Thực tế hiện nay, hàng hóa đang lưu thông trên thị trường Việt Nam vẫn có sự mập mờ về nhãn mác. Nhiều loại hàng gia công hay hàng tiểu ngạch chất lượng kém nhưng vẫn được đánh tráo với tên gọi "hàng Việt Nam chất lượng cao" hay gắn mác "made in Việt Nam" để đánh lừa người tiêu dùng. Để xảy ra tình trạng này là do nhiều nguyên nhân, tuy nhiên, cũng có một phần trách nhiệm của nhà quản lý.

Vì vậy, mới đây, tại dự thảo Tờ trình, Bộ Công thương đưa ra các quy định mới nhằm thiết lập cơ chế ngăn ngừa, phòng chống gian lận thương mại, bảo vệ sản xuất trong nước và bảo vệ lợi ích của người tiêu dùng.

Cụ thể, Bộ Công thương nhận định: "Cho tới nay, Việt Nam đã ban hành nhiều quy định về xuất xứ hàng hóa, trong đó có việc như thế nào thì một sản phẩm được coi là có xuất xứ Việt Nam. Tuy nhiên, các quy định này mới chỉ áp dụng cho hàng xuất khẩu và hàng nhập khẩu, giúp hàng hóa được hưởng ưu đãi thuế nhập khẩu theo cam kết tại các hiệp định thương mại tự do hoặc phục vụ các mục tiêu khác của quản lý ngoại thương. Với hàng hóa sản xuất trong nước, bao gồm cả hàng hóa sản xuất từ nguyên liệu nhập khẩu và sau đólưu thông trong nước, hiện chưa có quy định như thế nào thì được thể hiện "Sản phẩm của Việt Nam" hay "Sản xuất tại Việt Nam".

Sắp thay đổi quy định về hàng hóa "made in Việt Nam". Ảnh minh họa

Việc thiếu vắng các quy định về cách xác định như thế nào là "Sản phẩm của Việt Nam" hay "Sản xuất tại Việt Nam" đã khiến nhiều tổ chức và cá nhân lúng túng khi muốn ghi chính xác nước xuất xứ hay nguồn gốc trên nhãn sản phẩm, hàng hóa lưu thông trong nước theo quy định của Nghị định 43/2017/NĐ-CP về nhãn hàng hóa. Mặt khác, một số mặt hàng dù chỉ trải qua các công đoạn gia công, lắp ráp, chế biến đơn giản tại Việt Nam nhưng cũng gắn nhãn "Sản xuất tại Việt Nam" khiến người tiêu dùng bức xúc nhưng các cơ quan chức năng lại không có căn cứ để phân xử".

Nhằm giải quyết vấn đề trên, Bộ Công thương dự kiến đưa ra quy định: Các trường hợp được phép thể hiện là sản phẩm, hàng hóa của Việt Nam và cách thể hiện như sau: Hàng hóa có xuất xứ thuần túy Việt Nam; Hàng hoá được sản xuất tại Việt Nam từ toàn bộ nguyên liệu có xuất xứ Việt Nam; Hàng hóa có xuất xứ không thuần túy hoặc không được sản xuất tại Việt Nam từ toàn bộ nguyên liệu có xuất xứ Việt Nam nhưng trải qua công đoạn gia công, chế biến cuối cùng tại Việt Nam làm thay đổi cơ bản tính chất của hàng hóa. Đối với các hàng hoá có công đoạn gia công, chế biến đơn giản thì sẽ được coi là không có nguồn gốc Việt Nam.

Nghị định mới dự kiến cũng sẽ loại bỏ cụm từ "Made in Vietnam" mà tùy thuộc vào quá trình sản xuất, gia công, chế biến, tổ chức, cá nhân có thể lựa chọn và chỉ sử dụng một trong các cụm sau: Sản xuất tại Việt Nam; Chế tạo tại Việt Nam; Nước sản xuất: Việt Nam; Xuất xứ: Việt Nam; Sản xuất bởi: Việt Nam.

Trường hợp không chắc chắn về xuất xứ Việt Nam, tổ chức, cá nhân có thể lựa chọn thể hiện cụm từ mô tả công đoạn gia công, chế biến chính diễn ra tại Việt Nam, chẳng hạn (nhưng không giới hạn) như: Thiết kế tại Việt Nam; Thiết kế bởi [Tên Công ty/Tập đoàn]; Lắp ráp tại Việt Nam; Hoàn tất tại Việt Nam; Lắp ráp bởi [Tên Công ty/Tập đoàn]; Chế biến bởi [Tên Công ty/Tập đoàn]; Sản phẩm của [Tên Công ty/Tập đoàn]; Đóng gói và dán nhãn bởi [Tên Công ty/Tập đoàn].