Trong lịch sử, Yên Tử luôn là một trong những trung tâm Phật giáo của cả nước với những kiến trúc cổ được xây dựng qua nhiều thời kì, dưới các triều đại Trần, Lê, Nguyễn. Những giá trị lịch sử - văn hóa đặc biệt của khu di tích đã đưa Yên Tử trở thành một chốn thiêng trong đời sống tinh thần của người Việt. Tháng 3/1974, Bộ Văn hóa ban hành Quyết định số 15 VH/QĐ xếp hạng Khu Di tích và Danh thắng Yên Tử là Di tích Lịch sử, Văn hóa cấp Quốc gia. Ngày 27/9/2012, Thủ tướng Chính phủ ban hành Quyết định số 1419/QĐ-TTg, xếp hạng Di tích lịch sử và Danh lam thắng cảnh Yên Tử là Di tích Quốc gia đặc biệt .

Tổng Bí thư Nguyễn Phú Trọng về làm việc tại Quảng Ninh và thăm Khu di tích và Rừng quốc gia Yên Tử ngày 6/4/2022.

Ban Quản lý và Rừng Quốc gia Yên Tử được thành lập tháng 9/1992. Trải qua các thời kỳ, những khó khăn, vất vả và thiếu thốn thốn trong những năm đầu mới thành lập, song hành với nó là sự năng động, sáng tạo, vượt khó vươn lên để hoàn thành nhiệm vụ, tập thể cán bộ, nhân viên của Ban đã làm tốt công tác tham mưu với Cấp ủy, chính quyền và các cơ quan chức năng các cấp, trong công tác quản lý, bảo tồn, tôn tạo và phát huy giá trị Di sản quốc gia đặc biệt “Danh thắng và Rừng quốc gia Yên Tử”. Theo đó mỗi năm, Yên Tử thu hút hàng triệu lượt du khách hành hương về chiêm bái, lễ Phật.

Ông Lê Tiến Dũng, Trưởng Ban Quản lý di tích và Rừng Quốc gia Yên Tử cho biết: Chỉ tính riêng trong 2 năm 2018 và 2019, Yên Tử đã đón tiếp trên 2 triệu lượt khách, trong đó có 401.908 lượt khách khách nước ngoài. Do dịch bệnh Covid-19, hai năm 2020 -2021 phải đóng cửa để phòng chống dịch. Xuân Nhâm Dần 2022, khu di tích Yên Tử được phép mở cửa đón khác trở lại. Để hoàn thành tốt nhiệm vụ cán bộ, viên chức, người lao động trong cơ quan đã quán triệt và thực hiện có hiệu quả chủ đề công tác năm 2022 của UBND thành phố Uông Bí là;“Thích ứng an toàn, linh hoạt, kiểm soát hiệu quả dịch bệnh Covid - 19, giữ vững đà tăng trưởng của thành phố”...

Du khách hành hương trên đường Tùng gần ngàn năm tuổi.

Lãnh đạo Ban đã đôn đốc, kiểm tra các khu, điểm du lịch, di tích, các cơ sở kinh doanh dịch vụ tại các điểm di tích, triển khai phương án tổ chức các hoạt động đón khách dịp trước, trong và sau Tết Nguyên đán Nhâm Dần phù hợp với diễn biến tình hình dịch bệnh Covid-19. Tuyên truyền về việc thu phí tham quan khu danh lam thắng cảnh Yên Tử theo Nghị quyết số 51/2021/NQ-HĐND, ngày 9/12/2021 của HĐND tỉnh Quảng Ninh "Về việc ban hành một số chính sách hỗ trợ kích cầu du lịch tỉnh Quảng Ninh năm 2022". Vận động các hộ kinh doanh thực hiện nghiêm túc các quy định về quản lý, hoạt động kinh doanh dịch vụ tại Yên Tử; thực hiện các quy định về điều kiện an toàn vệ sinh thực phẩm, trong cung cấp dịch vụ ăn uống; các quy định trong hoạt động văn hóa, kinh doanh dịch vụ văn hóa, du lịch. Phối hợp với Công ty CP Phát triển Tùng Lâm, Đội Quản lý thị trường số 6 tổ chức kiểm tra, kiểm soát về vệ sinh an toàn thực phẩm cũng như việc thực hiện cam kết các mặt hàng kinh doanh dịch vụ trong khu di tích Yên Tử như: việc niêm yết giá bán hàng hóa, bán hàng hóa có nguồn gốc xuất sứ rõ ràng, đảm bảo an toàn vệ sinh thực phẩm… kịp thời xử lý khi có các hiện tượng vi phạm nội quy của Khu di tích cũng như quy định của pháp luật.

