Đoàn viên, sinh viên Trường Đại học Sư phạm Hà Nội hưởng ứng phong trào Ba sẵn sàng tại Lễ phát động ngày 30/4/1964. Ảnh: Sưu tầm

Đoàn viên thanh niên tham gia công tác ở cả địa phương nơi cư trú và ở trường học, do vậy có rất nhiều việc để làm. Ở nhà trường, ngoài nhiệm vụ chính là học tập, chúng tôi còn tham gia các đợt lao động giúp dân cắt lúa chống úng, đào mương chống hạn cho lúa và hoa màu, còn ở địa phương, ngoài tham gia lao động sản xuất trong các Hợp tác xã nông nghiệp, đoàn viên thanh niên là lực lượng xung kích trong phòng chống thiên tai bão lũ và chiến tranh phá hoại của máy bay Mỹ. Đoàn viên thanh niên là lực lượng nòng cốt của dân quân du kích địa phương, ban ngày lao động sản xuất ở hợp tác xã, buổi tối lại tham gia tập luyện quân sự và đeo sọt đất trên vai để tập luyện hành quân đêm. Tôi được kết nạp vào Đoàn thanh niên Cộng sản Hồ Chí Minh khi đang là học sinh lớp 9 (hệ 10 năm) trường cấp 3 Gia Viễn, tỉnh Ninh Bình (cả huyện mới có một trường cấp 3),. Ngày vào Đoàn, cảm xúc của tôi thật khó tả và không khỏi lo lắng làm sao học thật tốt, làm tốt nhiệm vụ của người Đoàn viên.

Trong lớp học của tôi có gần chục bạn được kết nạp vào Đoàn và nhập ngũ vào Nam đánh Mỹ, còn tôi, đang học năm cuối chương trình phổ thông (lớp 10), cũng nhập ngũ (tháng 4/1968) và cùng đơn vị hành quân vào chiến trường miền Đông Nam bộ. Trong thời gian chống chiến tranh phá hoại của máy bay Mỹ, tôi nhớ nhất đợt thanh niên toàn huyện tập trung đắp đoạn đê xung yếu gần cầu Gián Khẩu, trên Quốc lộ 1, một trong những trọng điểm bị máy bay Mỹ thường xuyên bắn phá. Bữa đó là đêm 30 Tết Mậu Thân 1968, thanh niên chúng tôi đã mang quang gánh, cuốc xẻng đi bộ từ địa điểm tập trung của xã đến nơi làm việc khoảng 20 km, khi đến nơi làm việc đã thấy hàng ngàn thanh niên từ các xã trong huyện cũng có mặt, mỗi xã được giao đào đắp một quãng đường đê. Trên công trường xây dựng còn có lãnh đạo của tỉnh, huyện và các xã cùng tham gia. Lực lượng thanh niên trong huyện đã hoàn thành tu bổ tuyến đê xung yếu trong thời gian Mỹ tuyên bố ngừng ném bom bắn phá miền Bắc 3 ngày Tết.

Hồi đó, Thanh niên có phong trào“ 3 sẵn sàng”: Sẵn sàng chiến đấu và chiến đấu dũng cảm; Sẵn sàng gia nhập lực lượng vũ trang và Sẵn sàng đi bất cứ nơi đâu, làm bất cứ điều gì mà Tổ Quốc cần, Phụ nữ có phong trào“ 3 đảm đang”: Đảm đang sản xuất và công tác thay thế cho nam giới đi chiến đấu; Đảm đang công việc gia đình khuyến khích chồng con yên tâm chiến đấu và Đảm nhiệm phục vụ chiến đấu. Phụ nữ tham gia lực lượng dân quân du kích trực tiếp chiến đấu với máy bay, tàu chiến của Mỹ đến bắn phá miền Bắc xã hội chủ nghĩa. Năm 1965, hàng trăm nữ thanh niên quê tôi đã tình nguyện vào Trường Sơn tham gia lực lượng thanh niên xung phong mở đường 20 Quyết Thắng, trong các đơn vị thông tin liên lạc, hậu cần, quân y, quân nhu, quân giới ...của quân đội cũng có sự góp sức của nữ thanh niên.

Phong trào “Thanh niên 3 sẵn sàng, Phụ nữ 3 đảm đang” đã thắp sáng tinh thần cách mạng của đoàn viên thanh niên, sẳn sàng lên đường bảo vệ Tổ quốc, trong đó hàng triệu đoàn viên thanh niên đã lên đường nhập ngũ vào Nam chiến đấu, là mốc son trong lịch sử Việt Nam.