Vậy mà, giờ đến hai đứa con dâu của bà, dù đời sống kinh tế gia đình tương đối ổn định và với quan điểm “Dâu con, rể khách”, nhiều lần bà đã công tâm khuyên giải nhưng chúng vẫn không nghe. Mâu thuẫn phát sinh, ban đầu là hai đứa con dâu, sau chúng kéo theo đồng minh là hai đứa con trai của bà rồi thì đến cả những đứa cháu nữa.

Chuyện bé xé ra to, đến nỗi tuy không nói ra nhưng dường như chẳng đứa nào muốn nhìn mặt đứa nào, rồi thì với đủ mọi lí do chúng xin ra ở riêng, mặc cho vợ chồng bà lầm lũi một mình với ngôi nhà rộng hơn ba trăm mét vuông. Người ngoài nhìn vào cứ bảo bà khó tính, họ đâu ngờ mọi chuyện lại bắt đầu từ chính những đứa con dâu của bà.

Mà ngẫm cho cùng, chuyện cũng đâu có gì to tát, đơn cử như lúc trước khi còn ở chung, hai đứa con dâu bà cạnh khóe nhau về chuyện ăn mặc. Ban đầu bà cứ nghĩ khoảng cách tuổi tác giữa hai dâu sẽ giúp đứa lớn thương yêu đứa nhỏ, và cô dâu út sẽ biết kính trọng chị dâu cả của mình hơn. Ấy thế nhưng bà đã nhầm. Hôm đi ăn cưới ở đâu về, Ngọc - cô con dâu nhỏ của bà diện một chiếc váy ngắn quá gối, phía trước hở ngực, phía sau thì trống đến ngang eo, để lộ tấm lưng trần. Thấy vậy, con cháu vừa bước qua tuổi mười lăm chạy ra đon đả chào thím:

- Trông thím cứ như người của xô - bít bước ra vậy!

Chưa kịp vui trước câu nói vô tình của cháu thì Ngọc đã nghe văng vẳng tiếng của chị dâu phát ra từ trong bếp, chị Xuân dường như có ý muốn đe con vừa ngầm có ý xỉa xói Ngọc:

- Mày cứ liệu hồn, lo mà học hành cho tới nơi tới chốn, sau này còn kiếm cho được tấm chồng tử tế, ít ra thì cũng được như chú mày, chả mấy khi buồn ngủ gặp chiếu manh đâu con ạ.

Minh họa Lão Trần

Ngọc nghe mà tức đến lộn ruột, nhưng cũng không vừa, đáp trả:

- Mẹ cháu nói phải đấy, cố mà học cho giỏi, cẩn thận ở đời lắm khi kẻ cắp mà gặp bà già thì lại khốn.

Con bé đứng cửa giữa, ngẩn ngơ không hiểu mẹ và thím Ngọc giao tiếp kiểu gì mà vần vè toàn bằng ca dao, tục ngữ. Bà Lành ngồi ở phòng khách nghe hết câu chuyện từ đầu đến cuối, liền xếp vội tờ báo, nhấp ngụm nước trà, lắc đầu ngao ngán…

Chuyện tưởng vậy đã xong, nào ngờ trở thành chủ đề bàn tán chẳng bao giờ cạn của mấy bà, mấy chị trong xóm, thậm chí, mấy hôm sau bà Lành đi chợ, bà Mai, nhà ở đầu ngõ còn kéo tay bà lại một góc mà “nhiệt tình” nhắc khéo:

- Bà về nhắc nhở con Ngọc, sống phải biết chắt bóp một chút, tôi nghe chị Xuân bảo em dâu cháu sành điệu lắm, đồ gì trên người nó cũng có giá tiền triệu, sống phung phí không biết quý trọng sức lao động như thế thì nhà cửa lụn bại trong tay lúc nào không biết!

Về nhà bà Lành phân vân không biết sẽ khuyên nhủ Ngọc thế nào cho phải, thật ra bà cũng không quá hoài cổ, bà chỉ hay căn dặn con cái trong nhà biết ăn mặc, tiêu pha chừng mực. Hơn nữa bà biết công việc của Ngọc hay tiếp xúc với khách hàng, hình thức cũng là điều quan trọng, mà Ngọc đâu phải là đứa lả lơi, trừ những khi tiệc tùng có chồng đi cùng, bằng không nó cũng là đứa biết giữ nếp, không đến nỗi như lời hàng xóm dị nghị, vấn đề trở nên trầm trọng, chẳng qua cũng do con dâu lớn một phần, Xuân hơi quá lời về em của mình chăng?

