Nhà "siêu mỏng" trên phố Đào Tấn, Hà Nội tồn tại đã nhiều năm và...

...nhà "siêu mỏng" mới mọc trên đường Phạm Văn Đồng, Hà Nội.

Phải chăng do tư duy triệt để tiết kiệm nên khi mở mới, mở rộng đường, phố người ta chỉ đo tính và bồi thường cho những diện tích thu hồi đủ thiết kế xây dựng công trình? Diện tích đất còn lại của người dân to nhỏ tròn méo thế nào hình như không thuộc phạm vi quan tâm và trách nhiệm. Khi mà tấc đất là “tấc vàng” thì chẳng ai nỡ bỏ đi những mét đất quý giá đó, cho dù diện tích chỉ còn mấy thước vuông. Hệ quả là những ngôi nhà “siêu mỏng”, “siêu méo” xuất hiện như tô vẽ nét nguệch ngoạc, xấu xí gương mặt đô thị.

Một ngôi nhà kì dị trên đường Phạm Văn Đồng, TP Hồ Chí Minh.

Những bất cập, tồn tại trong quản lí quy hoạch xây dựng và hệ quả mĩ quan đô thị gánh chịu thì ai cũng có thể thấy nguyên do. Thế nhưng sau những phát ngôn thể hiện sự quyết tâm khắc phục tình trạng này lắng đi thì mọi chuyện đâu lại hoàn đó. Ví như tại Hà Nội, đầu năm 2017 lãnh đạo thành phố đã thể hiện quyết tâm, chỉ đạo các quận huyện quyết liệt vào cuộc xử lí hơn 200 ngôi nhà méo mó, kì dị. Nhưng đến nay, đầu 2019 chưa thấy thống kê kết quả ra sao trong khi nhiều đường phố vẫn tiếp tục mọc lên những căn nhà siêu méo mới. Nhiều địa phương khác cũng vậy, bằng cách này hay cách khác, đúng luật và chưa đúng luật, nhà siêu mỏng, siêu méo vẫn nối đuôi nhau mọc lên như thách thức nhà quản lí.

Đây là một ngôi nhà chứ không phải nhà chờ xe buýt.

Từ những năm trước, đã có một số đoàn của cơ quan chức năng sang châu Âu, Trung Quốc học tập kinh nghiệm về thiết kế kiến trúc, xây dựng, quản lí đô thị. Họ đã biết cách làm bên nước bạn rất đáng học tập, đó là khi mở rộng một tuyến đường phố người ta thu hồi diện tích dân cư rất rộng nhưng không bao giờ để từng nhà dân bám sát mặt đường. Đất sát đường chỉ đấu giá để xây dựng các công trình lớn với chức năng công cộng như trung tâm thương mại, văn phòng… Một phần diện tích tiếp sau dùng xây dựng chung cư cao tầng để tái định cư tại chỗ cho người người bị thu hồi đất. Cách làm đó hạn chế được sự lộn xộn trong xây dựng, chỉnh trang đô thị đẹp và hiện đại. Thế nhưng từ học đến hành xem ra còn khoảng cách quá xa.

Đường Trường Chinh có đoạn "cong mềm mại" và nút giao Ngã Tư Vọng.

Con phố Liễu Giai - Nguyễn Chí Thanh khi hoàn thành được xem là một trong những tuyến đường đẹp nhất Hà Nội. Thế nhưng đoạn đầu Liễu Giai hè đang rộng rãi bỗng nhô ra một góc khuôn viên ngôi nhà sát mặt đường. Nghe nói đó là nhà của một cán bộ cấp cao, do không thỏa thuận được về đền bù nên đành chấp nhận hiện trạng. Phải mấy năm sau sự chướng mắt đó mới được khắc phục. Rồi có tuyến phố khi mở rộng, tốn kém không ít tiền bồi thường nhưng nhà thiết kế lại không thích con đường đi thẳng, tạo nên nét uốn lượn với “đường cong mềm mại”…
Có lẽ lực cản lợi ích quá lớn cùng sự quản lí quy hoạch nửa vời nên những ngôi nhà siêu méo đã và sẽ tồn tại. Biết đâu rồi đây nhà “siêu méo” lại trở thành sản phẩm kiến trúc riêng có của đô thị Việt Nam thu hút khách du lịch nước ngoài?

Đinh Hoàng