Tâm sự của các cựu chuyên gia, CCB đã 70, 80, người cao tuổi nhất cũng đã 94 tuổi, đã minh chứng hùng hồn khẳng định của Đại tá Trịnh Vinh Pha, Trưởng BLL cựu CGQS Việt Nam: Kỉ niệm 45 năm ngày thành lập Đoàn CGQS 478 Bộ Quốc phòng là dịp ôn lại truyền thống và tình đoàn kết, hữu nghị Việt Nam - Campuchia. Đồng thời, khẳng định Việt Nam giúp Campuchia đánh đổ chế độ diệt chủng, hồi sinh dân tộc là một việc làm đúng đắn, sáng ngời chính nghĩa.

Các đại biểu vào Lăng viếng Bác

Sau chiến thắng 30 tháng 4 năm 1975, miền Nam nước ta được hoàn toàn giải phóng, bọn Pôn Pốt thực hiện ngay kế hoạch với quy mô lớn, tiến công các hải đảo của Việt Nam và trên toàn tuyến biên giới Việt Nam - Campuchia, gây biết bao tang tóc, đau thương cho nhân dân Việt Nam. Từ tháng 5/1975 đến tháng 12/1978, bè lũ Pôn Pốt đã giết hại hơn 5.000 dân Việt Nam, làm bị thương gần 5.000 người, bắt và đưa đi thủ tiêu hơn 20.000 người. Hàng ngàn trường học, bệnh viện, cơ sở y tế, nhà thờ, chùa chiền bị đốt phá; hàng ngàn trâu bò bị cướp, giết, hàng ngàn héc-ta lúa, màu bị phá hoại, hàng vạn héc-ta ruộng đất và đồn điền cao su ở vùng biên giới phía Tây Nam nước ta bị bỏ hoang, nửa triệu dân sát biên giới phải bỏ nhà, bỏ đất, bỏ ruộng để chạy dạt về phía Đông, sống chen chúc bên những hố bom B52 chưa kịp lấp.

Quang cảnh buổi gặp mặt

Vì lợi ích dân tộc và tình hữu nghị truyền thống lâu năm, Đảng và Nhà nước ta đã tự kiềm chế, kiên trì thuyết phục, thương lượng giải quyết những vấn đề cụ thể để quan hệ hai nước, hai dân tộc trở lại bình thường. Nhưng bọn Pôn Pốt cầm quyền ngoan cố thi hành đường lối, chính sách tối phản động, chúng coi Việt Nam là kẻ thù số một, kẻ thù truyền kiếp cần phải tiêu diệt. Pôn Pốt thi hành chính sách diệt chủng trên quy mô lớn với tất cả những người dân Campuchia chúng cho là không thể dễ cai trị, thực hiện chủ trương xây dựng đất nước Campuchia không tiền, không chợ, không có tri thức, không trường học, không tôn giáo. Theo thống kê của Mặt trận Đoàn kết dân tộc cứu nước Campuchia, trong 3 năm 8 tháng 20 ngày, bọn diệt chủng Pôn Pốt đã giết hại hơn 2,5 triệu người; gần 6.000 trường học, hơn 700 bệnh viện và cơ sở y tế, gần 2.000 ngôi chùa, hơn 100 nhà thờ bị phá hủy hoặc biến thành nhà kho, thành trại giam. Sự khủng bố và kìm kẹp dã man của Pôn Pốt đã làm bùng lên hàng loạt cuộc nổi dậy chống chế độ diệt chủng ở khắp nơi, mà đỉnh cao là Quân khu Đông (Kông-pông Chàm, Prây Veng, Xoài Riêng...). Hàng vạn dân Campuchia đã chạy sang tị nạn ở Việt Nam.

Các đại biểu tham dự buổi gặp mặt

Trước tình hình đó, Đảng và Nhà nước ta chủ trương giúp đỡ và đáp ứng yêu cầu của những người cách mạng Campuchia chân chính và đó cũng chính là sách lược để bảo vệ Tổ quốc Việt Nam. Ngày 21/4/1978, Đại tướng Võ Nguyên Giáp, Bí thư Quân ủy Trung ương đã kí Quyết định số 34 thành lập Ban Phụ trách công tác Z, lấy bí danh là Ban 10 do đồng chí Trần Văn Quang, Thứ trưởng Bộ Quốc phòng, Phó Tổng Tham mưu trưởng làm Trưởng ban. Ban Phụ trách công tác Z được phép tổ chức một cơ quan giúp việc, lấy phiên hiệu là Đoàn 478.

