...Sự gặp gỡ về ý tưởng

Dự án “Cải tiến xe lăn bổ trợ dụng cụ phục hồi chức năng” của nhóm tác giả Trương Văn An, Phan Quỳnh Trang - học sinh lớp 8 Trường THCS Trà Lân, huyện Con Cuông, tỉnh Nghệ An là 1 trong 9 dự án đoạt giải Nhất cuộc thi Sáng tạo KHKT dành cho học sinh trung học tỉnh Nghệ An. Vinh dự hơn, dự án còn được lựa chọn dự cấp quốc gia vào tháng 3/2019, vì được đánh giá rất cao về tính ứng dụng.

Sản phẩm được ấp ủ từ những ý tưởng sơ khai lúc hai em An và Trang đến thăm mẹ của thầy Phan Sĩ Việt. Bà bị tai biến khoảng 15 năm trước, phải di chuyển bằng xe lăn. Lúc bà ra hiệu mỏi lưng, thầy Việt đang bận nên nhờ An lấy gối lót tựa lưng. Làm xong việc, An chợt hỏi: “Xe lăn này sao không có cái tựa lưng thầy nhỉ”? Cả mấy thầy trò cùng nhìn vào chiếc xe lăn và ý tưởng cải tiến xuất hiện từ đó.

Nhóm tác giả dự án “Cải tiến xe lăn bổ trợ dụng cụ phục hồi chức năng” và các thầy, cô giáo chụp ảnh lưu niệm sau cuộc thi cấp tỉnh.

Trương Văn An có bố và mẹ là giáo viên THCS, bố qua đời khi An lên 8, em trai mới 8 tháng tuổi, một mình mẹ phải chăm lo mọi việc. Dù hoàn cảnh khó khăn nhưng An vẫn cố gắng vươn lên, trở thành học sinh giỏi môn Vật lí. Phan Quỳnh Trang là nữ sinh có năng khiếu môn tiếng Anh và luôn ấp ủ mơ ước sáng tạo ra một sản phẩm bổ trợ học tiếng Anh cho người khuyết tật. Thầy giáo Phan Sĩ Việt dạy Toán - Lý tại Trường THCS Trà Lân, nhiều năm liền là giáo viên dạy giỏi cấp huyện, tỉnh. Suốt 15 năm chăm sóc mẹ bị tai biến, thầy Việt hiểu hết sự vất vả của những gia đình có người không còn khả năng đi lại, phải di chuyển bằng xe lăn. Vì vậy, khi nghe An đặt câu hỏi và Trang chia sẻ niềm mơ ước đang ấp ủ, thì dự án “Cải tiến xe lăn bổ trợ dụng cụ phục hồi chức năng” hình thành.

Bệnh nhân là người thẩm định trước tiên

Khoảng 8 tháng trước, vào mỗi buổi chiều, người dân trong vùng thường thấy 3 thầy trò ngồi bên chiếc xe lăn, hết tháo ra lại lắp vào, rồi đến bãi thu mua phế liệu tìm những bộ phận, chi tiết phù hợp để cải tiến. Mỗi khi xong việc dạy - học trên lớp, thầy trò lại gặp nhau trao đổi, thảo luận. Đầu tiên chỉ là cải tiến cái tựa lưng trên xe lăn cho người bệnh. Qua thử nghiệm, các ý tưởng mới tiếp tục xuất hiện, từ đó nhiều chức năng bổ trợ, phục hồi khác được hình thành. Để thực nghiệm, thầy Việt nhờ mẹ mình ngồi lên xe và đánh giá hiệu quả của từng bộ phận được cải tiến.

Lần đầu, mẹ thầy Việt khẽ lắc đầu, tay chỉ vào bàn đạp ra hiệu vì phải với xa, nên chân hay bị tuột. Rồi bà chỉ vào cái tựa lưng ra hiệu tấm ván gỗ ghép nên gây đau, nghĩa là chưa đạt mong muốn của ba thầy trò. Không nản lòng, dưới sự hướng dẫn của thầy Việt, hai học trò tiếp tục nghiên cứu, thay đổi bàn đạp chân có khớp kéo dài - ngắn để phù hợp với chiều cao của mỗi bệnh nhân. Đồng thời, gắn một đôi dép cao su có quai vào bàn đạp để cố định bàn chân và giúp người bệnh đỡ đau khi tập luyện hay di chuyển. Tấm tựa lưng nguyên khối cũng được thay thế bằng nhiều thanh gỗ nhỏ gắn vào nhau, vừa có tác dụng mát-xa lưng cho người bệnh, lại ít gây đau khi di chuyển.

Lần này, mẹ thầy Việt lại ngồi vào xe lăn để thẩm định, thầy trò hồi hộp chờ đợi. Ngồi lên một lúc, bà nở nụ cười, đôi mắt rạng ngời niềm vui. Điều ấy nói lên rằng sản phẩm đã hoàn thiện và được bệnh nhân ưng ý.

Tại cuộc thi Sáng tạo khoa học kĩ thuật dành cho học sinh bậc THCS huyện Con Cuông năm học 2018 - 2019 sản phẩm của Trương Văn An và Phan Quỳnh Trang đoạt giải Nhất. Tiếp đến là giải Nhất cuộc thi Sáng tạo KHKT dành cho học sinh trung học cấp tỉnh và được lựa chọn dự thi cấp quốc gia.

Dự án được Ban giám khảo đánh giá là mang tính nhân văn cao, góp phần chia sẻ khó khăn đối với bệnh nhân bị di chứng tai biến mạch máu não, tai nạn, rủi ro. Đồng thời, có tính khả thi khi áp dụng vào thực tiễn, giá thành rẻ và chi phí thấp.

Phạm Thắng - Bá Hậu