trái) và trưởng ban công tác nông thôn Nguyễn Văn Tôn (bên phải) báo cáo Thủ tướng về tình hình đồng ruộng - Ảnh tư liệu

Chủ trương “Khoán hộ” đã làm thay đổi đời sống của người nông dân ở nông thôn trong tỉnh, từng bước thúc đẩy nền sản xuất nông nghiệp phát triển, đáp ứng yêu cầu trong tình hình vừa sản xuất, vừa chiến đấu và chi viện cho tiền tuyến miền Nam đánh Mỹ.

Với những kết quả đạt được sau khi đưa chủ trương “Khoán hộ” vào thực tiễn, đã chứng tỏ tính phù hợp, tiến bộ, sáng tạo trong đổi mới tư duy quản lý lao động HTX nông nghiệp lúc đó và sau này. Đồng thời, chủ trương “đi trước thời gian” đó trở thành một trong những căn cứ, cơ sở thực tiễn để Đảng ta nghiên cứu đổi mới cơ chế quản lý kinh tế nông nghiệp về sau.

Lĩnh vực văn hóa, xã hội tiếp tục phát triển và đạt được những kết quả quan trọng. Đến năm 1967, mặc dù trường lớp phải sơ tán, điều kiện giảng dạy và học tập của thầy và trò khó khăn hơn, nhưng chất lượng giáo dục ngày càng cao. Công tác y tế đảm bảo khám, chữa bệnh kịp thời cho nhân dân và chuyển hướng theo yêu cầu thời chiến một cách tích cực, khẩn trương.

Thắng lợi trên các mặt trận, nhất là nông nghiệp có ý nghĩa rất lớn đối với việc đảm bảo đời sống nhân dân và làm nghĩa vụ với Nhà nước. Trong những năm kháng chiến chống Mỹ cứu nước, Vĩnh Phúc đã hoàn thành xuất sắc nghĩa vụ hậu phương, cung cấp hàng vạn tấn lương thực, thực phẩm và hàng vạn người con Vĩnh Phúc lên đường ra chiến trường, được Chính phủ khen ngợi.

Không chỉ sản xuất giỏi, trong phục vụ chiến đấu và chiến đấu, quân dân Vĩnh Phúc cũng đạt được nhiều thành tích rất vẻ vang. Ngay từ năm 1965, Vĩnh Phúc đã tiếp nhận nhiều cơ quan, trường học, các vụ, viện, đơn vị quân đội, kho tàng của Trung ương, Quân đội, Thủ đô Hà Nội sơ tán về địa phương ăn ở và làm việc.

Quân dân Vĩnh Phúc đã bỏ ra hàng triệu ngày công để đào hầm, hào phòng tránh máy bay tại gia đình, trên các trục đường, nơi công cộng như trường học, trạm, trại, cửa hàng, trụ sở và cả trên đồng ruộng, đảm bảo giao thông liên lạc, giải quyết hậu quả sau mỗi trận địch đánh phá... Tất cả các hoạt động được thực hiện theo quy định quân sự hóa. Mọi người, mọi nhà đều sẵn sàng tư thế phòng tránh, đánh địch.

Nhân dân và lực lượng dân quân, du kích ở nhiều địa phương còn tham gia xây dựng hàng chục trận địa pháo cao xạ, tên lửa cho bộ đội chủ lực. Đặc biệt, quân dân các huyện xung quanh Sân bay Nội Bài đã đóng góp hàng vạn ngày công để san lấp hố bom, sửa chữa gấp sân bay khi bị địch bắn phá.

Với ý chí quyết chiến, quyết thắng bằng sức mạnh của chiến tranh nhân dân, trong 2 lần chống chiến tranh phá hoại của đế quốc Mỹ, quân dân trong tỉnh đã phối hợp với bộ đội chủ lực đánh 783 trận, bắn rơi 120 máy bay Mỹ, trong đó có 2 chiếc pháo đài bay B52; 1 chiếc F111 (cánh cụp cánh xòe) là loại máy bay hiện đại nhất của Mỹ lúc đó.

Thực hiện đường lối đổi mới của Đảng

Ông Kim Ngọc (ngồi giữa) nghe Chủ tịch ủy ban hành chính Hồ Ngọc Thu báo cáo kế hoạch sản xuất vụ Đông Xuân - Ảnh tư liệu

Ngày 26/1/1968, Ủy ban Thường vụ Quốc hội ra Nghị quyết số 504/NQ-QH về hợp nhất tỉnh Vĩnh Phúc và tỉnh Phú Thọ thành tỉnh Vĩnh Phú. Tỉnh Vĩnh Phú có diện tích 5.103 km2, gần 1 triệu 30 vạn dân, trong đó có 9 vạn đồng bào các dân tộc thiểu số; các đơn vị hành chính như thành phố Việt Trì, 3 thị xã (Phú Thọ, Vĩnh Yên, Phúc Yên), 18 huyện, 4 thị trấn và 422 xã.

