Quân đội Mỹ đã tiến hành chiến dịch không kích các vị trí do nhóm Kataib Hezbollah kiểm soát tại phía Đông Syria, gần biên giới với Iraq vào cuối tuần trước khiến 22 tay súng thuộc lực lượng do Iran hậu thuẫn đã thiệt mạng. Báo chí Arab đưa tin, mục tiêu mà Mỹ nhắm tới là cơ sở của lực lượng dân quân được Iran hậu thuẫn ở Syria. Ngay sau đó, lực lượng Mỹ đóng tại căn cứ không quân Balad, Iraq đã được đặt trong tình trạng đáng báo động cao độ. Động thái bất ngờ của chính quyền Tổng thống Joe Biden đã khiến thế giới “dậy sóng”.

Phản ứng trái chiều

Tại Mỹ, nhiều nghị sĩ hàng đầu của đảng Dân chủ đã lên tiếng chỉ trích chiến dịch quân sự đầu tiên được ông phê duyệt kể từ khi lên nắm quyền. Thậm chí, một bộ phận trong đảng Dân chủ cho rằng ông Biden đang lạm dụng quyền lực về chiến tranh. Song thú vị thay, nhiều nghị sĩ thuộc đảng Cộng hòa, lại cho rằng đây là “phản ứng phù hợp, đúng đắn để bảo vệ sinh mạng người Mỹ”.

Tổng thống Mỹ Joe Biden khiến thế giới “dậy sóng” sau hành động quân sự đầu tiên trong nhiệm kì của mình

Cộng đồng quốc tế cũng nhanh chóng có phản ứng. Người phát ngôn TTK Liên Hợp Quốc cho biết, TTK đang theo dõi chặt chẽ các báo cáo về cuộc không kích của Mỹ... bày tỏ lo ngại về biến động trong khu vực, kêu gọi các bên liên quan kiềm chế và tránh leo thang căng thẳng. Bộ Ngoại giao Syria khẳng định: “Hành động gây hấn của Mỹ sẽ có thể làm leo thang tình hình trong khu vực”. Ngoại trưởng Iran Mohammad Javad Zarif gọi các cuộc tấn công của Mỹ là bất hợp pháp và vi phạm chủ quyền của Syria, gây bất ổn cho khu vực. Trong khi đó, Nga và Trung Quốc đã chỉ trích cuộc không kích của Mỹ vào Syriavi phạm luật pháp quốc tế, kêu gọi tất cả các bên liên quan tôn trọng chủ quyền, độc lập và toàn vẹn lãnh thổ của Syria, đồng thời tránh làm phức tạp tình hình ở quốc gia Trung Đông này.

Ba thông điệp lớn

Ngay sau động thái gây tranh cãi, Tổng thống Joe Biden đã chính thức lên tiếng thông qua một bức thư gửi tới Quốc hội Mỹ. Theo đó, ông cho biết đã chỉ đạo quân đội hành động để “bảo vệ” các lực lượng Mỹ và đối tác của nước này trước các cuộc tấn công đang diễn ra và các cuộc tấn công trong tương lai. Ông khẳng định, Iran không thể hành động và cảnh báo nước này nên cẩn thận. Rõ ràng, chính quyền của Tổng thống Joe Biden mong muốn truyền tải ba thông điệp lớn thông qua cuộc tấn công bất ngờ lần này.

Thứ nhất, Washington sẵn sàng có các bước đi cần thiết, bao gồm hành động quân sự, để bảo vệ lợi ích, sự hiện diện của quân đội Mỹ tại khu vực. Theo Lầu Năm Góc, cuộc không kích tại Syria là nhằm trả đũa vụ tấn công bằng tên lửa ở Iraq ngày 15/2, khiến một nhà thầu dân sự thiệt mạng, một quân nhân Mỹ và các binh sĩ liên minh khác bị thương. Lầu Năm Góc cũng cho biết đây là một phần trong kế hoạch nhằm suy yếu tình hình chung ở miền Đông Syria và Iraq.

Thứ hai, Mỹ muốn khẳng định cam kết đối với đồng minh Trung Đông, đặc biệt là Israel cùng Saudi Arabia, về vấn đề Iran và xóa tan nghi ngờ cho rằng Washington, dưới thời ông Joe Biden, sẽ mềm mỏng hơn để đưa Tehran trở lại Kế hoạch Hành động chung toàn diện (JCPOA). Thêm vào đó,The Conversationcho rằng hành động này đã tách biệt ông Joe Biden khỏi hai người tiền nhiệm, cựu Tổng thống Barack Obama và Donald Trump.

Thứ ba, đó là cách ông Joe Biden gửi thông điệp mạnh tới Iran nói riêng và các đối thủ của Mỹ nói chung. Với Iran, Mỹ sẽ không dung thứ với các hành động gây tổn hại lợi ích của nước này và đồng minh tại Trung Đông, đồng thời buộc Tehran trở lại bàn đàm phán.

Dễ thấy, thông điệp của ông Joe Biden ít nhiều tương đồng với điều người tiền nhiệm Donald Trump muốn truyền tải qua chiến dịch không kích Syria năm 2017. Có chăng, khác biệt nằm ở chỗ ông Biden không ra quyết định giữa cuộc gặp với Chủ tịch Trung Quốc Tập Cận Bình mà thôi…