Bất ổn chính trị leo thang

Căng thẳng chính trị và biểu tình đường phố bùng phát từ đầu tháng 2, sau khi quân đội bắt giữ Tổng thống Win Myint và Cố vấn Nhà nước Aung San Suu Kyi cùng nhiều quan chức cấp cao khác thuộc đảng Liên đoàn Quốc gia vì Dân chủ (NLD). Quân đội cáo buộc đã có gian lận quy mô lớn trong cuộc tổng tuyển cử hồi tháng 11/2020, mà theo đó NLD đã giành đa số ghế tại cả lưỡng viện Quốc hội. Tuy nhiên, Ủy ban Bầu cử liên bang Myanmar đã bác bỏ cáo buộc này.

Lực lượng an ninh Myanmar đã nỗ lực dẹp làn sóng biểu tình kéo dài cả tháng trên quy mô toàn quốc. Người biểu tình phản đối việc bắt giữ bà Aung San Suu Kyi, đồng thời yêu cầu quân đội trao trả quyền lực. Một số nơi, biểu tình leo thang thành bạo lực và riêng trong ngày 28/2, ít nhất 18 người đã thiệt mạng, trên 30 người bị thương. Các nhóm hoạt động cho rằng số người chết và bị thương có thể còn cao hơn.

Cảnh sát Myanmar đã sử dụng bạo lực đối với những người biểu tình chống đảo chính

Trong khi đó, bà Aung San Suu Kyi chịu thêm cáo buộc. Bà đã xuất hiện trong một phiên tòa trực tuyến và bị cáo buộc vi phạm luật cấm công bố thông tin có thể gây sợ hãi hoặc kích động, một tội theo luật viễn thông liên quan cấp phép các thiết bị. Tới nay, bà Aung San Suu Kyi đã chịu 4 cáo buộc. Trước đó, bà từng bị cáo buộc tội vi phạm luật về thảm họa quốc gia và luật xuất nhập khẩu. Phiên tòa xét xử bà Suu Kyi tiếp theo sẽ diễn ra vào ngày 15/3.

Về phần mình, quân đội Myanmar đã cam kết sẽ tổ chức bầu cử và chuyển giao quyền lực, đồng thời phủ nhận việc tiến hành đảo chính, cũng như cáo buộc làn sóng biểu tình trong nước hiện nay có hành vi bạo lực. Trong thời gian đó, chính sách đối ngoại của Myanmar không thay đổi. Myanmar vẫn duy trì cởi mở với doanh nghiệp và tuân thủ các thỏa thuận quốc tế. Tuy nhiên, đến nay thời điểm tổ chức bầu cử vẫn chưa được công bố.

Toàn cảnh hội nghị trực tuyến về Myanmar của các ngoại trưởng ASEAN ngày 2/3/2021

ASEAN kêu gọi đối thoại

Trước những bất ổn và căng thẳng chính trị ở Myanmar, Hiệp hội các quốc gia Đông Nam Á (ASEAN) đã chia sẻ và bày tỏ sẵn sàng hỗ trợ quốc gia thành viên này vượt qua thời điểm khó khăn. Ngày 2/3, các Bộ trưởng Ngoại giao của 10 nước thành viên ASEAN đã tổ chức hội nghị không chính thức để thảo luận về cuộc khủng hoảng chính trị tại Myanmar. Tham dự cuộc họp có tất cả các Bộ trưởng ngoại giao các nước ASEAN, trong đó có ông Wunna Maung Lwin - người được quân đội Myanmar chỉ định làm Bộ trưởng ngoại giao nước này. Cuộc họp do Brunei, quốc gia đang đảm nhận vị trí Chủ tịch luân phiên của ASEAN năm 2021, chủ trì. Hội nghị trực tuyến này đã kết thúc với việc ra tuyên bố Chủ tịch ASEAN.

Tuyên bố nêu rõ: “Chúng tôi, với tư cách một gia đình ASEAN, theo dõi sát các diễn biến gần đây ở khu vực và nhất trí rằng ổn định chính trị của bất kì và tất cả các nước thành viên ASEAN là cần thiết để đạt được một Cộng đồng ASEAN hòa bình, ổn định và thịnh vượng chung. Chúng tôi bày tỏ quan ngại về tình hình ở Myanmar, kêu gọi tất cả các bên không kích động bạo lực hơn nữa, đồng thời thể hiện kiềm chế và sự linh hoạt tối đa. Chúng tôi kêu gọi tất cả các bên liên quan tìm kiếm giải pháp hòa bình, thông qua đối thoại mang tính xây dựng và hòa giải một cách thực chất vì lợi ích của người dân và kế sinh nhai của họ. ASEAN sẵn sàng hỗ trợ Myanmar một cách tích cực, hòa bình và trên tinh thần xây dựng”.

Ngoại trưởng Indonesia Retno Marsudi đã kêu gọi Myanmar mở cửa với ASEAN để giải quyết căng thẳng leo thang. Ông Retno kêu gọi thả các nhân vật chính trị bị giam giữ để khôi phục dân chủ, đồng thời cam kết các nước ASEAN sẽ không phá vỡ nguyên tắc không can thiệp vào nội bộ nước khác…