Theo Tổ chức Y tế Thế giới (WHO), đang có 70 vắc xin tiềm năng được phát triển để chống lại chủng virus corona gây nên đại dịch Covid-19. Trong bối cảnh đó, cộng đồng hoài nghi vắc xin, vốn nhỏ nhưng luôn lớn tiếng, cũng đang bị chia rẽ.

Sự hoài nghi vắc xin gần đây lại càng gây chú ý do bình luận của những người nổi tiếng. Ngôi sao số 1 của tennis thế giới, Novak Djokovic, viết trên Facebook rằng quan điểm hoài nghi vắc xin có thể ngăn anh quay trở lại với tennis chỉ vì “không muốn bị người khác bắt phải tiêm vắc xin”. Ca sĩ nhạc rap người Anh M.I.A cũng bị chỉ trích sau tweet rằng: “Nếu tôi phải chọn vắcxin hoặc chết thì tôi sẽ chọn chết”.

Người chống vắc xin nghĩ khác giữa đại dịch

Tuy nhiên, Heidi Larson, Giám đốc Dự án Lòng tin vào Vắc xin (VCP), nói ngoài những người bảo thủ như trên, nhiều người khác “không cứng nhắc như vậy trong quan điểm, có thể vì họ chỉ phản đối một loại vắc xin nào đó... và họ sẽ hành xử khác giữa một đại dịch”. Dự án của bà cùng các đối tác trên thế giới thăm dò ý kiến về vắc xin trong 18 tháng và phân tích 3 triệu bài đăng mạng xã hội mỗi ngày. Theo đó, bà tin rằng đa số người “muốn có vắc xin virus corona, càng sớm càng tốt”.

Một người được tiêm vắc xin thử nghiệm Covid-19 ngày 16/3 ở Seattle, Mỹ.

WHO chỉ ra “sự e ngại vắc xin” là một trong 10 mối đe dọa sức khỏe hàng đầu trên thế giới. Tùy vào loại bệnh mà khoảng 75-95% dân số thế giới phải được tiêm vắc xin để có miễn dịch bầy đàn. Khảo sát quan điểm về vắc xin toàn cầu cho thấy 8 trên 10 người (79%) đồng ý một chút hoặc đồng ý mạnh mẽ rằng vắc xin an toàn, trong khi chỉ 7% không đồng ý. Tỉ lệ đồng ý cao hơn ở Bắc Mỹ (72%) và Bắc Âu (73%), thấp hơn ở Tây Âu (59%) và Đông Âu (40%).

Sự lan rộng của đại dịch Covid-19 có thể sẽ làm xói mòn phong trào chống đối vắc xin. Khảo sát của VCP tại Pháp - nước chống vắc xin nhiều nhất với 33% người được khảo sát không coi vắc xin là an toàn - cho thấy tỉ lệ người sẽ từ chối vắc xin virus corona chỉ là 18% - thấp hơn nhiều con số trên.

Ở Anh, thăm dò cho thấy tỉ lệ người nói sẽ từ chối vắc xin Covid-19 vào giữa tháng 3 là 7%, nhưng sang đầu tháng 4 đã giảm xuống còn 5% (đúng giai đoạn Covid-19 lan rộng ở Anh). Ở Italy, có những dấu hiệu cho thấy người hoài nghi vắc xin đang phải giảm nhẹ lập luận của mình. Claudio Simion, từ nhóm chống vắc xin Comilva, vẫn khẳng định vắc xin không phải là giải pháp duy nhất và “có thể là cách để trấn an người dân”, nhưng cũng nói thêm “chúng tôi không thù địch với vắc xin”.

Chống vắc xin sẽ cản trở miễn dịch bầy đàn

Đối với một số người khác, đại dịch dường như khiến quan điểm chống vắc xin của họ cứng rắn hơn.

Một số nhân vật nổi tiếng, trong đó có Robert Kennedy Jr - cháu của cựu tổng Thống Mỹ John F. Kennedy, đã tận dụng dịch bệnh để cổ xúy cho lập luận của mình và phát tán thuyết âm mưu, chẳng hạn như ngành dược tạo ra Covid-19 để làm giàu, hay Bill Gates có âm mưu thao túng thế giới thông qua vắc xin.

Scott Ratzan, từ Trường Y tế cộng đồng Đại học Thành phố New York (CUNY), nói ông lo ngại về kết quả thăm dò ở thành phố New York cho thấy 53% cư dân chắc chắn sẽ tiêm vắc xin, còn 29% sẽ từ chối.

Bà Larson nói, thời điểm cung cấp vắc xin, được dự báo trong năm 2021, sẽ rất quan trọng, nhiều người có thể sẽ e ngại nếu có bất cứ thông tin nào cho thấy vắc xin được cho ra lò một cách vội vàng hay chưa được thử nghiệm đầy đủ. Đại dịch virus corona sẽ không ảnh hưởng trực tiếp đến khối người chống đối vắc xin.

Nhưng bà dự đoán các tác động gián tiếp, khi đại dịch khiến việc tiêm phòng sởi sẽ bị trì hoãn ở 24 nước và hủy bỏ ở 13 nước. Điều này khiến cả WHO và Quỹ Nhi đồng Liên Hợp Quốc (UNICEF) lo ngại sự bùng phát dịch bệnh khác.