Bẵng đi ít lâu, một hôm bà Lành có dịp về nhà Ngọc ăn giỗ, chỗ sui gia, mẹ Ngọc ra tận ngõ đón bà vào không quên chào đon đả:

- Bà dạo này trẻ ra, cái áo bà mặc đẹp quá, thảo nào con Ngọc mỗi lần về thăm mẹ đều khen mẹ chồng con sành điệu lắm, còn hơn cả chị dâu nữa đấy chứ. Thời buổi này phải thế bà ạ, tuềnh toàng, nhếch nhác quá, người ta cười cho, lại bảo mình thế này thế nọ. Đành rằng cũng biết dè dặt trong chi tiêu nhưng mọi thứ đều quy ra “thóc” thì không nên.

Rồi sau đó, mẹ Ngọc còn huyên thuyên một mớ chuyện dông dài nữa nhưng bà Lành không nhớ, chỉ biết đến đây thì bà đã phần nào hiểu được ý của mẹ Ngọc muốn nói gì và nói đến ai, thế nhưng bà cũng chỉ biết bấm bụng thở dài. Cha mẹ sinh con, trời sinh tính, huống chi đây cũng chỉ là con dâu, bà không trách Xuân cũng chẳng trách Ngọc, mỗi đứa đều có suy nghĩ riêng, chỉ mỗi tội là không biết dung hòa để sống tốt hơn.

Hôm nay, bà Lành ốm, bà nhờ người đánh tiếng để hai đứa con dâu về cùng lúc. Cũng lâu lắm rồi bà mới có dịp gặp cả Xuân và Ngọc như thế này. Trong câu chuyện của ba người phụ nữ bên giường bệnh, bà Lành bắt đầu kể về cuộc đời của mình. Bà bảo chồng đi bộ đội, một mình bà vất vả mới nuôi được hai anh con trai khôn lớn trưởng thành, những tưởng lúc già cả, đau ốm có con cháu quây quần đỡ đần sớm hôm, ấy vậy mà vì mâu thuẫn nhỏ nhặt trong gia đình, giờ mỗi người chọn cho mình một cuộc sống riêng.

Người ta nói: Trẻ cậy cha, già cậy con, đời bà đã không cậy nhờ được con cái thì cũng trông mong sau này các con phải biết thương yêu, đùm bọc, bảo ban lẫn nhau. Rồi bà nói với Ngọc, suốt cả chặng đường chú út (tức chồng Ngọc) đi đều có bước chị Xuân đỡ, ngày vào đại học, chị Xuân đã không ngần ngại bán đi cả một con lợn giống và mấy thùng thóc để có tiền cho em trai nhập học. Ra trường, chị cũng phải chạy vạy khắp nơi để lo xin việc cho em.

Mặt khác, nếu như Ngọc về làm dâu với bồng bềnh váy trắng, phấn son rực rỡ giữa ngày Hè thì ngày cưới chị Xuân, cuộc sống gia đình còn nhiều khó khăn bà cũng chỉ lo được chiếc áo nâu sòng đất mẹ cho cô dâu và rổ khoai lang mời bà con xóm giềng. Do đó, dù gì con cũng biết yêu thương và kính trọng chị dâu của mình.

Còn về phần Xuân, bà hiểu những ấm ức trong lòng của người phụ nữ gần nửa đời gánh vác trọng trách gia đình nhà chồng nhưng không thể nói ra, là chị cả con nên bao dung và rộng lượng với em của mình, ở đời ăn theo thuở, ở theo thời, hơn nữa, con Ngọc không phải là đứa không biết sống, năm ngoái khi con bị tai nạn, em dâu của con đã cho máu, vì vậy trong huyết mạch của con còn có dòng máu của con Ngọc… Dù không máu mủ ruột rà, nhưng tình người là quan trọng nhất.

Không biết những lời nói của mình có sức lay động đến đâu, nhưng nói đến đây bà Lành thấy những giọt nước mắt từ từ lăn trên khuôn mặt của hai đứa con dâu của mình, có lẽ sau bao sự trăn trở, suy tư, hai đứa con dâu đã bắt đầu hiểu được tâm can của bà Lành…