Kì 50: Bệnh phù bạch huyết

1. Bệnh phù bạch huyết là gì?

Mặc dù nhiều người chưa bao giờ nghe nói về tình trạng này, nhưng phù bạch huyết là nguyên nhân phổ biến gây phù chân hoặc cánh tay do tích tụ quá nhiều dịch bạch huyết. Gần 1 triệu người Mỹ bị ảnh hưởng bởi căn bệnh này và số người trên toàn thế giới mắc chứng bệnh này có thể sớm lên tới con số 100 triệu. Tình trạng sưng do phù bạch huyết thường không gây đau đớn, nhưng có thể gây ra cảm giác nặng nề, khó chịu và hạn chế khả năng vận động tay hoặc chân, làm tăng nguy cơ mắc một số bệnh nhiễm trùng hoặc gây đau đớn do sưng tấy nghiêm trọng cánh tay hoặc chân.

2. Nguyên nhân gây bệnh phù bạch huyết

Có ba loại mạch máu trong cơ thể đó là:

Động mạch cung cấp oxy và máu giàu chất dinh dưỡng từ tim đến các mô và cơ quan của cơ thể.

Tĩnh mạch đưa máu trở lại tim để được phổi tái oxy.

Các mạch bạch huyết là một loại mạch máu thứ ba mang chất lỏng từ các mô và cơ quan của cơ thể trở lại tĩnh mạch. Các mạch bạch huyết là những ống dài, có thành mỏng tạo thành một mạng lưới rất phức tạp ở tay và chân.

Hệ thống bạch huyết là một phần của hệ thống miễn dịch giúp di chuyển chất lỏng trong cơ thể, tiếp nhận chất thải, vi khuẩn và vi rút. Các hạch bạch huyết lọc chất thải và thải nó ra khỏi cơ thể.

Chất lỏng bạch huyết được đẩy qua các mạch bạch huyết bằng cách co cơ khi thực hiện các công việc trong ngày và các máy bơm nhỏ trong thành mạch bạch huyết.

Khi có vấn đề gì xảy ra, chất lỏng sẽ tích tụ lại trong mô. Thông thường là do các hạch bạch huyết bị tổn thương. Đôi khi do các mạch bạch huyết bị tắc nghẽn. Nhưng phù bạch huyết cũng có thể xảy ra mà không có lí do rõ ràng.

Nhiều thứ có thể làm tổn thương mạch bạch huyết và gây phù bạch huyết, bao gồm ung thư và điều trị ung thư, chẳng hạn như phẫu thuật hoặc xạ trị, nhiễm trùng, các thủ tục phẫu thuật khác và một số chấn thương nhất định.

Trong một số trường hợp, phù bạch huyết là một tình trạng di truyền có ngay từ khi mới sinh hoặc phát triển trong những năm đầu đời hoặc tuổi dậy thì. Trong những trường hợp di truyền này, thường có một thành viên trong gia đình cũng bị phù bạch huyết. Trong trường hợp này, hệ thống bạch huyết không phát triển đúng cách.

Tại Hoa Kỳ, điều trị ung thư vú, bao gồm phẫu thuật và xạ trị là một trong những nguyên nhân phổ biến nhất gây ra phù bạch huyết. Tuy nhiên, nguyên nhân phổ biến nhất của phù bạch huyết trên toàn thế giới là một loại nhiễm trùng nhất định được gọi là bệnh giun chỉ.

Các nguyên nhân phổ biến nhất của bệnh phù bạch huyết bao gồm:

Ung thư: Nếu tế bào ung thư chặn các mạch bạch huyết có thể dẫn đến phù bạch huyết. Ví dụ, một khối u phát triển gần một hạch bạch huyết hoặc mạch bạch huyết có thể to ra đủ để chặn dòng chảy của chất lỏng bạch huyết.

Xạ trị ung thư: Bức xạ có thể gây ra sẹo và viêm các hạch bạch huyết hoặc mạch bạch huyết.

Phẫu thuật: Trong phẫu thuật ung thư, các hạch bạch huyết thường được loại bỏ để xem bệnh đã lan rộng chưa. Tuy nhiên, điều này không phải lúc nào cũng dẫn đến phù bạch huyết.

Kí sinh trùng: Ở các nước đang phát triển ở vùng nhiệt đới, nguyên nhân phổ biến nhất của bệnh phù bạch huyết là nhiễm giun chỉ làm tắc các hạch bạch huyết.

Các yếu tố có thể làm tăng nguy cơ phát triển phù bạch huyết bao gồm:

Tuổi lớn hơn.

Thừa cân hoặc béo phì.

Thấp khớp hoặc viêm khớp vảy nến.

3. Các biến chứng của bệnh phù bạch huyết

Các biến chứng của bệnh phù bạch huyết có thể bao gồm:

Nhiễm trùng da (viêm mô tế bào): Chất lỏng bị mắc kẹt tạo ra môi trường thuận lợi cho vi trùng phát triển và vết thương nhỏ nhất ở tay hoặc chân có thể là điểm xâm nhập của nhiễm trùng. Da bị ảnh hưởng sưng và đỏ, thường đau và ấm khi chạm vào. Bác sĩ có thể kê đơn thuốc kháng sinh để bạn có thể bắt đầu dùng thuốc ngay lập tức.

Nhiễm trùng huyết: Viêm mô tế bào không được điều trị có thể lây lan vào máu và gây ra nhiễm trùng huyết - một tình trạng có thể đe dọa tính mạng xảy ra khi phản ứng của cơ thể với nhiễm trùng làm tổn thương các mô của chính nó. Nhiễm trùng huyết cần được điều trị y tế khẩn cấp.

Rò rỉ dịch bạch huyết qua da: Với tình trạng sưng tấy nghiêm trọng, dịch bạch huyết có thể chảy ra qua các vết vỡ nhỏ trên da hoặc gây phồng rộp.

Dày da: Ở một số người bị phù bạch huyết rất nặng, da của chi bị ảnh hưởng có thể dày lên và cứng lại, giống da voi.

Ung thư: Một dạng ung thư mô mềm hiếm gặp có thể là hậu quả của các trường hợp nghiêm trọng nhất là phù bạch huyết không được điều trị. Một số loại ung thư có thể phát triển đó là ung thư da và ung thư hạch bạch huyết, tuy nhiên trường hợp này rất hiếm gặp.