Mùa tỏi buồn ở Lý Sơn
Xã hội 28/02/2023 10:27
Xứ tỏi mênh mông
Nằm cách đất liền gần 18 hải lí, đảo Lý Sơn (Quảng Ngãi), vùng đất nổi tiếng với nghề trồng tỏi. Giữa trời, biển bao la, cây tỏi nhỏ bé vẫn mạnh mẽ vươn lên từ cát trắng. Ngoài nghề đi biển, cây tỏi là nguồn sống, nguồn thu nhập của người dân Lí Sơn chân chất, thật thà sống nơi đầu sóng ngọn gió, chịu bao khắc nghiệt của thiên nhiên.
Để làm nên thương hiệu “Tỏi Lý Sơn” là cả một quá trình lao động vất vả của bao thế hệ ở Lý Sơn. Giữa cái nắng biển chan hòa, việc trồng tỏi nơi đây cũng chẳng mấy dễ dàng như ở trong đất liền. Tỏi không dễ trồng, nhưng cũng chẳng kén đất, chẳng kén tay người trồng. Những ruộng tỏi ở đây cứ lớn lên như cái lẽ phải thế, để không phụ công người trồng. Và đổi lại, tỏi được bà con chăm bón hết sức cẩn thận. Nguồn nước dùng để phục vụ việc trồng trọt được lấy từ những giếng nước lợ dưới lòng đất ở độ sâu 9 đến 10m. Cục Sở hữu trí tuệ, Bộ Khoa học và Công nghệ đã cấp chứng nhận Chỉ dẫn địa lí cho tỏi Lý Sơn.
Người dân Lý Sơn thu hoạch tỏi. |
Huyện đảo Lý Sơn có tổng diện tích khoảng 550ha nông nghiệp, mỗi năm trồng một vụ hành, một vụ tỏi xen canh với các loại cây ngắn ngày khác. Những ruộng tỏi vào mùa thu hoạch với chao chát tiếng gió biển, í ới tiếng người gọi nhau, rầm rì những tiếng đất trở mình mới thấy người dân đất đảo này cần mẫn đến mức nào. Nhưng vụ tỏi năm nay thất thu khiến người trồng tỏi không khỏi lo lắng.
Trong nỗi buồn cát trắng
Những ngày này, nông dân Lý Sơn đang bước vào thu hoạch vụ tỏi Đông Xuân. Năm nay, thời tiết bất lợi, sâu bệnh tấn công khiến hàng trăm ha tỏi bị hư hỏng, dự báo mất từ 70 - 90% sản lượng tỏi. Những năm trước, trung bình mỗi sào thu hoạch từ 500 đến 700 kg tỏi, nhưng năm nay chỉ thu được vài chục kg. Không những thế, tỏi củ nhỏ và bị bung lớp lụa bán không được. Thậm chí có nhiều ruộng tỏi bị mất trắng.
Trên những ruộng tỏi, không khó để bắt gặp những khuôn mặt buồn rười rượi của những người nông dân ngày đêm “một nắng hai sương” với cây tỏi nhưng rốt cuộc lâm vào nợ nần. Bà Nguyễn Thị Thúy, ở thôn Tây, xã An Hải cho biết, từ tháng 10 tới trước Tết Nguyên đán 2023 mưa gió khiến tỏi bị ảnh hưởng nặng. “Chưa có năm nào khó khăn như năm nay, hơn một nửa diện tích trồng tỏi của người dân Lý Sơn đã chết. Năm ngoái được mùa thì mất giá, năm nay vừa mất mùa vừa mất giá”, bà Thúy than thở.
Mất mùa tỏi, nông dân chồng chất nỗi lo về thu thập và nguồn tỏi giống cho vụ sau. Bà Phạm Thị Huyền, ở thôn Đông, xã An Vĩnh, huyện Lý Sơn cho biết, bà trồng tỏi đã hơn 30 năm qua nhưng chưa năm nào tỏi lại mất mùa nặng như năm nay. Mưa và gió lạnh kéo dài đúng giai đoạn tạo củ khiến tỏi khá nhỏ, thương lái chê không thu mua. Vụ này gia đình bà trồng 5 sào tỏi nhưng có 3 sào gần như mất trắng. “Mọi năm bình quân thu 500 - 600kg tỏi/sào thì nay chỉ được 50kg”, bà Huyền chua chát nói.
Tương tự, ông Nguyễn Hòa (xã An Hải) trồng 4 sào tỏi, chi phí đầu tư hơn 60 triệu đồng nhưng dự tính thu không đủ bù chi. Ông Hòa cho biết: “Bán tỏi không đủ bù đắp cho chi phí tưới tiêu, thuốc bảo vệ thực vật, cát trắng, đất đỏ bazan và tiền giống. Trồng tỏi 2 ngày phải tưới nước 1 lần, chi phí tốn kém cùng nhiều công sức bỏ ra. Tỏi thất thu và xuống giá khiến nhiều gia đình thua lỗ nặng”.
Theo thống kê của chính quyền địa phương, đây là vụ tỏi thứ 2, nông dân Lý Sơn mất mùa trầm trọng. Trước đó, vụ tỏi Đông Xuân 2021 - 2022, toàn huyện chỉ thu được 1.225 tấn, tương đương 30% sản lượng so với các năm trước. Còn vụ tỏi Đông Xuân 2022- 2023, năng suất và sản lượng giảm đến 90%. Ông Đặng Tấn Thành, Phó Chủ tịch UBND huyện Lý Sơn cho biết, huyện đã báo cáo Chi cục Bảo vệ thực vật để có giải pháp hỗ trợ nông dân ở những mùa vụ sắp tới. UBND huyện đã chỉ đạo các ngành chức năng của huyện và chính quyền các xã rà soát, thông kê mức độ thiệt hại, để có hướng hỗ trợ nông dân tái sản xuất.
Dẫu có mất mùa, mất giá nhưng cây tỏi vẫn là niềm tin, niềm tự hào của người dân xứ đảo này. Trong lo lắng và xót xa vì mất mùa, nhưng tâm tưởng của người dân xứ này vẫn hướng về cây tỏi. Vụ sau, vụ sau nữa chắc chắn sẽ khá hơn, rồi tỏi sẽ lại xanh rợp vùng cát trắng, giá tỏi lại tăng bù đắp lại những vụ màu trước đó. Họ vẫn hi vọng và giữ vững niềm tin vào sự sống giữa trời nước mênh mông này.