Các nội dung nhận được sự quan tâm của đại biểu Quốc hội là việc bảo đảm chất lượng dạy và học, tiếp tục thực hiện đổi mới căn bản giáo dục và đào tạo trong điều kiện dịch Covid-19; Công tác dạy và học trực tuyến bảo đảm hiệu quả, công bằng trong việc tiếp cận các điều kiện giáo dục, học tập giữa học sinh các vùng miền; Việc thu hẹp khoảng cách về giáo dục giữa thành thị và nông thôn, đặc biệt là vùng sâu, vùng xa, vùng đồng bào dân tộc thiểu số và miền núi; Công tác an toàn trường học, y tế học đường để học sinh, sinh viên có thể trở lại trường học; phương án tổ chức kỳ thi Trung học phổ thông quốc gia trong bối cảnh dịch bệnh.

Hơn 1,8 triệu học sinh không có thiết bị học trực tuyến.

Phát biểu trước phiên chất vấn, Bộ trưởng Nguyễn Kim Sơn khái quát tóm tắt tình hình chung trong gần 2 năm qua đại dịch Covid-19 đã làm đảo lộn và tàn phá tất cả các lĩnh vực của đời sống. Trong đó, giáo dục và đào tạo là lĩnh vực chịu ảnh hưởng rất nặng nề, kế hoạch năm học bị đứt đoạn, chương trình và nội dung giáo dục phải thay đổi theo hướng chỉ còn phần cốt lõi.

Với thực trạng, gần 20 triệu học sinh, sinh viên không được tới trường trong một thời gian rất dài, trên 70.000 sinh viên không thể ra trường đúng hạn đã ảnh hưởng tới việc cung cấp nguồn nhân lực; việc học tập trực tuyến, học qua truyền hình trong điều kiện hạ tầng còn rất nhiều khó khăn, thiếu thốn đã gây ra nhiều hệ lụy và ảnh hưởng tiêu cực: học sinh căng thửng, mệt mỏi, thầy cô cực nhọc và áp lực, phụ huynh bức xúc, xã hội lo lắng,...

Bộ trưởng Nguyễn Kim Sơn trả lời chất vấn sáng ngày 11/11.

Trả lời câu hỏi của các đại biểu về dạy học trực tuyến, Bộ trưởng Nguyễn Kim Sơn cho biết, chúng ta có kinh nghiệm và sự chuẩn bị trong đợt dịch trước 2019-2020, nhưng bước vào 2021, quy mô tính chất thời gian của việc học trực tuyến chưa từng có tiền lệ nên không tránh khỏi nhiều thách thức. Đảng, Nhà nước, Chính phủ rất quan tâm để chuyển đổi số quốc gia, phát triển hạ tầng, nhưng mức độ cũng còn khó khăn. Hiện có 1,8 triệu học sinh không có thiết bị để học trực tuyến.

"Có được cái điện thoại trong hoàn cảnh nào đó cũng tốt, có gia đình 2-3 anh chị em có 1 điện thoại để học. Đây là việc bất đắc dĩ để ứng phó. Đây là vấn đề cấp bách, các địa phương cần sắm thêm trang thiết bị cho nhà trường và học sinh. Ở những vùng khó khăn, thời gian qua lại được học trực tiếp nhiều như ở vùng trung du miền núi phía Bắc. Tháng 11 này, Bộ sẽ hỗ trợ trên 50.000 máy tính được phân phối đến các nơi”, Bộ trưởng Sơn cam kết.

Nêu lên giải pháp củng cố chất lượng trong nhóm học sinh sẽ quay trở lại trường học, Bộ trưởng Sơn cho biết sẽ căn cứ vào các nội dung chương trình cốt lõi thì nhà trường sẽ củng cố kiến thức dựa theo cốt lõi đó sẽ mở rộng. Khi học sinh đã quay trở lại trường học trực tiếp thì cũng không bỏ việc học các bài giảng trên truyền hình và công cụ dạy học trực tuyến nếu đã có. Tránh tình trạng cực đoan đến lớp rồi thì bỏ hết, phải dùng những cái đó làm công cụ hỗ trợ.

Khi các em quay lại trường học, các giáo viên có trách nhiệm phải làm các đánh giá để xem các em học sinh trong lớp mức độ đến đâu để phân ra các nhóm tùy theo khả năng của từng em. Trong một lớp khi quay trở lại học tập sẽ không còn là một lớp đồng đều như các lớp học trực tiếp từ đầu trước kia nữa. Có cháu thiết bị tốt, bố mẹ kèm tốt thì có thể tốt hơn, nhưng các cháu thiết bị phập phù, bố mẹ bận rộn quá có thể kém hơn. Cho nên lúc này việc triển khai các biện pháp hỗ trợ theo nhóm, theo từng em cụ thể, tăng cường các bài vào lúc này, việc triển khai phương pháp dạy học theo hướng cá thể hóa là một phương pháp rất phù hợp cho các lớp có nhiều trình độ.

Như vậy, cần một giải pháp rất tổng thể về phương diện chuyên môn, hỗ trợ về chuyên môn, về phương diện tăng cường trang thiết bị, về phương diện tư vấn tâm lý, hỗ trợ cần một giải pháp tổng thể. Nhưng trong đó, Bộ Giáo dục đặc biệt lưu ý đến sự hỗ trợ của giáo viên cho các em có sự chênh lệch về kiến thức và kỹ năng sau một thời gian dài học trực tuyến.

