Vai trò của gia đình đối với xã hội

Sinh thời, Chủ tịch Hồ Chí Minh luôn quan tâm đến vai trò của gia đình. Người khẳng định: “Nhiều gia đình cộng lại mới thành xã hội, gia đình tốt thì xã hội mới tốt, hạt nhân của xã hội là gia đình. Muốn xây dựng chủ nghĩa xã hội là phải chú ý hạt nhân cho tốt”. Nghị quyết Ðại hội XII của Đảng cũng nêu rõ: "Thực hiện chiến lược phát triển gia đình Việt Nam... Phát huy giá trị truyền thống tốt đẹp, xây dựng gia đình no ấm, tiến bộ, hạnh phúc, văn minh", "tập trung xây dựng con người về đạo đức, nhân cách, lối sống, trí tuệ và năng lực làm việc". Gia đình trong xã hội hiện đại ngày nay càng có vai trò quan trọng, từ định hướng, nuôi dưỡng nhân cách cũng như giáo dục con người từ khi sinh ra đến lúc trưởng thành, trở thành những công dân có ích đóng góp tích cực cho sự phát triển xã hội.

Đất nước đổi mới và hội nhập quốc tế cũng tạo ra nhiều cơ hội và điều kiện để gia đình phát triển. Gia đình trong xã hội hiện đại ngày nay càng có vai trò quan trọng, từ định hướng, nuôi dưỡng nhân cách cũng như giáo dục con người từ khi sinh ra đến lúc trưởng thành, trở thành những công dân có ích đóng góp tích cực cho sự phát triển xã hội.

Phát huy vai trò người cao tuổi để xây dựng gia đình kiểu mẫu

Tuy nhiên, những giá trị, chuẩn mực truyền thống đã và đang bị tác động, thay đổi. Mâu thuẫn, xung đột gia đình, bạo lực gia đình ngày càng tiềm ẩn nhân tố phức tạp khó lường, trong đó có hành vi bạo lực của chồng đối với vợ, của cha mẹ đối với con cái và tình trạng ngược đãi cha mẹ già.

Ðể khắc phục những nảy sinh xung quanh vấn đề gia đình của xã hội hiện đại, cần có những định hướng trong nghiên cứu và xây dựng chiến lược cho công tác quản lí gia đình nhằm phát huy hơn nữa các giá trị tích cực trong văn hóa dân tộc. Theo PGS, TS Trần Thị Minh Thi, Viện trưởng Viện Nghiên cứu gia đình và giới, Viện Hàn lâm Khoa học xã hội Việt Nam: Chiến lược phát triển kinh tế - xã hội giai đoạn 2021 - 2030 nên xem xét bổ sung nội hàm mới cho mục tiêu xây dựng gia đình; nên chuyển mục tiêu từ “xây dựng gia đình no ấm, tiến bộ, hạnh phúc thật sự là tế bào lành mạnh của xã hội” sang “xây dựng gia đình tiến bộ, hạnh phúc, phồn thịnh, là thiết chế quan trọng của các quá trình kinh tế-xã hội và nguồn nhân lực ổn định, chất lượng” để tiếp tục khẳng định vai trò quan trọng của gia đình, đặt gia đình trong mối quan hệ “động” hơn của sự phát triển kinh tế-xã hội chung.

Lớp người "cây cao bóng cả" trong gia đình

NCT suốt cả cuộc đời trải nghiệm nên hội tụ những kinh nghiệm quý, có uy tín và tầm lan tỏa sâu rộng đối với gia đình, xã hội. Tất cả hành vi, phát ngôn của ông bà, cha mẹ đều có ảnh hưởng đến con cháu. Vì thế, người lớn cần mẫu mực trong quan hệ gia đình và giao tiếp xã hội để con cháu quan sát, học tập. Còn con cháu biết tôn trọng thứ bậc trong gia đình, kính trên nhường dưới, chấp nhận “quyền uy” của các bậc bề trên.

Một gia đình tứ đại đồng đường ở tỉnh Thái Bình. Ảnh Thanh Hà

Vì vậy, hơn lúc nào hết, cần phát huy giá trị của uy tín của NCT trong xây dựng gia đình văn hóa, gia đình hòa thuận, hạnh phúc. Phát huy thế mạnh này của hội viên, phong trào “Ông bà cha mẹ mẫu mực, con trung hiếu, cháu thảo hiền” do Ủy ban Trung ương MTTQ Việt Nam phát động đã nhận được sự hưởng ứng tích cực của NCT và các tầng lớp Nhân dân, lan tỏa sâu rộng đến tận thôn bản, khu phố, khu dân cư. Hằng năm, MTTQ các cấp chủ trì phối hợp triển khai; tổ chức bình xét các gia đình đạt danh hiệu “Ông bà, cha mẹ mẫu mực, con trung hiếu, cháu thảo hiền” các cấp, biểu dương vào dịp Ngày gia đình Việt Nam (28/6); Ngày hội Đại đoàn kết dân tộc (18/11).