Sau khi được thành lập, Ban Phụ trách công tác Z mà lực lượng nòng cốt là Đoàn 478 nhanh chóng cử cán bộ về các địa phương có nhân dân Campuchia lánh sang tị nạn để nắm tình hình, tuyển chọn cốt cán, bước đầu xây dựng lực lượng giúp bạn. Kết quả, đã tuyển chọn được gồm 6 Đoàn, 108 người, đưa về nuôi dưỡng, bảo vệ và học tập tại TP Hồ Chí Minh. Đoàn 478 đã cùng Quân khu 7 và Trường Sĩ quan Lục quân II huấn luyện khung cán bộ quân sự cho bạn; đồng thời giúp bạn thành lập lực lượng vũ trang cách mạng đoàn kết cứu nước Campuchia do đồng chí Hun Xen làm Chỉ huy trưởng. Đây là đơn vị tiền thân của Quân đội cách mạng Campuchia, gồm 125 cán bộ, chiến sĩ, đánh dấu sự phát triển mới của lực lượng cách mạng Campuchia. Đoàn 478 còn giúp bạn hình thành nhiều khung tiểu đoàn, nhiều tổ công tác để sẵn sàng sử dụng khi thời cơ đến. Tính đến tháng Giêng năm 1979, Đoàn 478 đã phối hợp giúp bạn tổ chức, huấn luyện, xây dựng được 15 tiểu đoàn và 4 tiểu đoàn khung, 24 đội công tác; đưa xuống cơ sở để tổ chức lực lượng quân sự, lực lượng quần chúng trong nhân dân bạn, hình thành bộ máy chính quyền vừa công tác vừa chiến đấu.

Các đại biểu tham dự buổi gặp mặt

Để giúp lực lượng vũ trang của bạn nhanh chóng trưởng thành, Bộ Tổng tham mưu Quân đội Nhân dân Việt Nam quyết định điều động các đơn vị vũ trang Campuchia do Đoàn 478 và các Quân khu tổ chức xây dựng, huấn luyện bổ sung vào các quân đoàn, sư đoàn chủ lực của Quân đội ta làm lực lượng dự bị trong đội hình chiến đấu.

Trư­ớc âm mư­u và những hành động gây chiến tranh và đàn áp nhân dân Campuchia của bè lũ phản động Pôn Pốt, ngày 16/6/1978, Bộ Chính trị Trung ương Đảng ta đã ra quyết định thành lập Ban Công tác Z, lấy bí danh là Ban B-68 trực thuộc Trung ương Đảng. Ban B-68 giúp bạn thành lập Mặt trận Đoàn kết dân tộc cứu nước Campuchia, thành lập Thông tấn xã SPK, Đài Phát thanh Tiếng nói nhân dân Campuchia và sắp xếp nhân sự của Đảng, chính quyền cách mạng Campuchia. Cuối năm 1978, Bộ Quốc phòng Việt Nam quyết định tách Đoàn 478 trong Ban B-68 để làm nhiệm vụ Đoàn CGQS Việt Nam giúp bạn xây dựng Bộ Quốc phòng, các đơn vị chủ lực, các quân chủng, binh chủng, trường quân sự, viện quân y, nhà máy quốc phòng và các cơ quan, đơn vị trực thuộc Bộ Quốc phòng Campuchia.

Đại diện Bộ Quốc phòng tặng hoa chúc mừng

Mùng 7 tháng Giêng năm 1979, Quân đội Nhân dân Việt Nam cùng lực lượng cách mạng Campuchia đánh đổ chế độ diệt chủng Pôn Pốt, giải phóng Thủ đô Phnôm Pênh. Mùng 8 tháng Giêng năm 1979, một bộ phận CGQS của Đoàn 478 có mặt ở Phnôm Pênh để giúp bạn tìm kiếm địa điểm, nhân sự hình thành cơ quan Bộ Quốc phòng Campuchia; bồi dưỡng nghiệp vụ quản lí, chỉ huy và phối hợp với quân tình nguyện vừa đánh địch vừa khôi phục đất nước.

