Một cuộc điều tra kín do tổ chức phúc lợi động vật toàn cầu FOUR PAWS thực hiện đã cho thấy vai trò lớn của một tuyến đường, được xem là tuyến đường chính trong việc vận chuyển và buôn bán hơn năm triệu cá thể chó và một triệu cá thể mèo mỗi năm ở Việt Nam. Báo cáo nhấn mạnh Quốc lộ 1A, nối liền hai miền Nam - Bắc là "con đường huyết mạch" dẫn đến các lò mổ, góp phần tạo điều kiện cho hoạt động buôn bán chó và mèo trái phép diễn ra khắp cả nước. Trong đó, Hà Tĩnh được cho là trung điểm của chuỗi "kinh hoàng", là nút thắt cổ chai của việc phân phối vật nuôi bị bắt trộm và buôn bán trái phép, không chỉ vi phạm luật Giao thông đường bộ mà còn đem lại nhiều rủi ro cho sức khỏe cộng đồng. Tháng 6 vừa qua, Tổ chức FOUR PAWS đã thực hiện "Hành trình yêu thương" tại ba thành phố lớn của Việt Nam nhằm nâng cao nhận thức và một lần nữa kêu gọi lệnh cấm toàn quốc đối với việc buôn bán chó và mèo để lấy thịt ở Việt Nam.

Trong hai tháng cuối năm 2022, FOUR PAWS đã tiến hành một cuộc điều tra bí mật nhằm vạch trần hoạt động buôn bán chó và mèo trái phép qua tỉnh Hà Tĩnh. Kết quả cho thấy, hầu hết các chuyến xe vận chuyển đều có dấu hiệu vi phạm các quy định hiện hành, trong đó tồn tại nhiều thiếu sót lớn trong việc thực hiện công tác kiểm tra tại các trạm kiểm dịch động vật trên quốc lộ.

Bà Ninh Thị Phương Thảo, Điều phối viên Chương trình phúc lợi cho chó và mèo, Tổ chức FOUR PAWS International tại Việt Nam, cho biết: “Trong suốt quá trình điều tra, chúng tôi đã chứng kiến sự đối xử thiếu nhân đạo đối với động vật. Chó và mèo bị nhồi nhét trong những chiếc lồng nhỏ, bị vận chuyển hàng trăm kilomét trên các xe tải và xe máy, sau đó bị lôi ra bằng kẹp sắt một cách tàn nhẫn. Khi đến nơi, chúng bị đánh đến chết bằng gậy, bị giật điện hoặc bị cắt cổ. Sau đó, các con vật được bán trực tiếp cho những người chuyên cung cấp cho các nhà hàng gần đó. Hơn thế, có rất nhiều chó mèo bị vận chuyển bất hợp pháp trong khoang hành lý của các xe khách mà hành khách có thể không hay biết”.

Hoạt động buôn bán chó mèo bất hợp pháp với số lượng lớn không được báo cáo

Thông thường, chỉ có các xe tải chở động vật phải dừng lại tại các trạm kiểm dịch để kiểm tra giấy tờ. Chính vì thế, những kẻ buôn bán chó mèo đã sử dụng phương tiện giao thông như xe khách để tránh bị phát hiện. Thông thường, Cảnh sát Giao thông sẽ không dừng xe khách kiểm tra trừ khi họ biết trước về hành vi vận chuyển động vật trái phép.

“Báo cáo ghi nhận một trường hợp có hơn 150 cá thể chó và mèo bị nhồi nhét vào khoang hành lý của một xe khách liên tỉnh mà hành khách không hề biết về sự hiện diện của chúng. Khi bị phát hiện, hai phần ba số chó mèo gần như đã chết, khả năng cao do bị ngạt thở khi bị nhốt chung trong khoang hành lý của xe khách. Việc buôn bán này diễn ra rất lộ liễu. Các điều tra viên đã ghi nhận nhiều trường hợp xe tải chở động vật không dừng lại hoặc không bị kiểm tra tại các trạm kiểm dịch, trong khi theo Luật Thú y năm 2015 và các quy định liên quan, điều này là bắt buộc." bà Thảo cho biết.

Nạn trộm cắp vật nuôi và khía cạnh về sức khỏe cộng đồng

Việc vận chuyển số lượng lớn động vật (có nghi ngờ chưa được tiêm phòng) trong điều kiện khắc nghiệt và mất vệ sinh đang làm tăng nguy cơ truyền bệnh từ động vật sang người, vì chó và mèo bị nhiễm bệnh có thể lây lan cho các động vật khác, thậm chí cho cả người buôn bán và người tiêu thụ.

Bà Thảo nhận định: “Cần tăng cường hơn nữa công tác thực thi luật Giao thông đường bộ và kiểm dịch động vật bởi việc kiểm soát vận chuyển buôn bán chó và mèo hiện nay chưa thực sự hiệu quả.” Bên cạnh đó, buôn bán thịt chó mèo cũng thúc đẩy hành vi trộm cắp thú cưng trở nên phổ biến hơn, là trải nghiệm đau thương đối với động vật và chủ sở hữu của chúng. Vì vậy, việc sớm ban hành quy định giải quyết hoạt động buôn bán chó và mèo để lấy thịt là cách nhanh chóng và hiệu quả nhất để ngăn chặn hàng triệu cá thể khỏi sự tàn ác này”.

Bối cảnh

Mỗi năm, hơn sáu triệu cá thể chó và mèo bị giết thịt dã man ở Việt Nam. Cuộc khảo sát được FOUR PAWS thực hiện vào đầu năm 2021 trên cả nước cho thấy, phần lớn người dân Việt Nam muốn chính phủ hành động, với 91% người được hỏi cho rằng việc buôn bán này nên bị cấm hoặc không khuyến khích. Bên cạnh đó, khi được hỏi liệu họ có ủng hộ lệnh cấm buôn bán thịt chó và mèo hay không, 88% người trả lời cho biết họ hoàn toàn ủng hộ. 95% người tham gia phỏng vấn cũng cho rằng việc tiêu thụ thịt chó và mèo không phải là một phần của văn hóa Việt Nam.

Lần đầu tiên, FOUR PAWS tiết lộ ​​những thước phim độc quyền về thực trạng buôn bán chó và mèo trong bộ phim tài liệu mang tên “Đường đến lò mổ”. Bộ phim tài liệu “gây sốc” phản ánh chân thực hành trình đáng thương của những con vật từ khi bị bắt đến khi bị giết thịt.