1. Khi nào gọi là sốt?

Sốt là tình trạng nhiệt độ cơ thể cao hơn bình thường. Nhiệt độ bình thường ở khoảng 37oC (98,6°F). Sốt không phải là bệnh, mà chỉ là một triệu chứng, là dấu hiệu cho thấy cơ thể chúng ta đang cố gắng chống lại bệnh tật hoặc nhiễm trùng.

Bình thường thân nhiệt cũng thay đổi trong ngày, thấp nhất vào khoảng 4h sáng và cao nhất vào khoảng 18h. Thân nhiệt tăng khi ăn, hoạt động thể lực, do tâm lí và trong chu kì kinh ở phụ nữ. Mức chênh lệch thân nhiệt bình thường là 0,6oC. Nhiệt độ cơ thể từ khoảng 36,1oC (97°F) đến 37,2oC (99°F) vẫn được coi là bình thường.

Một người được chẩn đoán sốt khi có thân nhiệt:

• Đo ở trực tràng ~ 37,8oC (100°F)

• Đo ở miệng ~ 37,5oC (99,5°F)

• Đo ở nách ~ 37,2oC (99°F)

• Đo ở tai ~ 37,2oC (99°F)

Một phần của não được gọi là vùng dưới đồi chịu trách nhiệm kiểm soát nhiệt độ cơ thể. Để phản ứng với nhiễm trùng, bệnh tật hoặc một số nguyên nhân khác, vùng dưới đồi có thể thiết lập lại nhiệt độ cơ thể ở mức cao hơn. Vì vậy, khi cơn sốt xuất hiện, đó là dấu hiệu cho thấy có điều gì đó đang diễn ra trong cơ thể bạn.

Các cơn sốt thường biến mất trong vòng vài ngày. Một số loại thuốc tây có tác dụng hạ sốt nhanh, nhưng không phải dùng thuốc tây mà vẫn hạ được sốt mới là tốt. Sốt dường như đóng một vai trò quan trọng trong việc giúp cơ thể chống lại một số bệnh nhiễm trùng.

2. Tác dụng của sốt là gì?

Cơ bản, sốt là một phản ứng có lợi, giúp cho cơ thể chống lại các tác nhân gây bệnh.

Sốt chỉ có hại khi sốt cao và kéo dài gây tổn thương cho các cơ quan, bộ phận của cơ thể như não gây co giật, kích thích, ảo giác, mê sảng...

3. Nguyên nhân gây sốt theo y học hiện đại là gì?

Sốt xảy ra khi vùng dưới đồi - còn được gọi là “bộ điều nhiệt” của cơ thể - thay đổi điểm thiết lập của nhiệt độ cơ thể bình thường lên mức cao hơn. Khi điều này xảy ra, có thể cảm thấy ớn lạnh muốn mặc thêm nhiều lớp quần áo hoặc quấn trong chăn, hoặc có thể rùng mình để tạo ra nhiều nhiệt hơn, cuối cùng dẫn đến nhiệt độ cơ thể tăng cao.

Sốt hoặc nhiệt độ cơ thể tăng cao có thể do các nguyên nhân sau:

• Một loại vi rút

• Nhiễm trùng do vi khuẩn

• Kiệt sức vì nhiệt

• Một số tình trạng viêm như viêm khớp dạng thấp, viêm màng bao khớp (bao hoạt dịch).

• Một khối u ác tính

• Một số loại thuốc, chẳng hạn như thuốc kháng sinh và thuốc được sử dụng để điều trị huyết áp cao hoặc co giật.

• Một số loại vắc xin như vaccine bạch hầu, uốn ván và ho gà (DTaP) hoặc vaccine phế cầu...

Sốt do nhiễm khuẩn:

+ Vi khuẩn: Thường gặp ở các bệnh lí viêm não màng não, viêm họng, viêm phổi, viêm gan có áp xe, viêm ruột, viêm đường tiết niệu, viêm da do tụ cầu,...

+ Xoắn khuẩn: Bệnh do lestospira, sốt hồi quy

+ Kí sinh trùng: Amip, sốt rét, Leishamania, Toxoplasma, Giun sán

+ Nấm: Histoplasma, cocidioidomyces

+ Viruss: Cúm, Covid-19, sốt xuất huyết...

Sốt không do nhiễm khuẩn:

+ Viêm vô khuẩn.

+ Say nắng, say nóng.

+ Rối loạn nội tiết: Bệnh lí tuyến giáp, trước ngày hành kinh.

+ Ung thư: U ác tính, bệnh máu ác tính, u lympho...

+ Bệnh lí tự miễn: Viêm khớp dạng thấp, luput ban đỏ.

+ Sử dụng thuốc.

+ Tiêm chủng.

+ Cục máu đông.

+ Độc tố: Côn trùng đốt, ngộ độc nấm...

+ Mọc răng ở trẻ.

Đôi khi chúng ta cũng không thể xác định được nguyên nhân gây sốt. Nếu bị sốt hơn ba tuần và bác sĩ không thể tìm ra nguyên nhân sau khi đánh giá toàn diện, thì chẩn đoán có thể là sốt không rõ nguyên nhân.

4. Cách đo nhiệt độ như thế nào là đúng?

Để đo nhiệt độ, có thể chọn một số loại nhiệt kế, bao gồm nhiệt kế ở miệng, trực tràng, tai (màng nhĩ) và trán (động mạch thái dương).

Nhiệt kế ở miệng và trực tràng nói chung cung cấp phép đo chính xác nhất nhiệt độ cơ thể. Nhiệt kế đo tai hoặc đo trán, mặc dù tiện lợi, nhưng lại cho kết quả đo nhiệt độ kém chính xác hơn.

Ở trẻ sơ sinh, các chuyên gia thường khuyên nên đo nhiệt độ bằng nhiệt kế trực tràng.

Khi báo cáo nhiệt độ cho bác sĩ, hãy cung cấp kết quả đọc được và cách đo nhiệt độ.

Cách đo nhiệt độ tùy thuộc vào loại nhiệt kế bạn sử dụng và vị trí bạn định đo.

Đo nhiệt độ ở nách bằng nhiệt kế thủy ngân:

• Lau khô vùng nách.

• Vẩy nhiệt kế về mức dưới 34oC

• Đặt đầu nhiệt kế vào giữa vùng hõm nách. Đọc kết quả sau 10 phút.

• Nhiệt độ bằng hoặc trên 37.5oC coi là sốt.

Đo nhiệt độ ở miệng:

• Không ăn uống ít nhất 10 phút trước khi cặp nhiệt độ.

• Đặt nhiệt kế ở mức chuẩn.

• Đặt đầu nhiệt kế ở dưới lưỡi, với trẻ nhỏ ở góc má, ngậm miệng lại nhẹ nhàng. Đọc kết quả sau 5 phút.

• Nhiệt độ bằng hoặc trên 37.5oC là sốt.

Đo nhiệt độ hậu môn trực tràng:

• Phương pháp này dành cho trẻ sơ sinh và trẻ nhỏ. Trẻ không thể ngậm nhiệt kế một cách an toàn trong miệng.

• Cho dầu hỏa vào bầu của nhiệt kế trực tràng. Đặt trẻ úp mặt xuống bề mặt phẳng hoặc trên đùi. Mở rộng mông và đưa đầu bóng đèn khoảng 1 đến 2,5 cm vào ống hậu môn. Hãy cẩn thận để không chèn nó quá xa.

• Đọc kết quả sau 5 phút.

• Nhiệt độ bằng hoặc trên 38oC là sốt...