Tháng 4/1979 Đoàn chuyên gia gồm 48 (sau tăng lên 84) cán bộ và nhân viên sang giúp bạn xây dựng Trường Đào tạo cán bộ Quân sự; xây dựng chương trình đào tạo ngắn hạn. Nhờ mở trường tại chỗ kết hợp gửi đi đào tạo ở Việt Nam và Liên Xô nên chỉ sau một thời gian ngắn bạn có đủ cán bộ để xây dựng cơ quan Bộ Quốc phòng và các đơn vị chủ lực, các quân, binh chủng. Nhiều cán bộ bạn được đào tạo sau này đều là những nòng cốt của cách mạng, đang giữ những trọng trách trong Quân đội và trong Chính phủ Hoàng gia Campuchia.

Hội Hữu nghị Việt Nam - Campuchia tặng hoa chúc mừng

Từ năm 1982 cuộc chiến đấu giữa địch với ta và bạn diễn ra rất quyết liệt. Đoàn 478 đã giúp bạn đề ra phương hướng chiến lược giành thắng lợi của cách mạng Campuchia, tiếp tục làm cho bọn Pôn Pốt tan rã và suy tàn; xây dựng lực lượng cách mạng Campuchia ngày càng lớn mạnh; tăng cường liên minh chiến đấu Việt Nam - Campuchia thêm một bước mới vững chắc hơn, chống mọi âm mưu kích động, phá hoại của kẻ thù.

Trải qua 10 năm, Đoàn CGQS 478 đã giúp bạn từ chỗ ban đầu có 13 cán bộ và 10 đảng viên đến khi rút chuyên gia về nước, Bộ Quốc phòng bạn đã có 3 Tổng cục, 32 Cục; hệ thống các trường, các đơn vị trực thuộc, cơ sở hậu cần, kĩ thuật cơ bản bảo đảm yêu cầu xây dựng và chiến đấu. Nâng cấp 4 Binh đoàn thành 4 Sư đoàn bộ đội chủ lực và thành lập thêm một Sư đoàn chủ lực ở hướng trọng điểm. Đồng thời giúp bạn hình thành 4 Ban Chỉ huy Khu vực bên cạnh 4 Mặt trận Quân tình nguyện. Về Đảng, từ chỗ ban đầu có 28 đảng viên đến tháng 3/1988 phát triển được gần 10.000 đảng viên, thành lập Đảng bộ Quân đội có hệ thống tổ chức từ Quân ủy Trung ương xuống đơn vị cơ sở. Bạn đã từng bước trưởng thành đảm đương được nhiệm vụ, do đó, khi Quân tình nguyện Việt Nam rút hết về nước, tình hình cách mạng Campuchia không thể đảo ngược.

Các cựu chuyên gia, CCB cùng ôn lại những năm tháng không thể nào quên

Với thành tích 10 năm giúp bạn, Chủ tịch nước tặng thưởng Huân chương Sao vàng cho lực lượng chuyên gia Việt Nam trong 10 năm giúp cách mạng Campuchia; Đoàn CGQS 478 đã được Đảng, Nhà nước ta tặng thưởng Huân chương Hồ Chí Minh và Nhà nước Campuchia tặng thưởng Huân chương Ăngko; 113 CGQS Đoàn 478 được Thủ tướng Chính phủ tặng và truy tặng Huy hiệu “Vì nghĩa vụ quốc tế”.

Năm 1998 cán bộ, nhân viên đã từng công tác ở Đoàn 478 đã tập hợp nhau lại thành lập BLL cựu CGQS Đoàn 478 - Bộ Quốc phòng và là thành viên của Hội Hữu nghị Việt Nam - Campuchia. Qua 25 năm hoạt động, BLL thật sự trở thành ngôi nhà chung để cựu CGQS giao lưu, ôn lại truyền thống, thăm hỏi, động viên nhau lúc ốm đau, đưa tiễn nhau lúc qua đời, mừng nhau đến tuổi thọ.

Ông Trịnh Vinh Pha xúc động: Đó là chặng đường lịch sử rất đáng tự hào. Cựu quân tình nguyện, cựu CGQS Việt Nam xin nguyện phát huy bản chất, truyền thống “Bộ đội Cụ Hồ” tiếp tục cống hiến cho sự nghiệp cách mạng của Đảng, Nhà nước và của Quân đội.