Trở về từ chiến trường Tây Nguyên sau khi thống nhất đất nước, ông Nguyễn Khắc Truy (SN 1940), thôn Bòng, xã Phượng Sơn, huyện Lục Ngạn, tỉnh Bắc Giang, bị phơi nhiễm chất độc da cam/dioxin khiến sức khỏe suy giảm. Nhớ lại những ngày đầu xuất ngũ trở về quê hương, kinh tế còn khó khăn, nhìn quanh nhà toàn là đất đồi sỏi đá, đất nông nghiệp rất ít, lương thực không đủ ăn. Ông trăn trở tìm hướng đi phát triển kinh tế thoát nghèo. Nghĩ là làm, ông bắt tay vào chăn nuôi vịt, trâu, bò nhưng tiêu thụ khó khăn, dịch bệnh phát sinh, không có kinh nghiệm chăm sóc nên nhiều đợt xuất chuồng đàn vịt bị lỗ.

Không nản trí, năm 1978 ông trồng thử nghiệm vải thiều, đến năm 1982 vụ vải đầu tiên được thu hoạch, bán được giá. Tuy nhiên, thời điểm này để mở rộng diện tích rất khó, do đất nơi đây toàn sỏi đá với cây bụi, nguồn nước lại khan hiếm. Nhưng ông cùng vợ và các con hằng ngày phát cây dại, khi nắng thì cuốc từng hốc đất, lúc mát đưa cây giống vào trồng, khi thời tiết hanh khô phải đi hai cây số gánh từng thùng nước tưới cho cây. Cứ vậy, sau 5 năm vườn đồi gần 2ha dần hình thành, màu xanh của cây trái thay cho những ngọn đồi trơ trụi sỏi đá.

Ông Nguyễn Khắc Truy hướng dẫn người dân địa phương chăm sóc bưởi

Khi giá vải thiều xuống thấp, nguồn thu giảm, năm 2006, ông chuyển đổi sang trồng cam đường canh, cam Vinh và bưởi. Một lần nữa, những khó khăn về kĩ thuật chăm sóc lại ngăn bước làm giàu của người cựu binh già. Một mẫu cam sau 4 năm vun trồng không ra quả, bị nhiều bệnh như: Gân xanh, lá vàng, nấm…, gia đình ông đứng trước nguy cơ mất trắng hàng trăm triệu đồng. Không chịu thất bại, ông tìm tòi, học kĩ thuật trong sách, từ bạn bè, những người trồng cam thành công. Không phụ công người, sau gần hai năm mày mò, ông Truy đã chăm sóc thành công vườn cam, bưởi của mình. Từ năm 2012 đến nay, với gần 1ha cam, bưởi và 1ha vải thiều, gia đình ông Truy đạt doanh thu mỗi năm khoảng 500 triệu đồng. Để đáp ứng yêu cầu mới của thị trường, ông đang đầu tư vào nuôi ba ba lấy thịt, dự kiến năm 2019 cho thu hoạch năm đầu tiên.

Với nỗ lực không mệt mỏi của người lính thế hệ cụ Hồ, ông Truy đã biến vùng đất bạc màu, sỏi đá thành vườn cây trĩu quả ngọt. Chia sẻ về thành quả của mình, ông nói: “Sức khỏe yếu, hay ốm đau, tôi tưởng có lúc không vượt qua được. Nhưng thương cậu út bị phơi nhiễm chất độc da cam, cháu nội cũng bị ảnh hưởng, tôi càng phải cố gắng”.

Không chỉ làm kinh tế giỏi, ông Nguyễn Khắc Truy còn là một cán bộ nhiệt tình, năng động. Từ khi rời quân ngũ về quê hương, ông tham gia làm đội trưởng sản xuất, ban chấp hành hội nông dân xã. Năm 2001 ông được tín nhiệm làm Chi Hội trưởng Hội NCT. Từ vị trí công tác, ông thường xuyên giúp đỡ kinh phí, chia sẻ kiến thức trồng trọt để đồng đội, Nhân dân có cơ hội vươn lên làm giàu trên mảnh đất quê hương. Với những nỗ lực của mình, năm 2013, ông Nguyễn Khắc Truy vinh dự được TW Hội NCT tặng Kỉ niệm chương; năm 2017 ông là 1 trong 11 cá nhân được Chủ tịch UBND tỉnh Bắc Giang tặng Bằng khen dịp kỉ niệm 70 năm Ngày Thương binh - Liệt sĩ 27/7

Hữu Trình