Bộ trưởng cho biết, thời gian qua, cơ quan quản lí thuế có nhiều nỗ lực thu hồi nợ đọng thuế, số tiền tăng dần năm sau cao hơn năm trước. Tuy nhiên, tình hình nợ đọng thuế vẫn còn cao, tính đến ngày 31/12/2018 là 81.618 tỉ đồng, tăng 4% so với cùng kì năm 2017, trong đó tiền thuế nợ không có khả năng thu là 41.387 tỉ đồng, chiếm 50,7%. Số nợ do cơ quan thuế quản lí là 76.328 tỉ đồng, tiền thuế nợ không còn khả năng thu hồi của người nộp thuế đã chết, mất tích, mất năng lực hành vi dân sự, liên quan đến trách nhiệm hình sự, tự giải thể, phá sản, ngừng, nghỉ và bỏ địa chỉ kinh doanh là 37.572 tỉ đồng. Số nợ Hải quan quản lí là 5.289 tỉ đồng, không còn khả năng thu là 3.815 tỉ đồng... Từ tình hình trên, cần thiết phải xây dựng Nghị quyết của Quốc hội về xử lí tiền thuế nợ của người nộp thuế không còn khả năng nộp ngân sách Nhà nước. Qua đó, tạo cơ chế pháp lí xử lí dứt điểm tiền thuế nợ, tiền phạt chậm nộp, tiền chậm nộp tồn tại lâu năm không còn khả năng thu của các đối tượng này.

Bộ trưởng Bộ Tài chính Đinh Tiến Dũng giải trình sự cần thiết xây dựng Nghị quyết của Quốc hội về xử lí tiền thuế nợ của người nộp thuế không còn khả năng nộp ngân sách Nhà nước.

Dự thảo Nghị quyết quy định 4 nguyên tắc xử lí nợ bao gồm: Bảo đảm tuân thủ quy định pháp luật, đúng đối tượng, đúng thẩm quyền và điều kiện hồ sơ, quy trình, thủ tục; công khai, minh bạch, bảo đảm việc kiểm tra, giám sát của các cơ quan có thẩm quyền và người dân; tháo gỡ khó khăn cho người nộp thuế, phòng ngừa và ngăn chặn việc lợi dụng chính sách để trục lợi và cố tình chây ỳ, nợ thuế; các trường hợp đã được xóa tiền phạt chậm nộp, tiền chậm nộp, nếu phát hiện không đúng quy định hoặc quay lại sản xuất, kinh doanh hay thành lập cơ sở sản xuất, kinh doanh mới thì phải hủy quyết định xóa nợ và nộp vào ngân sách khoản nợ đã được xóa.

Đối tượng xử lí nợ gồm 7 nhóm đối tượng: Người nộp thuế là người đã chết, bị Tòa án tuyên bố là đã chết, mất tích hoặc mất năng lực hành vi dân sự; người nộp thuế có quyết định giải thể gửi cơ quan quản lí thuế, cơ quan đăng kí kinh doanh, chưa hoàn thành thủ tục giải thể; người nộp thuế đã nộp đơn yêu cầu mở thủ tục phá sản hoặc bị người có quyền, nghĩa vụ liên quan nộp đơn yêu cầu mở thủ tục phá sản theo quy định của pháp luật về phá sản; người nộp thuế không còn hoạt động kinh doanh tại địa chỉ kinh doanh đã đăng kí với cơ quan đăng kí kinh doanh và cơ quan quản lí thuế; người nộp thuế đã bị cơ quan quản lí thuế có văn bản đề nghị cơ quan có thẩm quyền hoặc đã bị cơ quan có thẩm quyền thu hồi giấy chứng nhận đăng kí kinh doanh; người nộp thuế bị thiệt hại vật chất do gặp thiên tai, thảm họa, dịch bệnh, hoả hoạn, tai nạn bất ngờ hoặc trường hợp bất khả kháng khác; người nộp thuế cung ứng hàng hoá, dịch vụ được thanh toán trực tiếp bằng nguồn vốn ngân sách nhà nước, bao gồm cả nhà thầu phụ nhưng chưa được thanh toán...

Thời gian Nghị quyết có hiệu lực thi hành kể từ ngày 1/1/2020 và thực hiện trong thời hạn 3 năm kể từ ngày có hiệu lực thi hành.

Thẩm tra nội dung Dự thảo, Uỷ ban Tài chính - Ngân sách của Quốc hội nhất trí về sự cần thiết ban hành Nghị quyết. Tuy nhiên, đề nghị Chính phủ rà soát lại việc xóa nợ tiền phạt chậm nộp, tiền chậm nộp đối với các đối tượng không tuân thủ theo quy định của pháp luật. Cân nhắc, làm rõ việc xử lí tiền nợ thuế đối với các doanh nghiệp Nhà nước, vì đó là pháp nhân do Nhà nước làm đại diện chủ sở hữu và đang trong tiến trình cổ phần hóa, sắp xếp lại, nên việc khoanh nợ, xóa nợ tiền thuế cần được xử lí trong quá trình cổ phần hóa doanh nghiệp.

UBTVQH đồng ý trình nội dung xoá nợ thuế để Quốc hội xem xét tại kì họp thứ 8 (tháng 10/2019), yêu cầu Chính phủ làm rõ trách nhiệm của các đối tượng liên quan đến tình trạng để nợ thuế thời gian qua.