Dù tuổi cao nhưng NCT thị trấn Thanh Lãng vẫn cùng con cháu phát triển nghề mộc

“Mộc Tứ Xã, ngõa Hương Canh” (Tứ Xã là bốn làng gồm Xuân Lan, Yên Lan, Hợp Lễ, Minh Lương - nổi tiếng về nghề chạm gỗ, thuộc thị trấn Thanh Lãng, huyện Bình Xuyên, Vĩnh Phúc).

Theo câu phương ngôn trên, chúng tôi tìm về thăm làng mộc Thanh Lãng vào một ngày giữa tháng 3, ấn tượng ban đầu là không khí làng nghề ở đây càng thêm sôi động; những cơ sở sản xuất đồ mộc luôn nhịp nhàng tiếng máy xẻ gỗ, tiếng đục đẽo “lốc cốc”; trên các con đường, ô tô tấp nập ra vào vận chuyển hàng lên xe để kịp giao hàng cho khách hàng.

Ông Nguyễn Hữu Hải, Chủ tịch Hội NCT thị trấn Thanh Lãng cho biết, nghề mộc Thanh Lãng ra đời và phát triển hàng trăm năm nay. Mấy chục năm trước, sản phẩm mộc ở Thanh Lãng khá đơn điệu, đơn giản chỉ đáp ứng nhu cầu tiêu dùng của người dân địa phương với giá rẻ.

Theo ông Hải, chính vì thế mà đời sống người dân rất khó khăn, bà con phải bám chặt ruộng đồng hay phiêu bạt khắp nơi làm đủ mọi nghề để sinh sống. Vào những năm 80-90 của thế kỷ trước, khi đất nước bước vào thời kỳ đổi mới, những người thợ mộc Thanh Lãng vô cùng chật vật vì thiếu thị trường, thiếu việc làm.

Để tồn tại, người dân làm mộc đã cùng nhau thành lập những tổ hợp sản xuất mộc; đồng thời, tích cực đầu tư máy móc, phát triển ngành nghề, tìm kiếm thị trường, cải tiến mẫu mã nâng cao chất lượng sản phẩm….

Nhờ đó, sản phẩm mộc ở Thanh Lãng không những đẹp về kiểu dáng, mẫu mã mà còn đạt đến đỉnh cao về kỹ thuật, mỹ thuật, ngày càng khẳng định được thương hiệu trên thị trường trong và ngoài nước.

Không ít gia đình NCT nói riêng, người làm mộc ở Thanh Lãng nói chung đã mở xưởng, mua trang bị máy móc hiện đại lên tới cả tỷ đồng để phát triển sản xuất nghề truyền thống. Hiệu quả kinh tế từ nghề mộc truyền thống đã và đang góp phần làm thay đổi diện mạo địa phương. Hiện thu nhập bình quân đầu người ở thị trấn đạt trên 52 triệu đồng/người/năm.

Ông Nguyễn Công Xuyến, 78 tuổi, ở thị trấn Thanh Lãng vẫn làm nghề mộc

Ông Nguyễn Công Xuyến (78 tuổi) ở thị trấn Thanh Lãng đã hơn 60 năm gắn bó với nghề mộc truyền thống chia sẻ: “Gia đình tôi 3 đời làm nghề này rồi, năm 14 tuổi tôi cũng đã tập tành theo nghề. Lúc đầu làm cũng vì mưu sinh nhưng sau này mê lúc nào không hay, ngày nào mà không đụng tới gỗ là tôi cảm thấy thiếu thiếu, không chịu nổi…”.

Gia đình ông Trịnh Văn Công thừa hưởng “lửa nghề” từ ông cha, gắn bó với gỗ, với đục, với bào từ khi còn rất nhỏ, chứng kiến biết bao thăng trầm đổi thay của làng nghề… Nhờ sự kiên trì, bền bỉ gắn bó với nghề truyền thống, mỗi năm gia đình ông thu lợi nhuận từ 700 - 800 triệu đồng, tạo việc làm thường xuyên cho 2 lao động với mức thu nhập từ 8-10 triệu đồng/người/tháng.

Ông Công cho biết: Nghề mộc ở đây là nghề “cha truyền con nối”. Từ xa xưa, những bàn tay tài hoa của người thợ làm nghề mộc Thanh Lãng đã từng có mặt khắp trong Nam, ngoài Bắc với những công trình nhà cửa, đình chùa, miếu mạo được chạm khắc điêu luyện, tinh xảo, thế nên nghề mộc và sản phẩm mộc vẫn sống cho tới bây giờ...

"Để làm ra được một bộ sản phẩm gỗ mỹ nghệ chất lượng cao, đòi hỏi từ người thiết kế mẫu đến người thực hiện phải có óc thẩm mỹ, tài hoa, kết hợp với kinh nghiệm được tích lũy nhiều năm của người thợ lành nghề", ông Công bộc bạch.

Nghề mộc ở Thanh Lãng hiện đang sản xuất các mặt hàng như: Làm nhà, tủ chè, bàn ghế, sập, gụ, tràng kỷ, án gian, lục bình, tranh chân dung, hình chim thú, rồng, phượng… Nhờ sự nhạy bén, linh hoạt để thay đổi hướng tiếp cận với khách hàng nên trải qua hàng trăm, nghề mộc ở Thanh Lãng ngày càng khẳng định được chỗ đứng vững chắc, góp phần phát triển làng nghề truyền thống của địa phương.

Nghề mộc ở Thanh Lãng giúp người dân có cuộc sống ấm no

Các sản phẩm ở đây vừa đa dạng về mẫu mã, kiểu dáng, giá cả hợp lý lại đảm bảo chất lượng… Đến nay, toàn thị trấn hiện có gần 250 hộ chủ xưởng mộc, với hơn 2.000 lao động làm nghề mộc; 16 doanh nghiệp hoạt động lĩnh vực ngành nghề. Năm 2022, tổng thu nhập từ ngành nghề trên địa bàn đạt trên 158 tỷ đồng. Trong đó có nhiều NCT trực tiếp tham gia lao động sản xuất, cùng con cháu làm giàu chính đáng trên mảnh đất quê mình.

Các loại gỗ được sử dụng để sản xuất tại làng nghề Thanh Lãng gồm nhiều chủng loại, từ gỗ rừng trồng nhập khẩu như: lim, gõ đỏ, hương, trắc, cẩm, xoan đào, gỗ rừng trồng trong nước, keo, quế, mỡ, trẩu đến gỗ rừng tự nhiên nhập khẩu (tần bì, dẻ gai, sồi) và ván công nghiệp.

Theo thời gian, thị trường ngày càng đặt ra những yêu cầu khắt khe hơn nhất là trong bối cảnh đất nước đẩy mạnh quá trình toàn cầu hóa, hội nhập sâu rộng với khu vực và thế giới. Các thế hệ trên mảnh đất Thanh Lãng vẫn đang nỗ lực ngày đêm để giữ lửa nghề truyền thống, áp dụng các phương pháp mới để nâng cao giá trị sản phẩm, góp phần khẳng định “cái chất” riêng của thương hiệu làng nghề mộc Thanh Lãng.