Thủy sản chờ xuất khẩu. Ảnh: Cảnh Kỳ

Ông Nguyễn Phương Lam, Giám đốc Chi nhánh Phòng Thương mại và Công nghiệp Việt Nam tại Cần Thơ (VCCI Cần Thơ) cho biết, có hơn 10.000 DN vùng ĐBSCL rời khỏi thị trường trong 3 tháng; và đợt dịch COVID-19 lần thứ 4 gây ra khủng hoảng tại các tỉnh phía Nam, nền kinh tế nhất là với các ngành chế biến nông thủy sản ở ĐBSCL bị ảnh hưởng nặng nề, gần như tê liệt hoàn toàn, chưa bao giờ có tiền lệ.

Trong vòng 2 tháng, vùng ĐBSCL có hơn 60.000 ca mắc COVID-19, tuy không nhiều so với TP. Hồ Chí Minh hay Bình Dương, nhưng đã xuất hiện ở cả 13 tỉnh, thành trong toàn vùng. Các địa phương áp dụng Chỉ thị 16 và cả 16+, dẫn đến tình trạng “đóng băng” trong sản xuất kinh doanh.

Trong 3 tháng (6, 7, 8) vừa qua, vùng ĐBSCL có trên 10.000 DN rời khỏi thị trường, trong khi con số này của 6 tháng đầu năm là trên 6.000 DN. Còn DN tạm ngưng hoạt động là gần 90%; doanh thu quý II giảm còn 40-50%...

“ĐBSCL có đặc thù và chủ lực là nông, thủy sản. Thứ nhất, tôm, cá, trái cây… không thể không thu hoạch và nếu không thu hoạch thì tổn thất lớn cho nông dân. Thứ hai, thu hoạch được nhưng không có nơi bảo quản… Nếu kéo dài sẽ ảnh hưởng trầm trọng, vùng nguyên liệu không còn, không thể có lại trong một thời gian ngắn…”, ông Lam nói.

Cũng theo Giám đốc VCCI Cần Thơ, nguyên nhân khiến DN đang gặp khó khăn còn do thiếu sự phối hợp giữa các địa phương trong vùng, chính sách, rào cản chồng chéo. 13 tỉnh, thành có 13 chỉ đạo khác nhau, trong khi quá trình sản xuất đến tiêu thụ phải lưu thông… Theo các DN, lẽ ra ưu tiên cho những ngành sản xuất thì phải ưu tiên tiêm vắc xin cho người lao động, nhưng việc này một số tỉnh làm rất chậm.

Về Mô hình “3 tại chỗ” thì DN đánh giá không khả thi, kéo dài sẽ gây hao tổn, không an toàn. Trong khi chính sách hỗ trợ của Nhà nước chưa kịp thời. DN đang rất băn khoăn, nhiều DN đóng cửa nhưng lo lắng, nếu không có khoản hỗ trợ nào thì khả năng phá sản là 'trong tầm tay'.

Ông Trần Khắc Tâm, Chủ tịch Hiệp hội DN tỉnh Sóc Trăng cho rằng, đợt dịch Covid-19 như “cú đòn lịch sử”, gây hậu quả nặng nề, tình trạng “đóng băng” hoạt động kinh tế kéo dài, nhiều DN đã “chết lâm sàng”, dự báo đến giữa quý IV/2021, tình hình DN sẽ vẫn còn khó khăn.

Dẫn số liệu thống kê của Bộ KH&ĐT, ông Tâm cho biết, 7 tháng đầu năm nay có tới 79.673 DN phải rút khỏi thị trường (riêng TP. Hồ Chí Minh có hơn 23.000 DN), tăng hơn 25% so với cùng kỳ năm 2020. Thời gian tới có khả năng hàng chục ngàn DN tiếp tục rời khỏi thị trường.

Tại ĐBSCL, tình trạng dừng hoạt động của ngành vận tải khiến hàng triệu tấn lúa bị ùn ứ, trong khi nhiều tàu hàng nước ngoài vẫn đợi ở phao số 0 chờ “ăn hàng”. Nhiều sản phẩm nông, thủy sản khác cũng rơi vào tình cảnh tương tự. DN hoạt động cầm chừng, sản xuất với 20-30% công suất. Nhiều DN chấp nhận lỗ để duy trì sản xuất, giữ đơn hàng, một số khác đành bỏ cuộc…

Bên cạnh đề nghị khai thông lưu chuyển hàng hóa, các DN ở ĐBSCL kiến nghị Chính phủ có chỉ đạo thực hiện các chính sách tài chính, tín dụng tốt để tạo đòn bẩy mạnh mẽ khi hoạt động sản xuất, kinh doanh mở cửa trở lại.

“Thời gian qua, Chính phủ, Ngân hàng Nhà nước đã có nhiều văn bản về vấn đề này và có các biện pháp hỗ trợ DN, nhưng chính sách nên mạnh mẽ hơn để hỗ trợ DN tốt hơn. Chúng tôi chấp nhận sẽ làm lại từ đầu, ông bà ta có câu “Còn da lông mọc, còn chồi nảy cây””, ông Tâm nói.

Những nông sản đang vào vụ ở Sóc Trăng cần được hỗ trợ tiêu thụ Ảnh: Ngọc Hân

Ông Phạm Bình An, Phó Viện trưởng Viện Nghiên cứu phát triển TP.Hồ Chí Minh cho biết, vấn đề DN đặt ra là khi nào thì hết giãn cách (theo Chỉ thị 15, 19, 16, 16+), DN cần chuẩn bị gì khi nới lỏng giãn cách…?

“Theo Nghị quyết 86 của Chính phủ, sau ngày 15/9/2021 mục tiêu các tỉnh, thành sẽ kiểm soát dịch (các tỉnh ĐBSCL còn sớm hơn?), nhưng không ai trả lời được sau 15/9 có hết giãn cách chưa…”, ông An nói.

Ông An khuyến nghị, chính quyền cần có chiến lược ứng phó dịch bệnh rõ ràng, nhất quán với sự chuẩn bị tốt cho kịch bản xấu. Chuẩn bị khả năng chung sống với Covid-19, với những điều kiện cụ thể (phủ vắc xin, ý thức, hệ thống y tế, tổ chức sản xuất…).

Trao quyền, trách nhiệm chủ động phòng bệnh và chăn sóc sức khỏe cho người dân, tổ chức. trao quyền chủ động tổ chức sản xuất cho DN trong tình trạng chung sống với Covid-19 với sự hỗ trợ từ phía nhà nước…

Theo khảo sát DN quý III/2021 của VCCI Cần Thơ, có 40% DN tiếp tục bi quan về tình hình việc làm cho người lao động; 40% DN cho rằng doanh thu suy giảm; cũng có 40% DN tin rằng tình hình tiếp cận nguồn nguyên liệu sẽ kém đi…

Khảo sát cũng cho thấy ngành chế biến nông, thủy sản đổ vỡ trong chuỗi giá trị khi thực hiện “3 tại chỗ”, chưa thể thống kê thiệt hại vì chính sách địa phương ban hành quá nhiều và trong thời gian ngắn gây biến động quá lớn…

Bài tuyên truyền thực hiện Nghị quyết số 84/NQ-CP ngày 29/5/2020 của Chính phủ