Sức khỏe 13/07/2023 10:06
Các bác sĩ đã chia đái tháo đường ra làm 3 nhóm chính, gồm:
Đái tháo đường type 1: Tế bào bê-ta của tuyến tụy bị phá hủy do nguyên nhân tự miễn hoặc không rõ nguyên nhân, gây nên thiếu insulin tuyệt đối. Đái tháo đường type 1 chiếm khoảng 5-10% tổng số ca đái tháo đường. Đái tháo đường type 1 được xác định bởi sự có mặt của một trong các tự kháng thể chống lại glutamic acid decarboxylase, tyrosine protease-like molecule...
Đái tháo đường type 2: Do tế bào của cơ thể kháng với insulin, dẫn đến thiếu insulin tương đối (tức là insulin vẫn tiết ra với số lượng bình thường nhưng thiếu so với đòi hỏi của cơ thể).
Đái tháo đường thai kì: Là tình trạng rối loạn đường huyết. Đa phần đái tháo đường thai kì xảy ra ở phụ nữ mang thai tuần 24-28. Đối với mẹ, đái tháo đường thai nghén có thể gây tăng huyết áp, tiền sản giật, sản giật, hoặc đái tháo đường loại 2 sau sinh. Đối với thai nhi, đái tháo đường thai nghén có thể gây chứng khổng lồ, thai chết lưu, đẻ non, suy hô hấp, hạ glucose máu, khi lớn trẻ có thể bị béo phì hoặc đái tháo đường loại 2.
 |
| Đại tá, Tiến sĩ, Bác sĩ Nguyễn Kim Lưu tư vấn cách dùng thực phẩm bảo vệ sức khỏe cho khách hàng cao tuổi |
Trong 3 nhóm này, đái tháo đường type 2 chiếm đa số, trên 90%.
Tiêu chí chẩn đoán bệnh đái tháo đường dựa vào các chỉ số xét nghiệm như dựa vào tiêu chuẩn chẩn đoán đường huyết của WHO, IDF- 2012:
Hàm lượng glucose huyết tương khi đói = 7.0 mmol/L (=126 mg/dL), hoặc hàm lượng glucose huyết tương = 11.1 mmol/L (=200 mg/dL) lúc 2 giờ sau khi thực hiện dung nạp glucose bằng đường uống, hoặc HbA1C = 6.5% (48 mmol/mol theo tiêu chuẩn của Liên đoàn sinh hóa lâm sàng quốc tế- IFCC), hoặc
Xuất hiện những triệu chứng lâm sàng của đái tháo đường và hàm lượng glucose ở thời điểm bất kì # 11.1 mmol/L (=200 mg/dL).
Một số lưu ý khi chẩn đoán đái tháo đường type 2 đó là khi làm xét nghiệm về hàm lượng glucose huyết tương lúc đói hoặc dung nạp tăng glucose máu đường uống thì phải làm 2 lần trong 2 ngày khác nhau.
Tiêu chí chẩn đoán tiền đái tháo đường: HbA1c từ 5.7 -6.4 %.
Rối loạn glucose lúc đói với đường máu đói glucose từ 5.6-6.9 mmol/L (100-125 mg/dL).
Rối loạn dung nạp glucose đường máu 2 giờ trong nghiệm pháp dung nạp glucose G2 đo trong mức từ 7.8-11 mmol/L (140-199 mg/dL).
Tiêu chí chẩn đoán đái tháo đường thai kì có 2 cách, gồm:
Glucose máu khi đói chỉ số xét nghiệm >7.0 mmol/L. HbA1c > 6.5%.
Glucose máu ngẫu nhiên > 11.1 mmol/L.
Nếu glucose máu lúc đói < 5.1 mmol/L, đợi đến tuần thứ 24-28 của thai kì, cần làm nghiệm pháp dung nạp glucose đường uống.
Trong quý hai và ba của thai kì, A1C <6% có nguy cơ thấp nhất đối với sự phát triển bình thường của thai, sinh non và tiền sản giật. Do sự thay đổi về động học của hồng cầu trong thai kì và thay đổi sinh lí của glucose máu, mức độ HbA1C cần được theo dõi hằng tháng.