Việc học trực tuyến có những thách thức ảnh hưởng đến chất lượng. Do đó, yêu cầu khi các em quay trở lại trường, đừng đánh giá các em đã tiếp thu những gì, không căng thẳng quá. Trước tiên, cho các em làm quen lại môi trường, học cách phòng chống dịch, lấy lại tinh thần thư thái, chứ không nhồi nhét ngay, Bộ trưởng Sơn chia sẻ.

Về thực trạng thiếu giáo viên mà đại biểu Nguyễn Công Hoàng nêu, Bộ trưởng Sơn cho rằng, đây là vấn đề lớn, tổng số cả nước thiếu trên 94.000 giáo viên, tỷ lệ hơn 1/3 giáo viên mầm non. Một trong những lý do là chúng ta phổ cập mẫu giáo 5 tuổi.

Năm 2019, Bộ GD&ĐT và Nội vụ trình, đã phê duyệt tuyển hơn 20.000 giáo viên khu vực có nhu cầu cao. Tháng vừa rồi, 2 bộ đã làm việc và trình cấp thẩm quyền, trình thêm hơn 27.000 giáo viên để giải quyết một phần tình trạng thiếu giáo viên. Việc này hai bộ đã phối hợp rất chặt chẽ theo chức năng, nhiệm vụ của mình và luôn luôn có sự trao đổi, đề xuất và tìm ra các giải pháp, không phải việc thừa thiếu hai bộ đẩy lỗi cho nhau.

Tài liệu đưa vào nhà trường chuẩn mực, khoa học

Trả lời 2 vấn đề đại biểu Đoàn Thị Hảo (Thái Nguyên) quan tâm về tỷ lệ trẻ em dân tộc thiểu số dưới 3 tuổi đến lớp chỉ đạt 21,2%. Tỷ lệ học sinh dân tộc thiểu số đi học đúng độ tuổi cấp trung học phổ thông là 47%. Vẫn còn 19% người dân tộc thiểu số từ 15 tuổi trở lên chưa đọc thông viết thạo tiếng Việt - Bộ trưởng Nguyễn Kim Sơn cho đây là một chùm giải pháp để phát triển giáo dục, đào tạo các khu vực miền núi và đồng bào các dân tộc, trong đó nhiều giải pháp phải cần được tính đến.

Đại biểu Đoàn Thị Hảo nêu câu hỏi dành cho Bộ trưởng Nguyễn Kim Sơn sáng ngày 11/11

Trong đó việc khiến cho nhiều trẻ em mẫu giáo bỏ học, đó là khi chúng ta có một vài chính sách thay đổi việc hỗ trợ bữa ăn trưa cho học sinh. Hiện nay đối tượng hưởng theo 116, khi mà một số xã nông thôn, miền núi bỗng được công nhận là chuẩn nông thôn mới thì tự nhiên lại mất phần trợ cấp rất quan trọng 596.000. Một trong những giải pháp để duy trì cho các xã khó khăn tiếp tục được hưởng bữa ăn trưa này và cần phải xem xét hỗ trợ nhiều hơn nữa để có thể đưa các cháu các lớp mẫu giáo đến trường nhiều hơn.

Đây là đối tượng rất khó xã hội hóa ở các khu vực miền núi và khu vực đồng bào dân tộc, cho nên Nhà nước, Chính phủ cần phải quan tâm đầu tư hơn về mặt cơ sở vật chất, có cơ sở vật chất thì các cháu mới đến trường được. Vừa qua chúng ta thực hiện phổ cập giáo dục mẫu giáo 5 tuổi cho nên một số nơi số lớp dành cho các cháu 3-4 tuổi dồn hết cho các cháu 5 tuổi, thành ra các cháu 3-4 tuổi lại thiếu. Một trong 3 chương trình mục tiêu quốc gia là chương trình phát triển kinh tế - xã hội đồng bào dân tộc thiểu số cũng có một phần dành cho phần cơ sở vật chất này nhưng cần phải lưu ý hơn nữa.

Liên quan thực nghiệm trong biên soạn sách giáo khoa (SGK) mà nhiều đại biểu quan tâm, theo Bộ trưởng Nguyễn Kim Sơn, SGK chúng ta đang biên soạn và sử dụng để triển khai giáo dục phổ thông 2018; so với SGK cũ trước đây có sự khác nhau về tính chất, cách thức sử dụng. SGK bây giờ được xem là học liệu, căn cứ để xã hội hóa, mới triển khai nhiều bộ khác nhau. Quan điểm của Bộ GD&ĐT là bất kỳ tài liệu nào dù được dùng đưa vào nhà trường phải đảm bảo chuẩn mực, tính khoa học. Chủ trương cố gắng có sản phẩm SGK tốt nhất, việc thực nghiệm sách thì quá trình triển khai xem giáo viên sử dụng như nào, triển khai ra sao. Bộ sẽ xem xét trước khi ký ban hành.

Hậu quả do dịch bệnh gây ra để lại lâu dài và sự khắc phục không phải một sớm một chiều, ngành giáo dục đã triển khai đánh giá ảnh hưởng của dịch bệnh, bước đầu có những con số, chỉ số về tác động tiêu cực, có những tác động đã nhìn thấy nhưng vẫn có những vấn đề ảnh hưởng lâu dài chưa đo, đếm được đặc biệt là những chỗ hổng về kiến thức, tác động về tâm lý, tinh thần,.. của học sinh.

Các vấn đề chất vấn hôm nay sẽ giúp ngành giáo dục và đào tạo thấy rõ hơn những việc cần làm để ngành làm tốt hơn nhiệm vụ vinh quang được Đảng, Nhà nước và Nhân dân giao phó, Bộ trưởng Nguyễn Kim Sơn khắng định.