Từ phong trào, nhiều gia đình là tấm gương sáng, được cộng đồng ghi nhận tiêu biểu, mẫu mực về xây dựng gia đình hòa thuận, hạnh phúc, tiến bộ. Trong gia đình nhiều thế hệ, các thành viên sống bình đẳng, yêu thương nhau, đoàn kết, có trách nhiệm chăm sóc nhau trong cuộc sống. Cùng với duy trì nền nếp, gia phong truyền thống, nhiều gia đình đã mạnh dạn chuyển đổi cơ cấu cây trồng, vật nuôi, áp dụng tiến bộ khoa học kĩ thuật vào sản xuất, kinh doanh tăng thu nhập, cải thiện đời sống. Nhiều hộ nghèo được hỗ trợ vay vốn, vươn lên làm giàu chính đáng. Từ phong trào đã tỏa sáng tinh thần đoàn kết xóm giềng; các hoạt động từ thiện nhân đạo, ủng hộ quỹ Đền ơn đáp nghĩa, Vì người nghèo, Quỹ tấm lòng vàng...; ủng hộ đồng bào bị thiên tai, bão lụt; chăm lo các gia đình nghèo, gia đình chính sách…

Lan tỏa phong trào “Ông bà cha mẹ mẫu mực, con cháu hiếu thảo”

Tỉnh Thanh Hóa là nơi khởi xướng, được Ủy ban Trung ương MTTQ Việt Nam tổng kết, nhân rộng phong trào trên phạm vi toàn quốc. Qua đó, đã động viên, phát huy tinh thần tự lực, tự cường, sáng tạo của mỗi gia đình, sự hỗ trợ, giúp đỡ của cộng đồng, đẩy mạnh phát triển kinh tế, xóa đói giảm nghèo. Nhiều khu dân cư không còn hộ đói, người sinh con thứ ba; quan hệ trong gia đình được củng cố, tăng cường, đề cao tinh thần trách nhiệm, khơi dậy tình thương yêu, giúp đỡ lẫn nhau. Đã có hàng trăm nghìn hộ lập được Quỹ phụng dưỡng ông bà, cha mẹ với số tiền hàng trăm tỉ đồng. Hiện nước ta có gần 30 triệu gia đình, hằng năm, có trên 66,1% gia đình đạt danh hiệu gia đình “Ông bà, cha mẹ mẫu mực, con cháu hiếu thảo”. Xuất hiện ngày càng nhiều gương cá nhân tiêu biểu trong lao động, sống nghĩa tình, giàu tinh thần trách nhiệm đối với gia đình, xã hội.

Năm 2018, toàn tỉnh Tuyên Quang có 661 gia đình đạt danh hiệu "Ông bà, cha mẹ mẫu mực, con trung hiếu, cháu thảo hiền" cấp tỉnh. Các gia đình đạt danh hiệu này đều tích cực tham gia xây dựng nông thôn mới và đô thị văn minh, chung tay vì người nghèo, xây dựng khu dân cư 3 không, bảo vệ an ninh Tổ quốc, bảo vệ môi trường, bảo đảm trật tự an toàn giao thông, phòng, chống tội phạm và tệ nạn xã hội…

Tại tỉnh Hưng Yên từ năm 2014 đến nay, đã có trên 56.300 lượt gia đình đạt danh hiệu “Ông bà, cha mẹ mẫu mực, con trung hiếu, cháu thảo hiền” các cấp; trong đó 13.400 gia đình đạt danh hiệu cấp tỉnh, 17.900 gia đình đạt cấp huyện và 25.000 gia đình đạt danh hiệu cấp xã. Phong trào gắn kết với các phong trào quần chúng của địa phương, làm cho gia đình và xã hội có tác động tương trợ lẫn nhau, đem lại cuộc sống tốt đẹp cho mỗi gia đình và cộng đồng.

Hội NCT tỉnh Bình Thuận thường xuyên phối hợp với MTTQ tỉnh tuyên truyền, giáo dục và tôn vinh những giá trị tốt đẹp của gia đình; tạo cơ hội cho các gia đình được gặp gỡ, chia sẻ kinh nghiệm xây dựng gia đình “No ấm, bình đẳng, tiến bộ, hạnh phúc”. Phát động rộng rãi phong trào “Chăm sóc phụng dưỡng ông bà cha mẹ; quan tâm dạy dỗ con cháu, xây dựng gia đình hòa thuận”; khơi dậy tinh thần trách nhiệm của con cháu đối với ông bà, cha mẹ và trách nhiệm của gia đình đối với xã hội. Thông qua phong trào, hàng nghìn hội viên NCT và con, cháu biết kính trên nhường dưới, lễ phép với ông bà cha mẹ, chăm sóc phụng dưỡng ông bà cha mẹ chu đáo hơn…

Làm tốt việc xây dựng, phát huy các giá trị văn hóa gia đình là cơ sở xây dựng gia đình văn hóa, xây dựng đất nước phồn hoa, văn minh.