Về nhóm người có nguy cơ cao mắc bệnh tiểu đường, theo Đại tá, Tiến sĩ Nguyễn Kim Lưu - nguyên Giám đốc Trung tâm U Bướu và Y học hạt nhân cho biết, NCT là nhóm dễ mắc bệnh nhất do sức khỏe không được tốt. Khi có tuổi, mọi chức năng của cơ thể bắt đầu lão hóa, trong đó tất nhiên có cả thụ thể insulin nên khả năng mắc bệnh tiểu đường cũng cao hơn.
Ngoài NCT thì những người béo phì cũng nằm trong nhóm nguy cơ rất cao mắc bệnh đái tháo đường. Đại tá, tiến sĩ Nguyễn Kim Lưu nhấn mạnh, hiện nay đối tượng trẻ em đang trong độ tuổi học đường từ mức độ tiểu học cho đến THCS và THPT tỉ lệ béo phì rất là cao, chính vì thế đái tháo đường đang ngày càng trẻ hoá.
Ngoài ra, còn có một nhóm đối tượng khác đó chính là những người ít vận động, nhất là đối tượng dân văn phòng bởi đặc thù công việc. Đặc biệt, nhóm đối tượng nữa nằm trong nhóm nguy cơ cao mắc đái tháo đường được rất nhiều người quan tâm đó chính là phụ nữ có thai. Nguyên Giám đốc Trung tâm U Bướu và Y học hạt nhân khẳng định, hiện nay cứ 7 người phụ nữ mang thai thì có đến 2 người mắc tiểu đường, khoảng 35% - một tỉ lệ cực kì cao.
Đại tá Nguyễn Kim Lưu cho rằng, đối với những nhóm đối tượng này cần phải có sự quan tâm cũng như chế độ dinh dưỡng, luyện tập,… hợp lí, khoa học để có thể phòng ngừa nếu không thì trước sau gì cũng mắc bệnh đái tháo đường.
Tại Hội nghị khoa học về bệnh nội tiết, đái tháo đường và rối loạn chuyển hóa Việt Nam lần XI năm 2022, GS.TS Trần Hữu Dàng, Chủ tịch Hội Nội tiết - Đái tháo đường Việt Nam cho biết: Thống kê cách đây khoảng 20 năm ở Hà Nội tỉ lệ mắc đái tháo đường là 1,4%, ở TP Hồ Chí Minh là 2,5%.
Theo kết quả điều tra năm 2012, tỉ lệ đái tháo đường trên toàn quốc là 5.7%, trong đó khoảng 60% bệnh nhân chưa được chẩn đoán. Nghiên cứu mới đây nhất cho thấy tỉ lệ đái tháo đường ở Việt Nam là 7.3%. Điều đó cho thấy tỉ lệ mắc bệnh đái tháo đường đang gia tăng với tốc độ rất nhanh.
Tại Việt Nam, cùng với sự phát triển kinh tế thì mô hình bệnh tật của Việt Nam đang có sự dịch chuyển. Trong khi các bệnh lí nhiễm trùng và suy dinh dưỡng đang được kiểm soát dần thì thay vào đó là sự gia tăng mạnh của các bệnh lí không lây nhiễm như bệnh tim mạch, bệnh thận mạn, đái tháo đường,… Theo ước tính, các bệnh không lây nhiễm đang chiếm tới 77% nguyên nhân gây tử vong hiện nay.
Một điều đáng chú ý, bệnh đái tháo đường ngày càng gia tăng do lối sống ít vận động, ăn uống không hợp lí làm gia tăng béo phì, rối loạn chuyển hóa. Đặc biệt, bệnh ngày càng trẻ hóa với nhiều ca mắc đã được ghi nhận ở trẻ nhỏ từ 9-13 tuổi và thanh niên 20 đến dưới 30 tuổi.
NHÀ THUỐC LIFE CARE 163 Địa chỉ: Số 163 Nguyễn Chí Thanh, Láng Thượng, Đống Đa, Hà Nội. NHÀ THUỐC LIFE CARE 14 Địa chỉ: Số 14 Trường Chinh, Khương Thượng, Đống Đa, Hà Nội. NHÀ THUỐC LIFE CARE 59 Địa chỉ: Số 59 Phố Thái Học 1, Phường Sao Đỏ, Thành phố Chí Linh, Tỉnh Hải Dương. |
