Nhà đầu tư quay lại với thị trường trái phiếu doanh nghiệp

Trong báo cáo mới cập nhật đầu tháng 10, Công ty Chứng khoán VNDirect cho biết trong quý 3, toàn thị trường có 88 đợt phát hành trái phiếu doanh nghiệp trong nước với tổng giá trị phát hành khoảng 100.163 tỷ đồng - gấp gần 3 lần so với quý 2 và gấp 1,5 lần cùng kỳ năm trước.

Con số trên cho thấy, nhà đầu tư đã quay lại với thị trường trái phiếu doanh nghiệp. Như vậy là, sau hoạt động tổng lực hành động vì thị trường trái phiếu của cơ quan chức năng, doanh nghiệp phát hành, doanh nghiệp tư vấn phát hành, ngân hàng, bảo đảm, đơn vị xếp hạng…thì niềm tin của nhà đầu tư đã quay trở lại.

Xét về cơ cấu, giá trị trái phiếu phát hành riêng lẻ của nhóm ngân hàng trong quý 3 đạt 47.224 tỷ đồng, chiếm tỷ trọng 53%. Quy định về tỷ lệ vốn huy động ngắn hạn cho vay trung dài hạn tối đa của các ngân hàng phải giảm về mức 30 - 34% có hiệu lực từ ngày 1/10 là một trong những nguyên nhân chính khiến cho hoạt động phát hành riêng lẻ của nhóm này tăng mạnh.

Sự bất ngờ trên thị trường trái phiếu có lẽ đến từ nhóm doanh nghiệp bất động sản. Sau gần 2 năm tốt xấu bị đánh đồng, nhà đầu tư bắt đầu bình tĩnh hơn để nhìn nhận bức tranh về tài chính của từng doanh nghiệp. Nhờ đó, nhóm doanh nghiệp bất động sản bất ngờ thu hút được nguồn vốn mới để tiếp tục triển khai những dự án dang dở hoặc thu xếp lại nguồn vốn cấu trúc lại hoạt động kinh doanh. Thống kê cho thấy, nhóm doanh nghiệp bất động sản xếp thứ 2 về giá trị phát hành riêng lẻ trong quý 3, đạt 29.593 tỷ đồng (tỷ trọng 33%).

Tính chung sau 9 tháng, tổng giá trị trái phiếu doanh nghiệp phát hành toàn thị trường ghi nhận khoảng 167.983 tỷ đồng - giảm 33% so với cùng kỳ năm trước trong đó giá trị các đợt phát hành riêng lẻ đạt 147.180 tỷ đồng. Tuy vẫn giảm so với con số cùng kỳ năm trước nhưng sau nhiều quý liên tục giảm sâu, các con số thống kê đang cho thấy ánh sáng đã xuất hiện cuối đường hầm của thị trường trái phiếu.

Trái phiếu tốt sẽ được lựa chọn

Theo thống kê từ TCBS – Doanh nghiệp tư vấn phát hành trái phiếu lớn nhất thị trường chứng khoán Việt Nam, trong thời gian qua, số lượng nhà đầu tư quan tâm đến kênh đầu tư trái phiếu tăng mạnh. Cuối quý 3/2023, doanh thu kinh doanh nguồn vốn và phân phối trái phiếu tại TCBS tăng trưởng ấn tượng 134% so với quý liền trước và 118% so với cùng kỳ năm ngoái.

Cùng với đó, hệ thống thỏa thuận trái phiếu iConnect của TCBS đang có hơn 77.700 khách hàng tham gia, trung bình mỗi ngày có hơn 12.000 lượt truy cập. Sự quan tâm trái phiếu của nhà đầu tư cũng thể hiện ở con số 16.000 tỷ đồng khối lượng trái phiếu giao dịch trên iConnect lũy kế 9 tháng đầu năm 2023.

Nguồn: Báo cáo tình hình thị trường TPDN TCBS

Theo nhận định từ phía TCBS, sự quan tâm này của nhà đầu tư đối với kênh trái phiếu là dễ hiểu. Trái phiếu doanh nghiệp thực tế là một kênh đầu tư an toàn với lợi nhuận hấp dẫn. Nếu so với sự biến động thất thường trên thị trường chứng khoán và mức lãi suất huy động thấp hiện nay, trái phiếu doanh nghiệp là lựa chọn của nhiều người đặc biệt là những nhà đầu tư mong muốn có thu nhập ổn định, không quá rủi ro và không mất quá nhiều thời gian tìm hiểu, giao dịch.

Tuy vậy, theo TCBS, sau “cơn địa chấn” trái phiếu của năm 2021, 2022, hiện nay, nhà đầu tư lựa chọn hết sức kỹ càng. Đối với nhà đầu tư, trái phiếu an toàn cao là điều quan trọng bậc nhất nên dù lãi suất của một số mã trái phiếu do TCBS tư vấn phát hành thấp hơn khoảng 0,5-1% so với thị trường họ vẫn chọn mua. Đa phần nhà đầu tư yêu chuộng doanh nghiệp phát hành có lịch sử trả trái tức, gốc trái phiếu đều đặn trong quá khứ và có tình hình tài chính tốt.

Cũng nhờ xu hướng này của nhà đầu tư, TCBS hiện là một điểm đến tin cậy của giới đầu tư bởi từ trước đến nay, toàn bộ doanh nghiệp mà TCBS tư vấn phát hành, môi giới trái phiếu đều thanh toán đúng hạn. Với tỷ lệ thanh toán đúng hạn năm 2022, 9 tháng 2023 lên đến 100%, trái phiếu do TCBS tư vấn phát hành, đầu mối phân phối là những trái phiếu tốt.

Ở góc nhìn pháp luật, Luật sư Nguyễn Thanh Hà – Chủ tịch HĐQT công ty luật SBLaw nhận định, Nghị định số 08/2023/NĐ-CP vừa được Chính phủ ban hành đã vá rất nhiều lỗ hổng trên thị trường trái phiếu. Nghị định được ví như “liều thuốc bổ trợ lực” kịp thời trong bối cảnh thị trường bất động sản, thị trường trái phiếu đang đối mặt với nhiều hiểu nhầm của nhà đầu tư hiện nay. Tuy nhiên, để phát triển thị trường trái phiếu doanh nghiệp an toàn, lành mạnh thì từng chủ thể tham gia trên thị trường cần tuân thủ theo đúng quy định của pháp luật.

Luật sư Hà nhấn mạnh thêm, doanh nghiệp còn dư nợ trái phiếu cam kết chịu trách nhiệm đến cùng đối với nghĩa vụ nợ trái phiếu, chủ động minh bạch thông tin tình hình tài chính, khả năng trả nợ sẽ đảm bảo uy tín trên thị trường.

Đối với luận điểm này, TCBS cho biết với tư cách là đơn vị tư vấn phát hành, đơn vị phân phối trái phiếu, công ty đã thường xuyên làm việc với đơn vị phát hành để phối hợp công bố thông tin đầy đủ nhất đến nhà đầu tư. Không chỉ vậy, để nhà đầu tư an tâm, có 1 điểm lớn mà TCBS làm được thời gian qua đó là phối hợp với ngân hàng Techcombank ra mắt sản phẩm trái phiếu đặc biệt được Techcombank bảo lãnh thanh toán cho nhà đầu tư nếu doanh nghiệp phát hành không thực thi được nghĩa vụ đúng hạn.