Để đảm bảo an toàn cho khách thập phương, hành hương về Yên Tử an toàn thuận lợi, Ban quản lý di tích và rừng quốc gia Yên Tử đã ký kết quy chế phối hợp với công an thành phố, Công ty CP Phát triển Tùng Lâm, UBND xã Thượng Yên Công, phường Phương Đông triển khai kế hoạch đảm bảo an ninh trật tư, an toàn giao thông, phòng chống cháy nổ, ùn tắc giao thông trên toàn tuyến Yên Tử. Ngoài ra Ban phối hợp với các thành viên Ban tổ chức Hội Xuân bố trí phân công lực lượng y tế tại các điểm khu vực chùa Hoa Yên, khu vực bảo tượng Phật hoàng Trần Nhân Tông tại An Kỳ Sinh - Chùa Đồng trong việc sơ cấp cứu kịp thời các tình huống xẩy ra, đảm bảo an toàn cho nhân dân và du khách. Ban cùng với Công ty CP Phát triển Tùng Lâm thường xuyên nhắc nhở du khách về hành hương lễ Phật thực hiện nghiêm túc quy định 5K tại tất cả các điểm chùa, bến xe, các nhà ga, hệ thống các cabin cáp treo, nơi ở và làm việc của cán bộ, công nhân viên các đơn vị, các nhà hàng kinh doanh tại Khu di tích, tăng cường công tác vệ sinh môi trường trên toàn tuyến tham quan.

Du khách xếp hàng lên cáp treo.

Tại các nơi thờ tự; Ban đã phân công cán bộ thu gom hương, tiền lễ, cấp thẻ quản lý người chấp tác, giúp việc tại các Chùa, hướng dẫn du khách thập phương hành lễ đảm bảo quy định không vi phạm. Bố trí lực lượng thường trực 24h/24h tại các điểm chùa, di tích đảm bảo an toàn cho du khách và di tích đặc biệt là trong công tác phòng chống cháy nổ. Theo đó mọi hoạt động về tôn giáo, tín ngưỡng tại khu di tích Yên Tử đều được du khách thực hiện đúng theo nội quy, quy định của nhà nước, không có hiện tượng mê tín dị đoan, cầu đồng xóc thẻ, bói toán, tuyên truyền tà đạo.

Du khách thập phương chiêm bái, lễ Phật tại chùa Đồng Yên Tử.

Qua tổng hợp của Ban quản lý di tích và rừng quốc gia Yên Tử , tính từ ngày 01/1/2022 đến ngày 15/4/2022 lượng khách hành hương về Yên Tử trên 160.000 người, doanh thu từ việc bán vé tham quan đạt hơn 3 tỷ đồng.

Công tác quản lý, bảo vệ rừng tiếp tục tăng cường đảm bảo an toàn cho 2.783ha rừng đặc dụng. Đặc biệt, trước dịp tết Ngyên đán Nhâm Dần Ban đã tăng cường lực lượng tuần tra canh gác 24/24h ngăn chặn không để người dân vào rừng khai thác cây, chặt cành mai vàng Yên Tử, cây hoa chuông, phong lan và các loại cây cảnh trái phép.

Cán bộ Ban Quản lý di tích và Rừng Quốc gia Yên Tử tuần tra bảo vệ rừng.

Ngoài việc quản lý, bảo tồn, tôn tạo và phát huy giá trị Di sản, những năm qua cán bộ, viên chức, người lao động Ban Quản lý di tích và rừng quốc gia Yên Tử đã tiếp, đón chu đáo và an toàn nhiều đoàn khách là của Trung ương và quốc tế, các nhà khoa học trong và ngoài nước đến thăm làm việc, nghiên cứu về Yên Tử.

Được biết, tháng 5/2022, Đại hội Thể thao Đông Nam Á lần thứ 31 (SEA Games 31) được tổ chức tại Việt Nam, tỉnh Quảng Ninh là nơi đăng cai tổ chức 7/40 môn thi đấu tại SEA Games, nhiều thứ hai sau thành phố Hà Nội. Khu nghỉ dưỡng Legacy Yên Tử được chọn là nơi thi đấu môn Cờ tướng. Theo thông báo của ban tổ chức SEA Games, giải đấu sẽ diễn ra tại Legacy Yên Tử từ ngày 14 đến ngày 20 tháng 5 năm 2022 với số người tham gia 139 người, trong đó; trọng tài quốc tế 6 người, trọng tài Việt Nam 32 người, Ban tổ chức 14 người, vận động viên 70 người, huấn luyện viên 17 người.

Để phục vụ cho việc tổ chức sự kiện, từ nhiều tháng nay Ban Quản lý Di tích và Rừng Quốc gia Yên Tử đã có sự chuẩn bị chu đáo về cơ sở vật chất trên các tuyến thăm quan, đồng thời phối hợp chặt chẽ với Công ty CP phát triển Tùng Lâm làm tốt công tác đón, tiếp khách, bố trí, hướng dẫn các đoàn đến Yên Tử thi đấu thể thao cũng như tham quan danh thắng đảm bảo an toàn, thân thiện, tất cả cho một mục tiêu “Vì một Đông Nam Á mạnh mẽ hơn”.