Có câu hỏi trên bởi vừa qua hội đồng xét xử Tòa án Nhân dân tỉnh Thái Nguyên đã đưa ra phán quyết buộc một tài xế điều khiển xe container mức án 6 năm tù giam vì “…đã có lỗi vi phạm là không quan sát, không giảm tốc độ khi chiếc Inova lùi cách khoảng 30m”. Cần nói rõ thêm là chiếc xe container đang lưu hành đúng làn trên đường 1 chiều tuyến cao tốc Hà Nội - Thái Nguyên, còn chiếc xe Inova cũng đi đúng làn nhưng… đi lùi!
Với bất kì chiếc xe nào khi lùi trên đường cần được hiểu thực chất là nó đang tiến (về phía sau). Tình huống trên chẳng khác nào hai xe trên đang tiến thẳng vào nhau dù tốc độ có khác nhau. Pháp luật quy định khoảng cách 2 xe là cho tình huống chạy cùng chiều, tương đối cùng tốc độ, bởi như vậy mới tính được khoảng cách. Còn hai xe tiến hướng vào nhau (hoặc xe sau đang vượt xe trước), cự li luôn thay đổi thì lấy mốc nào để đo khoảng cách?

Hiện trường vụ tai nạn xe container tông Innova lùi trên cao tốc Hà Nội-Thái Nguyên- Ảnh: IT.

Sau phán quyết của tòa án này đã dấy lên những tranh luận trái chiều trong đó chủ yếu cho rằng xử tù người tài xế container là sai. Tuy nhiên cũng có một số ý kiến nhất trí với lí lẽ của tòa và cho rằng tài xế container đã không giữ đúng khoảng cách an toàn, thiếu quan sát... Một kênh truyền hình sau khi đưa tin việc phán xét trên của tòa còn có phóng sự về quy định pháp luật khoảng cách an toàn của hai phương tiện lưu thông trên đường. Phóng sự phỏng vấn cả lãnh đạo quản lí ngành giao thông để minh họa nhưng chủ yếu xoáy vào việc “xử lí thế nào với hành vi không bảo đảm khoảng cách lưu thông trên đường” như có ý đồng tình với phán quyết của tòa án Nhân dân tỉnh Thái Nguyên.
Theo quy định tại Điều 11 Thông tư 91/2015/TT-BGTVT của Bộ Giao thông vận tải quy định về tốc độ và khoảng cách an toàn của xe cơ giới, xe máy chuyên dùng tham gia giao thông đường bộ thì: “Khi điều khiển xe tham gia giao thông trên đường bộ, người lái xe, người điều khiển xe máy chuyên dùng phải giữ một khoảng cách an toàn đối với xe chạy liền trước xe của mình; ở nơi có biển báo “Cự li tối thiểu giữa hai xe” phải giữ khoảng cách không nhỏ hơn số ghi trên biển báo”. Đây là quy định với trường hợp 2 xe đang lưu thông đúng luật, cùng chiều tiến, như cụm từ “chạy liền trước xe của mình” đã nêu, chứ không phải xe đi ngược chiều nhau trên cùng làn đường.
Có thể thấy chủ tọa phiên tòa trên đã đưa ra phán quyết không phù hợp với quy định tại Thông tư 91/2015/TT-BGTVT. Liệu có phải do hội đồng xét xử chưa nắm chắc luật pháp hay hiểu điều luật trên theo một cách khác?
Không ít vụ án vì nhận định sai hoặc lí do nào đó đã gây ra những oan sai nghiêm trọng. Lời xin lỗi muộn màng hay sự bồi thường vật chất chẳng thể bù đắp thiệt hại về nhân phẩm, tinh thần, vật chất và những hệ lụy khác của người bị kết tội oan. Thế nhưng chưa có nhiều quan tòa sai sót, vi phạm trong xét xử được pháp luật xử lí nghiêm minh./.

Đinh Hoàng