Mặc dù hợp nhất giữa lúc cuộc kháng chiến chống Mỹ cứu nước đang diễn ra ác liệt, nhưng Đảng bộ và nhân dân các dân tộc trong tỉnh quyết tâm làm theo lời Bác đã giành được những thắng lợi quan trọng, góp phần vào sự nghiệp giải phóng miền Nam, thống nhất đất nước.

Giai đoạn 1968-1975, sản xuất nông nghiệp, công nghiệp của tỉnh có bước tiến dài hơn so với trước. Trên địa bàn tỉnh rất nhiều HTX đạt 5 tấn thóc/ha cả năm trở lên (các huyện Vĩnh Tường, Yên Lạc, Bình Xuyên và thị xã Phúc Yên, thị xã Vĩnh Yên đạt hơn 6 tấn thóc/ha).

Phong trào hợp tác hóa có chuyển biến, hợp tác xã được củng cố, chế độ sở hữu tập thể trong HTX được tăng cường. Đến đầu năm 1975, quy mô HTX được mở rộng, toàn tỉnh Vĩnh Phú còn 974 HTX, thu hút 98,9% số hộ nông dân vào HTX, trong đó có 162 HTX toàn xã.

Các lĩnh vực văn hóa, giáo dục, y tế tiếp tục phát triển. Phong trào thi đua “Dạy tốt, học tốt” được đẩy mạnh. Phong trào bổ túc văn hóa được duy trì. Công tác khám và điều trị bệnh được nâng lên…

Đặc biệt, trong cuộc kháng chiến chống Mỹ cứu nước, Vĩnh Phúc đã lần lượt tiễn đưa 116.509 thanh niên nam, nữ lên đường tham gia quân đội, đạt chỉ tiêu 117,7% hằng năm. Huy động 3.850 thanh niên vào lực lượng thanh niên xung phong chống Mỹ cứu nước, góp phần vào sự nghiệp giải phóng dân tộc, quê hương, đất nước.

Ngày 30/4/1975, Chiến dịch Hồ Chí Minh giành thắng lợi hoàn toàn. Trong chiến công chung ấy, có sự đóng góp xứng đáng của Đảng bộ và nhân dân các dân tộc Vĩnh Phú (trong đó có Vĩnh Phúc). Với những đóng góp đó, Đảng bộ - nhân dân các dân tộc Vĩnh Phúc được Quốc hội, Chính phủ tặng thưởng 2 Huân chương Kháng chiến hạng Nhất, 1 Huân chương Chiến công hạng Nhất.

Đến năm 1978, Nhà nước phong tặng cho tập thể lực lượng vũ trang nhân dân tỉnh, nhân dân và lực lượng vũ trang phường Phúc Thắng, nhân dân và lực lượng vũ trang xã Tiền Châu, thị xã Phúc Yên danh hiệu Anh hùng lực lượng vũ trang nhân dân; có 42.174 người được tặng thưởng Huân chương Kháng chiến chống Mỹ các loại và 67.803 người được tặng thưởng Huy chương Kháng chiến chống Mỹ các loại.

Năm 1986, thực hiện đường lối đổi mới của Đảng trong hoàn cảnh đất nước phải trải qua muôn vàn khó khăn, nhưng dưới sự lãnh đạo của Trung ương Đảng, Đảng bộ và nhân dân các dân tộc trong tỉnh đã đoàn kết một lòng vượt qua thử thách, giành được những thành tựu rất quan trọng.

Kinh tế phát triển tương đối toàn diện và đạt mức tăng trưởng khá, cơ cấu kinh tế chuyển dịch đúng hướng, tỷ trọng công nghiệp và dịch vụ tăng, nông, lâm nghiệp giảm; cơ chế kinh tế mới được khẳng định và đem lại hiệu quả rõ rệt.

Nhiều công trình quan trọng được xây dựng và đưa vào sử dụng phục vụ đắc lực nền kinh tế, xã hội của tỉnh. Văn hóa, xã hội một số mặt có chuyển biến tích cực. Công tác quốc phòng được củng cố, an ninh chính trị được giữ vững, trật tự, an toàn xã hội có những mặt tiến bộ. Công tác xây dựng Đảng, chính quyền và các đoàn thể nhân dân có sự đổi mới bước đầu. Đời sống vật chất, tinh thần của các tầng lớp nhân dân được cải thiện….

(Còn tiếp)