Ðến xã Phúc Trạch, huyện Hương Khê, tìm đến vườn bưởi của bà Nguyễn Thị Chiên để tìm hiểu mô hình trồng bưởi đạt hiệu quả, mới thấu hiểu được công lao vất vả của người ươm mầm và phát triển giống bưởi Phúc Trạch tại huyện miền núi này. Nhìn những cây bưởi đã hàng chục năm tuổi mà vẫn tràn đầy sức sống, mới biết bà đã bỏ ra biết bao mồ hôi công sức để có được trang trại bưởi trù phú.

Bà Chiên bên vườn bưởi nhà mình

Đứng bên những gốc bưởi “già” và bà Chiên nhớ lại những năm tháng đầy khó khăn khi mới lập nghiệp. Bà nói: "Mới đó mà những gốc bưởi này đã 20 năm tuổi rồi. Ngày ấy, còn vất vả nhiều lắm. Là xã miền núi, nắng thì nứt đất nẻ đai, mùa mưa thì ngập lụt. Vì thế, làm lúa, làm màu cũng khó khăn lắm. Lúc đó, vợ chồng tôi cũng trăn trở mãi để tìm hướng làm ăn. Trong lúc đang bế tắc thì năm 1994, khi Nhà nước triển khai giao đất, giao rừng cho các hộ gia đình, tập thể sử dụng lâu dài vào mục đích phát triển lâm nghiệp, vợ chồng tôi đã nhận khu đồi này và quyết tâm lập nghiệp. Những năm đó, giao thông đi lại khăn, hai vợ chồng đã phải tốn biết bao công sức mới cải tạo được vùng đồi này trở thành trang trại trồng bưởi như bây giờ. Lúc đầu thì tôi kết hợp trồng keo tràm, trầm gió và một số loại cây ăn quả với chăn nuôi bò. Trong vườn nhà thì nuôi thêm gà, lợn với mục đích “lấy ngắn, nuôi dài”, vì thế cuộc sống của gia đình tôi dần được cải thiện".

Chăm sóc cây bưởi là niềm vui mỗi ngày của bà Chiên

Sau nhiều lần tìm hiểu thì đến năm 1995, vợ chồng bà Chiên bắt tay vào trồng bưởi Phúc Trạch trên đất Phúc Trạch. Cũng phải trải qua biết bao lần thất bại nhưng với ý chí kiên trì, quyết tâm và cả sự sáng tạo, bà đã dần đúc rút được nhiều kinh nghiệm và nhận thấy cây bưởi Phúc Trạch rất phù hợp với điều kiện thổ nhưỡng nơi đây. Từ đó, bà dần tìm đến các trung tâm giống cây trồng nhằm tìm giống bưởi Phúc Trạch đảm bảo chất lượng để mua về trồng. Đến tận bây giờ, bà Chiên đã khẳng định được vườn bưởi gia đình có thương hiệu đến các tỉnh thành trên cả nước.

Năm 2016, Trung tâm Khuyến nông tỉnh đã thực hiện mô hình trồng bưởi Phúc Trạch theo tiêu chuẩn VietGAP. Bà Chiên đã mạnh dạn tham gia mô hình. Là người trồng bưởi có thâm niên cộng thêm tính ham học hỏi nên khi tham gia mô hình này, bà đã nhanh chóng nắm bắt được các quy trình kỹ thuật cần chú trọng theo từng thời điểm cũng như giúp bà nắm rõ hơn đặc tính của cây bưởi, cách đầu tư, chăm sóc hợp lý để giảm chi phí đầu tư nhưng vẫn đảm bảo được hiệu quả về chất lượng và năng suất đến khi thu hoạch. Vì thế, vườn bưởi của gia đình bà Chiên năm nào cũng sinh trưởng, phát triển tốt, cho năng suất cao. Không những thế, những quả bưởi của gia đình bà luôn có mẫu mã đẹp, vị ngọt, ngon nên bán được giá thành cao hơn.

Đến nay, trang trại của gia đình bà Chiên tại xóm 2, xã Phúc Trạch đã dần mở rộng diện tích lên 8ha, ngoài 700 gốc đã cho quả, còn có 400 gốc từ 2 đến 3 năm tuổi. Năm nào, cứ gần đến mùa thu hoạch, vườn bưởi nhà bà đều được thương lái đặt hàng, ước tính, mỗi năm gia đình bà thu lợi trên một tỷ đồng từ cây bưởi.

Bưởi Phúc Trạch được bán tại số 45 đường Võ Thị Sáu, phường Trường Thi, TP Vinh, Nghệ An

Bà Chiên chia sẻ: tôi năm nay đã 63 tuổi và hơn nửa cuộc đời đã gắn bó với cây bưởi nên giờ tôi thông thuộc đặc tính của bưởi hơn hết. Bưởi Phúc Trạch là thương hiệu của cả một vùng quê nhưng hiện nay cũng nhiều nơi mạo danh thương hiệu này. Người tiêu dùng thường không phân biệt được đâu là Phúc Trạch xịn đâu là bưởi nơi khác. Với tôi, được chăm sóc cây bưởi hằng ngày để đưa ra thị trường những trái bưởi ngon, ngọt, sạch và đẹp là niềm vui bất tận của tôi.

Bà Nguyễn Thị Chiên là một trong những hộ dân có thâm niên trồng bưởi Phúc Trạch và là người đi đầu, nhạy bén trong việc áp dụng các tiến bộ kỹ thuật thâm canh vườn bưởi nên trang trại trồng bưởi của bà luôn mang lại hiệu quả cao hơn so với nhiều hộ khác trong xã. Bên cạnh chăm sóc tốt vườn bưởi gia đình, bà luôn sẵn sàng chia sẽ kinh nghiệm trồng bưởi của mình với các hộ dân xung quanh cũng như đến tham quan tại vườn. Bà Chiên là gương điển hình người cao tuổi làm kinh tế giỏi tại địa phương.