Ngoài ra, Thanh tra Bộ Xây dựng đã có văn bản hướng dẫn thanh tra 58 Sở Xây dựng các tỉnh, thành phố tự thực hiện và lựa chọn thanh tra một số dự án lớn mang tính đại diện.

Trao đổi với phóng viên, ông Nguyễn Ngọc Tuấn, Chánh Thanh tra Bộ Xây dựng cho biết, sau khi triển khai thanh tra theo chuyên đề tại 5 tỉnh, thành phố, gồm: Đà Nẵng, Long An, Hải Phòng, Bình Dương, Bà Rịa-Vũng Tàu, về 2 nội dung, dành quỹ đất 20% để phát triển nhà ở xã hội và công tác quản lý sử dụng kinh phí bảo trì chung cư của 19 chủ đầu tư, nhà đầu tư cho kết quả như sau:

Về việc thực hiện dành quỹ đất 20% để phát triển nhà ở xã hội

Có 3 vấn đề các tỉnh, thành phố làm được, đó là: UBND các tỉnh cơ bản đã triển khai thực hiện các cơ chế chính sách về nhà ở, trong đó đã xây dựng Đề án “Chương trình phát triển nhà giai đoạn năm 2020, tầm nhìn đến năm 2030”.

Việc phát triển nhà ở xã hội cho người thu nhập thấp, công nhân trong các khu công nghiệp đã được quan tâm thực hiện.

Chỉ đạo điều tra, khảo sát, tổng hợp nhu cầu để xây dựng, điều chỉnh và lập, ban hành các chương trình, kế hoạch phát triển nhà ở, trong đó có NƠXH cho công nhân, người lao động làm việc tại khu công nghiệp hằng năm, trung hạn và dài hạn trên địa bàn.

(Theo quy định của Luật Nhà ở năm 2014 và các văn bản hướng dẫn thi hành, Quyết định số 2127/QĐ-TTg ngày 30/11/2011 của Thủ tướng Chính phủ về phê duyệt Chiến lược phát triển nhà ở quốc gia đến năm 2020 và tầm nhìn đến năm 2030).

Ông Nguyễn Ngọc Tuấn, Chánh Thanh tra Bộ Xây dựng

Bên cạnh những việc đã làm được, Thanh tra Bộ cũng đã nêu ra một số tồn tại, hạn chế, kiến nghị cấp có thẩm quyền, chủ đầu tư, nhà đầu tư có biện pháp khắc phục, xử lý, như: Một số tỉnh còn chậm xây dựng Chương trình phát triển nhà ở và tổ chức lập, phê duyệt Kế hoạch phát triển nhà ở 5 năm và hằng năm theo quy định.

Qua kiểm tra một số dự án trên địa bàn đã yêu cầu xác định rõ quỹ đất để phát triển NƠXH trong đồ án quy hoạch đô thị, cụ thể tại các các đồ án quy hoạch chi tiết xây dựng phải bổ sung đối với diện tích đất dành cho phát triển NOXH còn thiếu khoảng 20,6 ha.

Cần tiếp tục tổ chức, chỉ đạo việc điều tra, khảo sát, tổng hợp nhu cầu để xây dựng, điều chỉnh chương trình, kế hoạch, chỉ tiêu đầu tư xây dựng NƠXH. Chỉ đạo các cơ quan chức năng xác định cụ thể vị trí, địa điểm, quy mô diện tích đất của từng dự án xây dựng nhà ở xã hội, đồng bộ về hệ thống hạ tầng kỹ thuật và hạ tầng xã hội để phát triển NƠXH.

Việc lập và phê duyệt quy hoạch xây dựng khu công nghiệp cần bố trí diện tích ở đất phù hợp để xây dựng nhà lưu trú công nhân; đảm bảo đồng bộ hệ thống hạ tầng kỹ thuật, hạ tầng xã hội thiết yếu về giao thông, y tế, giáo dục, văn hóa của các khu nhà ở, tạo chỗ ở ổn định, nâng cao đời sống để công nhân an tâm lao động sản xuất, góp phần an sinh xã hội.

Tập trung chỉ đạo thực hiện các nhiệm vụ đã được nêu tại các văn bản chỉ đạo của Thủ tướng Chính phủ và Bộ Xây dựng như: Chỉ thị số 03/CT-TTg ngày 25/01/2017 về đẩy mạnh phát triển và quản lý nhà ở xã hội (trong đó quan tâm là nhà ở cho công nhân); Văn bản số 3822/BXD-QLN ngày 17/9/2021 về giải pháp thúc đẩy phát triển nhà ở cho công nhân khu công nghiệp.

Giao cho các cơ quan chức năng của tỉnh rà soát lại nghĩa vụ tài chính đối với các Chủ đầu tư thực hiện nghĩa vụ nhà ở xã hội theo hình thức nộp bằng tiền khi Nghị định số 49/2021/NĐ-CP ngày 01/4/2021 của Chính phủ có hiệu lực.

Liên quan việc thực hiện dành quỹ đất 20% để phát triển nhà ở xã hội, Thanh tra Bộ Xây dựng đã kiến nghị kiểm điểm đối với 52 tập thể 18 cá nhân để xảy ra các vi phạm, tồn tại.

Về việc quản lý, sử dụng kinh phí bảo trì nhà chung cư

Nhìn chung, 5 tỉnh đã thực hiện tốt công tác chỉ đạo của Bộ Xây dựng, các quy định của pháp luật, như: Ngày 15/9/2021, Bộ Xây dựng đã ban hành Chỉ thị số 02/CT-BXD về việc tăng cường công tác quản lý, sử dụng kinh phí bảo trì phần sở hữu chung nhà ở chung cư.

Sau khi Chỉ thị số 02/CT-BXD được ban hành công tác quản lý, sử dụng kinh phí bảo trì phần sở hữu chung nhà ở chung cư trên địa bàn các tỉnh đã từng bước đi vào nề nếp; tình trạng đơn khiếu nại, căng băng rôn khẩu hiệu tại các khu chung cư đã giảm rõ rệt, góp phần bảo đảm trật tự, an toàn xã hội; cải thiện điều kiện ở và xây dựng nếp sống văn minh cho cư dân tại các đô thị; UBND các tỉnh đã quan tâm ban hành các văn bản chỉ đạo yêu cầu các Sở, ban, ngành, UBND các cấp, Chủ đầu tư; các Ban Quản trị nhà chung cư và các chủ sở hữu nhà chung cư trên địa bàn tỉnh thực hiện Chỉ thị số 02/CT-BXD; Chủ đầu tư đã cơ bản thực hiện công tác quản lý, sử dụng kinh phí bảo trì phần sở hữu chung nhà chung cư theo các quy định của pháp luật về nhà ở.

Tuy nhiên, qua thanh tra đối với 19 chủ đầu tư, nhà đầu tư và Ban quản trị nhà chung cư. Thanh tra Bộ đã hướng dẫn, chỉ ra nhiều vi phạm, tồn tại; đề nghị UBND nhân dân các cấp tăng cường hơn nữa việc chỉ đạo kiểm tra công tác quản lý, sử dụng nhà chung cư; Thanh tra Bộ đã xử phạt vi phạm hành chính đối với 12 /19 chủ đầu tư, với số tiền 13,3 tỷ đồng (trung bình 1,1 tỷ đồng/ chủ đầu tư) và yêu cầu các chủ đầu tư khi đủ điều kiện theo quy định thì phải tổ chức hoặc đề nghị Ủy ban nhân dân cấp xã tổ chức hội nghị nhà chung cư lần đầu; Thống nhất với Ban quản trị về phần diện tích, thiết bị thuộc sở hữu chung của nhà chung cư theo quy định của Luật Nhà ở để bàn giao quỹ bảo trì chung cư; Bàn giao đầy đủ hồ sơ nhà chung cư cho ban quản trị...; Buộc 10/12 Chủ đầu tư phải mở và gửi vào tài khoản kinh phí bảo trì số tiền 254,1 tỷ đồng (trung bình 25,4 tỷ đồng/chủ đầu tư); Buộc 6 chủ đầu tư quyết toán và bàn giao kinh phí bảo trì cho 6 Ban quản trị số tiền 513,8 tỷ đồng, trung bình đã chuyển 85,6 tỷ đồng/ ban quản trị (bao gồm cả % phần diện tích chủ đầu tư giữ lại); Kiến nghị kiểm điểm đối với 19 tập thể 14 cá nhân để xảy ra các vi phạm, tồn tại.